Bà Nancy Pelosi của phe Dân chủ đứng trước khả năng cao trở thành Chủ tịch Hạ viện khóa 116 - Ảnh: AFP

Đảng Dân chủ sẽ chính thức kiểm soát Hạ viện kể từ ngày 3-1 tới, đánh dấu sự bắt đầu của giai đoạn hai năm nhiều sóng gió cho chính quyền Trump.

Các nghị sĩ Dân chủ tại Hạ viện Mỹ dự định sẽ chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ bằng việc thông qua một ngân sách mới vào ngày 3-1, nhưng tuyệt nhiên không có khoản tiền 5 tỉ USD cho bức tường biên giới như Tổng thống Donald Trump muốn.

Hãng tin Reuters ngày 31-12 dẫn lời các trợ lý của những Hạ nghị sĩ Dân chủ tiết lộ dự luật ngân sách mới sẽ gồm hai phần. Trong đó, ngân sách dành cho Bộ An ninh nội địa sẽ được giữ nguyên như mức hiện tại để nó có thể tiếp tục hoạt động đến hết ngày 8-2-2019.

Khoảng 1,3 tỉ USD sẽ được sử dụng để đảm bảo an ninh biên giới. Các cơ quan liên bang bị đóng cửa trong đợt này sẽ được cấp tiền đủ hoạt động đến hết ngày 30-9-2019. Triển vọng nó được thông qua tại Hạ viện là rất cao, nhưng vẫn chưa chắc chắn tại Thượng viện.

Những người Dân chủ tin rằng bằng cách đưa ra dự luật ngân sách mang tính "hai mặt", họ có thể đặt tổng thống Trump và đảng của ông ta vào thế đối đầu, khoét sâu thêm bất đồng giữa ông Trump và các thành viên kỳ cựu trong đảng Cộng hòa.

75% chính phủ sẽ mở cửa

Đảng Dân chủ đã phản đối yêu sách cấp ngân sách xây bức tường của ông Trump. Lãnh đạo phe Dân chủ đa số tại Hạ viện Nancy Pelosi gọi việc dựng lên bức tường là vô đạo đức, không hiệu quả và tốn kém.

Các nguồn tin của Reuters cho biết phe Dân chủ ở lưỡng viện đang rất đoàn kết xung quanh dự luật ngân sách mới. Lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer đã liên lạc thường xuyên với bà Pelosi.

Trong khi đó, khả năng đối đầu giữa tổng thống Trump và đảng của ông vẫn chưa chấm dứt.

Kể cả khi dự luật được Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát thông qua, vẫn khó biết liệu ông Trump có chấp nhận đặt bút ký thành luật hay không. Don Stewart, người phát ngôn của lãnh đạo phe đa số Cộng hòa tại Thượng viện, ông Mitch McConnell, nhấn mạnh: "Thượng viện sẽ không đẩy bất cứ thứ gì đến tổng thống nếu thấy ông ấy sẽ không ký nó".

Nhà lãnh đạo Mỹ đã cho thấy sự cứng rắn trong việc tìm kiếm ngân sách xây dựng bức tường biên giới Mỹ-Mexico, một trong những cam kết tranh cử của ông.

Tổng thống Trump chưa từ bỏ nỗ lực kiếm tiền xây bức tường biên giới - Ảnh: REUTERS

Đây không phải là lần đầu tiên chính phủ Mỹ đóng cửa dưới thời ông Trump. Tuy nhiên, đây là lần đóng cửa lâu nhất và nó lại liên quan đến những bất đồng xung quanh cam kết xây bức tường biên giới.

Nếu phe Cộng hòa nói không, tổng thống Trump và đảng Cộng hòa sẽ bị phe Dân chủ tổng công kích, bị đổ lỗi là nguyên nhân khiến một phần chính phủ liên bang tiếp tục đóng cửa.

Charles Gabriel, một nhà phân tích tại công ty nghiên cứu chính sách và chiến lược Capital Alpha Partners đánh cược khả năng tới 75% rằng Nhà Trắng và Quốc hội khóa mới sẽ chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ vào tuần tới.

Ông Trump thất bại hay thành công?

Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Lindsey Graham, một đồng minh của ông Trump về một số vấn đề, đã gặp tổng thống vào ngày 30-12 và nói với các phóng viên sau đó rằng ông lạc quan rằng đảng Cộng hòa, Dân chủ và ông Trump có thể tiến tới một thỏa thuận chấm dứt việc đóng cửa chính phủ.

Tuy nhiên, ông Graham khẳng định thỏa thuận đó sẽ không bao giờ đạt được nếu không có các khoản tiền cho việc xây dựng hàng rào hay bức tường biên giới.

Như vậy, có khả năng ông Trump sẽ phải chấp nhận khoản tiền 1,3 tỉ USD ít hơn mong muốn để mở cửa lại chính phủ nếu không muốn bị chỉ trích mạnh mẽ hơn từ cả trong và ngoài đảng.

Trong khi những người không thích ông Trump sẽ nhìn vấn đề như một sự thất bại của ông trong cuộc đối đầu với phe Dân chủ, những người khác sẽ nhìn thấy đó thật ra là một chiến thắng nữa cho tổng thống, khi ông biến cái từ không thành có và đem các cơ quan chính phủ ra làm con bài mặc cả một cách thành công.