Ông Dương Nghĩa Quốc

Ông Dương Nghĩa Quốc nói: "Chúng ta đã sớm nghiên cứu, áp dụng quy trình sinh sản nhân tạo để chủ động được nguồn con giống, từ đó phát triển nuôi nhiều loại thủy sản bản địa có giá trị với quy mô đại trà. Một số loại thủy sản nuôi cho số lượng đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ trong nước vừa xuất khẩu. Chẳng hạn, sau khi sinh sản nhân tạo thành công, nghề nuôi cá tra, ba sa đã phát triển mạnh và hoạt động nuôi, chế biến, xuất khẩu cá tra trở thành ngành nghề đặc thù, duy nhất trên thế giới".

* Ông có nhận định gì về tầm quan trọng nghề nuôi cá của VN ?

- Theo thời gian dân số tăng cao, sức tiêu thụ thực phẩm tăng lên, trong khi nguồn lợi thủy sản tự nhiên cứ sụt giảm mạnh rồi khan hiếm dần, không thể đáp ứng nhu cầu xã hội. Trong tình hình thủy sản nước ngọt, kể cả thủy sản biển gần bờ thiếu hụt thì nghề nuôi cá phát triển đã giải quyết vấn đề cấp bách như vừa duy trì bảo tồn một số loại cá bản địa có giá trị, vừa đáp ứng nhu cầu cung cấp thực phẩm cần thiết cho con người. Kèm theo đó đã mở ra thêm nhiều loại hình dịch vụ và ngành nghề sản xuất, chế biến… tạo công ăn việc làm có thu nhập ổn định, nâng cao đời sống người dân.

* Nghề nuôi thủy sản ven sông Mekong cần chính sách gì để phát triển bền vững căn cơ?

- Nghề nuôi thủy sản muốn bền vững, ổn định, trước hết cần quy hoạch đảm bảo vừa mang tính liên kết vừa  phù hợp với điều kiện từng nơi. Việc mở rộng diện tích, đối tượng nuôi cần có biện pháp kiểm soát, quản lý chặt chẽ để không diễn ra tình trạng tự phát làm mất cân đối cung cầu. Đồng thời, bảo vệ tốt môi trường, hạn chế tối đa ô nhiễm, dịch bệnh.

Chính phủ nên đứng ra điều phối, tổ chức quy hoạch và liên kết vùng, cũng như hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ những vùng nuôi thủy sản cho các địa phương. Trong tình hình biến đổi khí hậu có khả năng suy giảm nguồn nước sông Mekong, nhất thiết cần có công trình thủy lợi, dự trữ nước phục vụ cho sản xuất nông nghiệp. Từ đây, chúng ta có thể thực hiện mô hình sản xuất sinh thái vừa kết hợp trồng trọt, vừa cho nuôi trồng thủy sản.

Nhu cầu về sử dụng thủy sản ngày càng tăng cao, bên cạnh cần cung cấp số lượng lớn ổn định thì sản phẩm cũng phải đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về thực phẩm sạch, an toàn, đảm bảo sức khỏe cộng đồng. Do đó, cần tạo ra giống sạch, kháng được một số bệnh phổ biến, có gen tăng trưởng nhanh, giảm hệ số tiêu tốn thức ăn, chi phí nuôi nhằm giảm giá thành để tăng lợi thế cạnh tranh. 

Chúng ta cần nghiên cứu ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học… trong sinh sản con giống và cả trong quá trình nuôi. Chúng ta cần có chính sách khuyến khích sự đóng góp từ các nhà khoa học, đội ngũ kỹ thuật trong nghiên cứu, chuyển giao ứng dụng các công nghệ tiên tiến trong nuôi thủy sản.

Mặt khác, muốn phát triển nghề nuôi cá thì cùng với tập trung xuất khẩu cũng cần chú trọng khai thác thị trường nội địa thật tốt. Đến nay, thủy sản nuôi ở ĐBSCL chưa đưa ra tận Miền Trung, Miền Bắc tiêu thụ. 

Tôi đơn cử, trong một năm mỗi người chỉ sử dụng 2kg thôi thì thị trường trong nước cũng có sức tiêu thụ tới 200 ngàn tấn. Thị trường nội địa góp phần bình ổn cung cầu, tránh biến động rớt giá, khiến nông dân bỏ nghề.