Báo cáo Population in Brief 2025 do Cục Dân số và Nhân tài quốc gia Singapore (NPTD) công bố ngày 29-9 cho thấy một nghịch lý đáng chú ý: dân số quốc đảo này chạm mốc kỷ lục, tăng 1,2% so với cùng kỳ năm ngoái, song phần lớn mức tăng đến từ nhóm cư dân không thường trú - đặc biệt là lực lượng lao động nước ngoài. Con số này đặt ra câu hỏi về tương lai nhân khẩu học của Singapore.

Động lực từ lao động ngoại

Tính đến tháng 6-2025, dân số Singapore đạt 6,11 triệu người. Theo Reuters, trong một năm qua, số lao động nước ngoài tăng 2,7%, tương đương 34.000 người, nâng tổng số người không cư trú lên 1,91 triệu - chiếm gần một phần ba dân số.

NPTD cho biết lực lượng này đang đóng vai trò nòng cốt trong việc triển khai các dự án hạ tầng trọng điểm như nhà ga số 5 của sân bay Changi và chương trình mở rộng nhà ở công cộng - nhằm đáp ứng nhu cầu dân số ngày càng tăng.

Ngược lại, nhóm dân số có quốc tịch chỉ tăng nhẹ 0,7%, đạt 3,66 triệu người, trong khi số lượng thường trú nhân (PR) duy trì ổn định ở mức 540.000 người.

Tuy nhiên do là quốc gia có diện tích hạn hẹp và mật độ dân số cao, Singapore luôn phải đối mặt với bài toán hóc búa giữa tăng trưởng kinh tế và ổn định xã hội.

Việc lao động nước ngoài tăng nhanh từng gây tranh luận, không ít người dân lo ngại về áp lực cạnh tranh việc làm, chi phí sinh hoạt tăng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Giới chuyên gia vẫn cho rằng nhập cư là yếu tố không thể thiếu trong chiến lược phát triển dài hạn. Với tỉ lệ sinh thấp và dân số già hóa, lao động nhập cư chính là lực đẩy quan trọng cho tăng trưởng kinh tế và duy trì động lực sản xuất.

Từ tháng 6-2024 đến tháng 6-2025, tỉ lệ tăng trưởng việc làm cho lao động nước ngoài ở mức ổn định so với khu vực, cho thấy sự phục hồi của nền kinh tế sau đại dịch COVID-19 và bất ổn toàn cầu.

Tăng trưởng GDP quý II-2025 đạt 4,4% so với cùng kỳ năm ngoái - vượt xa kỳ vọng và củng cố thêm vai trò không thể thiếu của lực lượng lao động nhập cư trong bức tranh phát triển của quốc đảo.

Khi 21% dân số trên 65 tuổi

Dù dân số và kinh tế duy trì đà tăng trưởng nhờ lao động nhập cư, Singapore vẫn đối mặt với thách thức cơ cấu dài hạn: già hóa dân số diễn ra nhanh chóng, cùng tỉ lệ kết hôn muộn và sinh con thấp.

Theo tờ Business Times, hơn 20% dân số hiện nay đã từ 65 tuổi trở lên - tăng chóng mặt so với 13,1% cách đây một thập kỷ. Với tốc độ này, Singapore được dự báo sẽ chính thức trở thành "xã hội siêu già" vào năm 2026 theo định nghĩa của Liên hợp quốc - khi có 21% dân số từ 65 tuổi trở lên. Ước tính đến năm 2030, cứ bốn người dân sẽ có một người cao tuổi.

Chính phủ đã đưa ra hàng loạt chính sách nhằm đảo ngược xu hướng này, trọng tâm là khuyến khích sinh nhiều con hơn.

Theo báo The Straits Times, trong phiên họp ngân sách tháng 2, Chương trình Hỗ trợ gia đình đông con được công bố với các ưu đãi tài chính, thời gian nghỉ thai sản kéo dài thêm 10 tuần cùng hỗ trợ y tế từ Quỹ MediSave cho sinh nở.

Hơn 30 doanh nghiệp tư nhân cũng đồng hành, cam kết hỗ trợ qua các hình thức giảm giá từ dịch vụ xe lớn của Grab, Gojek đến gói hàng hóa của FairPrice.

Tuy nhiên, nếu xu hướng kết hôn muộn và sinh ít con không cải thiện, Singapore sẽ phải đối mặt với kịch bản khó giải: ngày càng phụ thuộc vào lao động nhập cư để duy trì dân số, phát triển kinh tế và đảm bảo hệ thống chăm sóc người già.

Trong báo cáo mới nhất, chính phủ thừa nhận nhập cư là một phần không thể thiếu để "giảm nhẹ tác động tiêu cực từ tỉ lệ sinh thấp và dân số già đi", đồng thời ngăn chặn nguy cơ suy giảm dân số dài hạn, theo Đài CNA.

Trong bối cảnh áp lực cạnh tranh gia tăng, chính phủ cam kết kiểm soát chặt chẽ quá trình cấp thẻ thường trú, ưu tiên những người có khả năng đóng góp tích cực và cam kết dài hạn với quốc đảo.

Giới chuyên gia cảnh báo sự phụ thuộc ngày càng lớn vào nhập cư có thể dẫn tới hệ lụy xã hội tiềm ẩn. Tiến sĩ Shannon Ang, giảng viên xã hội học tại Đại học Công nghệ Nanyang, nhận định: "Nếu xu hướng già hóa không được đảo ngược, nhập cư sẽ ngày càng trở thành trụ cột chính trong chiến lược dân số. Nhưng nếu thay đổi xã hội diễn ra quá nhanh, nó có thể gây phản ứng tiêu cực, thậm chí chia rẽ - như từng xảy ra ở một số quốc gia phát triển khác".

Singapore nới lỏng các biện pháp hạn chế đối với người lao động nhập cư

Singapore sẽ bắt đầu nới lỏng các biện pháp hạn chế đi lại đối với người lao động nhập cư sống trong các khu ký túc xá sau hơn 1 năm thực hiện các biện pháp hạn chế.