Chiều 11-9, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội thảo định hướng quyền tự chủ, trách nhiệm giải trình trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo tinh thần nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Xóa bỏ quan niệm cũ về tự chủ

Ông Huỳnh Thành Đạt - Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - nhấn mạnh nghị quyết 71 của Bộ Chính trị khẳng định sự thay đổi căn bản trong tư duy của Đảng về quản trị giáo dục.

Đó là xóa bỏ quan niệm "chỉ những cơ sở tự bảo đảm tài chính mới được hưởng quyền tự chủ", thành tự chủ là một quyền mang tính nguyên tắc của mọi cơ sở giáo dục nghề nghiệp, bất kể quy mô hay năng lực tài chính.

"Tự chủ không chỉ giới hạn ở vấn đề tài chính, mà còn thể hiện ở việc chủ động xây dựng và triển khai chương trình đào tạo, đổi mới phương pháp giảng dạy, tổ chức bộ máy, phát triển đội ngũ, mở rộng hợp tác quốc tế và gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp, thị trường lao động", ông Huỳnh Thành Đạt nói.

Bên cạnh các bước tiến, ông Đạt cho rằng hệ thống giáo dục nghề nghiệp còn nhiều hạn chế, như quyền tự chủ còn "nửa vời", nhiều trường phải chờ xin phép trong những việc "lẽ ra có thể chủ động", sự sáng tạo bị bó hẹp, trách nhiệm giải trình chưa rõ ràng, dữ liệu thiếu minh bạch, cơ chế giám sát còn hình thức…

Ông mong kết quả hội thảo là nguồn tham khảo quý báu, giúp Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo tham mưu cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư những giải pháp cụ thể, thiết thực, khả thi, đưa tinh thần nghị quyết 71 nhanh chóng vào thực tiễn.

Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Đông - Hiệu trưởng Trường cao đẳng Lý Thái Tổ, tự chủ trong giáo dục nghề nghiệp không chỉ là một quyền, mà còn là trách nhiệm.

Ví dụ trường chủ động hợp tác với doanh nghiệp theo mô hình 1+1+1, đó là 1 năm học lý thuyết ở trường, 1 năm học ở trung tâm đào tạo và 1 năm làm việc ở doanh nghiệp.

Qua đó tỉ lệ sinh viên có việc làm đúng nghề đào tạo được nâng cao. Các số liệu được công khai, minh bạch, coi như cam kết giải trình với xã hội, phụ huynh.

Trường cũng tăng cường hoạt động với đối tác Nhật Bản về nghề khuôn mẫu chính xác, kỹ thuật bán dẫn và với Trung Quốc về nghề thị giác máy tính.

Từ xu hướng "kiểm soát" sang "giám sát"

Còn thầy Vũ Trí Tiến - Phó hiệu trưởng Trường cao đẳng Y tế Bạch Mai - chia sẻ với tinh thần "không áp đặt những chuẩn mực cũ cho một nền giáo dục hiện đại".

Với lợi thế của mô hình tự chủ, hằng năm nhà trường đào tạo nhiều sinh viên, học viên các trình độ, doanh thu tăng nhanh, hay định hướng xây cơ sở mới hàng chục héc ta ở tỉnh Ninh Bình.

Do vậy thầy Tiến đề xuất hoàn thiện khung pháp lý cho khối ngành sức khỏe, phát triển đội ngũ "kép" giảng viên - thầy thuốc, khuyến khích hợp tác doanh nghiệp - bệnh viện - viện nghiên cứu…

Qua các tham luận, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc đánh giá các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã chủ động thiết kế chương trình đào tạo, mở ngành nghề mới, gắn với nhu cầu của doanh nghiệp, thị trường lao động. Một số cơ sở đã tinh gọn bộ máy, nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Thứ trưởng Phúc chỉ ra nhiều bài học như gắn kết doanh nghiệp và xã hội là yếu tố then chốt bảo đảm sự bền vững của tự chủ, Nhà nước tiếp tục đóng vai trò "kiến tạo và bảo đảm" qua đặt hàng, giao nhiệm vụ, cấp kinh phí cơ bản…

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy xu hướng chuyển từ "kiểm soát" sang "giám sát", mở rộng quyền cho cơ sở đi đôi với cơ chế trách nhiệm giải trình chặt chẽ.

Hội thảo cũng thống nhất nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong bổ nhiệm chức danh, thu hút nhân tài…

Thủ tướng: Đại học Phenikaa hãy hoàn thiện mô hình đại học tích hợp, phát huy tự chủ

Theo lãnh đạo Đại học Phenikaa, việc chuyển sang 'đại học' không chỉ là sự chuyển đổi về tên gọi, mà là một cam kết quốc gia, là trách nhiệm trước người học, xã hội và cộng đồng khoa học.