Na Uy “căng như dây đàn”

Theo báo Guardian, trước thềm công bố giải Nobel Hòa bình vào hôm nay 10-10, giới chính trị Na Uy đang "nín thở" chờ đợi phản ứng từ Tổng thống Donald Trump nếu ông không được xướng tên là người chiến thắng.

Ủy ban Nobel Na Uy cho biết họ đã đưa ra quyết định cuối cùng từ ngày 6-10, vài ngày trước khi Israel và Hamas đạt được thỏa thuận ngừng bắn tạm thời theo đề xuất của ông Trump.

Xét về thời điểm ra quyết định và bản chất độc lập của hội đồng thành viên, phần lớn các chuyên gia và nhà quan sát tại Na Uy đều cho rằng khả năng ông Trump giành giải là rất mong manh.

Chính điều đó làm dấy lên những lo ngại trong nội bộ Na Uy về phản ứng khó lường từ ông Trump - người không ít lần thể hiện thái độ gay gắt với những ai dám công khai bác bỏ mình.

Bà Kirsti Bergstø - lãnh đạo phe cánh tả Na Uy - nhận định dù Ủy ban Nobel hoạt động hoàn toàn độc lập và Chính phủ Na Uy không can thiệp vào quá trình trao giải, nhưng không rõ liệu ông Trump có hiểu - hoặc chấp nhận - điều đó hay không.

Giám đốc Viện Nobel Na Uy, ông Kristian Berg Harpviken, cũng lên tiếng: "Ủy ban Nobel hoạt động với tính độc lập tuyệt đối. Tuy nhiên việc các thành viên ủy ban do Quốc hội Na Uy bổ nhiệm - như di chúc của ông Alfred Nobel quy định - đôi khi gây ra sự hiểu lầm về yếu tố chính trị trong quá trình này".

Nguy cơ trả đũa?

Nhà báo kỳ cựu Harald Stanghelle cho rằng nếu ông Trump không được xướng tên, phản ứng trả đũa từ ông là điều không thể loại trừ. Và nếu điều đó xảy ra, hậu quả có thể không đơn thuần là những lời chỉ trích trên mạng xã hội.

"Ông Trump rất khó lường. Tôi không dùng từ 'sợ hãi', nhưng đúng là cảm giác bao trùm hiện nay là căng thẳng. Việc giải thích cho ông Trump rằng Ủy ban Nobel hoạt động hoàn toàn độc lập là điều rất khó, bởi họ không tin hoặc không tôn trọng khái niệm đó".

Theo ông Stanghelle, các hình thức trả đũa có thể bao gồm: áp thuế thương mại, gây áp lực về đóng góp cho NATO, hoặc thậm chí là tuyên bố Na Uy là "kẻ thù" - điều mà ông Trump từng làm với nhiều quốc gia trong quá khứ.

Tuy nhiên ông Stanghelle nhấn mạnh, nếu ông Trump thật sự được trao giải, "đó sẽ là bất ngờ lớn nhất trong lịch sử Nobel Hòa bình".

Giới chuyên gia cũng cảnh báo không nên đánh giá quá vội vàng những kế hoạch của ông Trump thời gian gần đây.

Bà Nina Græger, Giám đốc Viện Nghiên cứu hòa bình Oslo, bình luận: "Ông Trump xứng đáng được ghi nhận vì những sáng kiến nhằm chấm dứt xung đột, nhưng vẫn còn quá sớm để biết liệu kế hoạch đó có khả thi và mang lại hòa bình thực sự hay không".

Bà Græger nhấn mạnh để xứng đáng với di chúc của ông Alfred Nobel, người được trao giải không chỉ cần tạo ra hòa bình, mà còn phải thể hiện cam kết với các giá trị dân chủ và hợp tác quốc tế: 

"Việc ông rút khỏi các tổ chức quốc tế, tìm cách mua lại Greenland, hay việc liên tục thách thức các quyền dân chủ tại nước Mỹ, đều đi ngược với tinh thần của giải thưởng này".

Tổng thống Israel kêu gọi trao Nobel Hòa bình cho ông Trump sau thỏa thuận đình chiến ở Gaza

Tổng thống Israel Isaac Herzog ca ngợi vai trò của ông Trump trong việc thúc đẩy thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas, cho rằng ông xứng đáng nhận Giải Nobel Hòa bình năm nay.