Giải Nobel Văn chương năm 2025 được trao cho nhà văn người Hungary László Krasznahorkai “vì sự nghiệp sáng tác hấp dẫn và tầm nhìn, trong bối cảnh kinh hoàng mang tính tận thế, vẫn khẳng định sức mạnh của nghệ thuật", Ủy ban Nobel thông báo vào 6h chiều 9-10
Trong thông cáo chính thức, Ủy ban Nobel cho biết: László Krasznahorkai sinh năm 1954 tại thị trấn nhỏ Gyula, miền đông nam Hungary, gần biên giới Romania. Một vùng nông thôn hẻo lánh tương tự đã được László Krasznahorkai biến thành bối cảnh của cuốn tiểu thuyết đầu tay Sátántangó của ông.
Xuất bản năm 1985, bản tiếng Anh Satantango ra mắt năm 2012, tác phẩm đã gây tiếng vang lớn tại Hungary và đưa tên tuổi ông đến với công chúng.
Nhà phê bình Mỹ Susan Sontag đã sớm tôn vinh László Krasznahorkai là "bậc thầy tận thế" của văn học đương đại, sau khi đọc cuốn tiểu thuyết thứ hai của ông Az ellenállás melankóliája xuất bản năm 1989, và bằng tiếng Anh dưới tên The Melancholy of Resistance năm 1998.
Năm 1999, László Krasznahorkai tiếp tục gây chú ý với tiểu thuyết Háború és háború (bản tiếng Anh War & War xuất bản 2006.
Trong cuốn này, László Krasznahorkai mở rộng tầm nhìn ra ngoài biên giới Hungary, theo chân nhân viên lưu trữ Korin trên hành trình cuối đời từ ngoại ô Budapest đến New York - với mong muốn được, dù chỉ trong khoảnh khắc, đặt mình "ở trung tâm của thế giới."
Nhân giải Man Booker 2015 trên Tuổi Trẻ Cuối Tuần, tác giả Giáp Văn Chung viết: Krasznahorkai László là chủ nhân của nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế, trong đó có giải Kossuth (2004) là giải thưởng cao nhất về văn học nghệ thuật của Hungary. Các tác phẩm của ông đã được dịch ra nhiều thứ tiếng, được giới phê bình văn học quốc tế đánh giá cao và rất được ưa chuộng ở các nước phương Tây như Đức, Mỹ, Anh và Nhật Bản.
Krasznahorkai có lối hành văn khác lạ, rắc rối, trùng lặp, câu văn dài lê thê, dồn dập như những dòng nham thạch phun ra từ ngọn núi lửa sôi sục là tâm hồn và trí tưởng tượng của ông..."
Tác giả người Hungary László Krasznahorkai đã trở thành chủ nhân của giải Nobel Văn chương 2025 - Ảnh: AFP
Trong lời giới thiệu về cuốn sách Vũ điệu quỷ Satan, đơn vị làm sách Nhã Nam viết: Một tuyệt tác tăm tối và ám ảnh của tác giả Chiến tranh và Chiến tranh.
Lấy bối cảnh tại một khu trại biệt lập, tiểu thuyết mở ra một chuỗi những ngày mưa thu dai dẳng.
Trong khu nông trang hoang vắng chỉ còn chừng một tá dân trụ lại, cùng với hôi thối bốc mùi của những mưu đồ lụn bại, những phản trắc, bất thành, bất tín, những hy vọng bất ngờ, và bao nhiêu giấc mơ bị phế bỏ.
Một thế giới, theo lời của dịch giả George Szirtes, "lỗ mãng và luôn sẵn sàng, lạc hậu đó giữa trật tự và bi kịch, tận sâu trong góc nhỏ vô nghĩa của vũ trụ bao la. Vũ điệu của họ là vũ điệu của sự chết".
Song, với người đọc, điều quan trọng nhất lại không phải cốt truyện của Krasznahorkai hay ngôn ngữ đáng kinh ngạc ông sử sụng, hay thậm chí vũ trụ các nhân vật của ông. Điều quan trọng, đó là chúng ta thay đổi trong khi quan sát những con người và thế giới mà ông dựng nên - chúng ta đọc còn ông thì viết".
5 giải Nobel Văn chương gần đây nhất
2024 - Nhà văn Han Kang - Hàn Quốc, được trao giải Nobel văn chương 2024 "vì tác phẩm văn xuôi đầy chất thơ mãnh liệt, đối diện với những tổn thương lịch sử và làm lộ rõ sự mong manh của đời người" mà bà viết ra, theo Viện hàn lâm khoa học Thụy Điển.
2023- Viện hàn lâm Khoa học Thụy Điển công bố giải Nobel Văn chương 2023, tôn vinh nhà văn, nhà viết kịch người Na Uy Jon Fosse. Jon Fosse là tác giả của những vở kịch được dàn dựng rộng rãi nhất so với bất kỳ nhà viết kịch đương đại nào ở châu Âu.
2022 - Nữ nhà văn Pháp Annie Ernaux là chủ nhân của giải thưởng Nobel Văn chương năm 2022 "vì lòng dũng cảm và sự nhạy bén" mà bà đã dùng để khám phá ra "gốc rễ, sự ghẻ lạnh và những hạn chế của ký ức cá nhân".
2021 - Tiểu thuyết gia người Tanzania - Abdulrazak Gurnah được vinh danh tại Nobel Văn chương 2021"vì sự thâm nhập không khoan nhượng và nhân ái của ông đối với những tác động của chủ nghĩa thực dân và số phận của những người tị nạn trong hố sâu ngăn cách giữa các nền văn hóa và lục địa".
2020 - Chủ nhân Nobel văn chương 2020 là thi sĩ người Mỹ Louise Glück, người viết nên thứ thi ca mơ màng, gợi lên những ký ức và những hành trình. Louise Glück sinh năm 1943 ở New York, sống ở Cambridge, Massachusetts. Ngoài sáng tác, bà còn là giáo sư Anh ngữ ở Đại học Yale, New Haven, Connecticut.
Giải Nobel văn chương bắt đầu được trao từ năm 1901, đến 2023 đã có 116 giải được trao cho 120 nhà văn. Trong đó có 114 nhà văn đoạt giải một mình và 4 giải thưởng có hai người đồng sở hữu.
Lịch sử Nobel văn chương ghi nhận có 18 nhà văn nữ từng được vinh danh với giải thưởng này.
Người đoạt giải Nobel văn chương trẻ nhất là Rudyard Kipling khi ông 41 tuổi vào năm 1907; và người lớn tuổi nhất đoạt giải này là Doris Lessing khi bà 87 tuổi vào năm 2007.
Dù được biết đến là giải thưởng thường niên, nhưng có một số năm giải Nobel không được trao, chủ yếu là trong hai cuộc thế chiến. Riêng ở mảng văn chương là các năm 1914, 1918, 1935, 1940, 1941, 1942, và 1943.
Nobel văn chương là 1 trong 6 giải Nobel được nhà phát minh thuốc nổ và doanh nhân người Thụy Điển Alfred Nobel sáng lập và tài trợ. Các giải Nobel khác về y sinh, vật lý, hóa học, văn học, hòa bình, và kinh tế năm nay đã và sắp được trao lần lượt từ ngày 7 đến 14-10.
Mỗi giải Nobel trị giá 11 triệu krona Thụy Điển (tương đương khoảng 1 triệu USD) và có thể được đồng sở hữu bởi tối đa 3 người.
Để giành được giải Nobel, người ta phải được đề cử, chứ không được phép tự ứng cử.
Vào đầu tháng 9, hàng ngàn giáo sư, nhà khoa học, thành viên của các học viện, thành viên của các cơ quan lập pháp và những người từng đoạt giải Nobel, đại diện cho nhiều quốc gia và trường đại học nhất có thể, được yêu cầu gửi danh sách đề cử.
Tên của những người được đề cử sẽ được giữ bí mật trong 50 năm.
Sau khi nhận được các đề cử, các ủy ban Nobel của bốn tổ chức có thẩm quyền trao giải Nobel (Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, Viện Karolinska, Viện hàn lâm Thụy Điển và Ủy ban Nobel Na Uy) sẽ tiến hành chọn ra các ứng viên.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận