Hai máy bay dân dụng đậu trên đường băng do Trung Quốc xây phi pháp ở đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Hãng tin Tân Hoa xã của Trung Quốc công bố những tấm ảnh chụp máy bay từ tối 6-1-2016

Vấn đề Biển Đông đang được các ứng cử viên tổng thống Đảng Cộng hòa quan tâm. Ứng cử viên Marco Rubio nói rằng nếu được bầu, ông sẽ cho tàu Mỹ đi vào Biển Đông để thách thức các tuyên bố chủ quyền phi lý của Trung Quốc trên biển, trên không và sẽ hợp tác với các đồng minh trong khu vực.

“Chúng ta cần truyền sức sống cho liên minh quân sự Thái Bình Dương, bắt đầu bằng việc Mỹ đầu tư vào nguồn lực cần thiết để tái thiết hải quân” - ông Rubio phát biểu mạnh mẽ khi trả lời trên kênh Fox.

Trả lời câu hỏi “nếu được bầu, ông có can thiệp quân sự để ngăn chặn máy bay Trung Quốc đáp xuống các đảo ở Biển Đông hay không?”, ông Rubio đáp ngay: “Chúng ta sẽ phản đối tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở những khu vực này và chúng ta nên tiếp tục cho máy bay bay ở đó, cho thuyền đi lại trên vùng biển đó”.

Trong vòng năm ngày đầu tháng 1-2016, Trung Quốc đã cho đáp ba chuyến bay xuống đường băng xây dựng trái phép trên đảo Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Reuters dẫn lời người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ Peter Cook phát biểu hôm 7-1 (giờ Mỹ) rằng “Mỹ quan ngại về tất cả hành động mà phía Trung Quốc thực hiện trên Biển Đông”.

Ông Cook cho rằng hành động của Trung Quốc làm gia tăng căng thẳng và gây thêm bất ổn trên Biển Đông. 

* Philippines kêu gọi ASEAN gây sức ép với Trung Quốc

Tổng thống Philippines Benigno Aquino hôm 8-1 kêu gọi các nước ASEAN gây sức ép với Trung Quốc để Bắc Kinh đồng ý hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), nhằm giảm căng thẳng sau các chuyến bay trái phép của Trung Quốc ra đảo Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

“Chúng ta có thể tăng thêm sức ép để Trung Quốc ngồi xuống và ký COC được không?” - ông Aquino nói trong một cuộc họp báo. 

Các nhà phân tích nói Trung Quốc đợi hoàn thành xong việc bồi đắp đảo trái phép rồi mới ngồi xuống với ASEAN. Theo Reuters, Philippines cũng lên tiếng phản đối các chuyến bay của Trung Quốc ra Trường Sa.