Cựu thủ tướng Mahathir Mohamad trở lại mạnh mẽ - Ảnh: REUTERS

Mọi chuyện đã thay đổi rất nhanh trong quan hệ giữa Malaysia, đất nước có hơn 23% người gốc Hoa và Trung Quốc.

Giá trị giao thương với Bắc Kinh của Kuala Lumpur từ 289 triệu USD khi ông Mahathir lần đầu nhậm chức thủ tướng năm 1981 đã tăng lên 20 tỉ USD khi ông rời nhiệm sở năm 2003 và giờ đứng ở mức 54,5 tỉ USD mỗi năm.

"Không lệ thuộc Trung Quốc!"

Chưa đầy nửa ngày sau chiến thắng, ông Mahathir, người đứng trước cơ hội trở thành một trong những lãnh đạo cao tuổi nhất thế giới, nói thẳng sẽ đàm phán lại một số thỏa thuận với Trung Quốc.

"Malaysia không thấy có vấn đề gì với Sáng kiến Vành đai, Con đường của Trung Quốc. Vấn đề là chúng tôi không muốn thấy có quá nhiều tàu chiến trong khu vực, đơn giản vì một tàu chiến thì sẽ có thêm nhiều tàu chiến khác", cựu thủ tướng Mahathir nói một cách đầy ẩn ý trưa 10-5.

Ngay từ trước thềm cuộc bầu cử, ứng viên Mahathir đã nhiều lần sử dụng cụm từ "quan hệ một chiều" để nói về sự phụ thuộc của Malaysia đối với đồng vốn Trung Quốc.

Đó là những dự án đường sắt phía đông bán đảo Mã Lai trị giá 13 tỉ USD, dự án cảng Melaka Gateway 7,3 tỉ USD và hàng tỉ USD khác được Trung Quốc cam kết đổ vào các dự án đô thị, bất động sản, khu công nghiệp ở Malaysia.

"Malaysia không được gì từ núi tiền đó", ông Mahathir từng chỉ trích khi đi vận động ngày 26-4. Nhà lãnh đạo kỳ cựu của Malaysia khi đó nhấn mạnh một khi Liên minh Hi vọng của ông giành chiến thắng, đừng mong có bất kỳ sự dễ dãi nào với dòng tiền từ Trung Quốc.

Người dân Malaysia đón một buổi sáng 10-5 rất khác: sự trở lại của một Mahathir 92 tuổi và sự ra đi của một Najib 65 tuổi. Trong ảnh: người ủng hộ ông Mahathir ăn mừng ở thành phố Petaling Jaya, bang Selangor - Ảnh: REUTERS

Cách đây 2 năm, khi ông Najib sang thăm Bắc Kinh và mang về các khoản đầu tư hàng chục tỉ USD, cựu thủ tướng Mahathir cảnh báo những động thái của Trung Quốc sẽ đẩy Kuala Lumpur và vai trò của ASEAN ngày càng xa rời các giá trị truyền thống.

"Dường như chúng ta đang xa rời và không còn đi theo cách của riêng chúng ta nữa. Chúng ta đang không màng tới các chính sách của những nước khác trong khu vực", ông Mahathir khi đó chỉ trích.

Không ai hứng chịu sự cuồng nộ của ông Mahathir nhiều như ông Najib, người từng được chính ông dìu dắt rồi trở thành kẻ thù trong cuộc bầu cử ngày 9-5.

Ai cũng hiểu những chỉ trích Trung Quốc của ông Mahathir là sự nhắm vào ông Najib. Nhưng chúng thường được đi kèm với những cam kết, tất nhiên, là để tranh thủ lá phiếu của nhân dân.

Cựu thủ tướng Mahathir nhấn mạnh ông không chê tiền đầu tư Trung Quốc, thậm chí hoan nghênh miễn là các công ty Trung Quốc thuê nhân công Malaysia cho các dự án của họ ở nước này.

Cáo buộc "người học trò" Najib "bán" chủ quyền Malaysia để đổi lấy các lợi ích chính trị trong ngắn hạn cho bản thân, ông Mahathir cam kết sẽ làm nóng lại chuyện tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông nếu thắng cử. Ở một khía cạnh nhất định, những gì đã xảy ra ở Malaysia dưới thời Najib cũng giống chuyện đang diễn ra ở Philippines.

Và giờ ông Mahathir đã chiến thắng. Việc còn lại là chờ và kiểm chứng!

Ông Najib Razak đã thất bại trước chính người thầy của mình - Ảnh: REUTERS

"Tôi vẫn còn sống"

Mahathir, người từng nắm giữ ghế thủ tướng suốt 22 năm, đã khiến người ta đi từ bất ngờ này tới bất ngờ khác.

Cái cách mà ông Mahathir rời bỏ Barisan Nasional - liên minh cầm quyền liên tục ở Malaysia từ khi giành độc lập từ Anh (1957) - đến việc ông gia nhập liên minh đối lập và giành chiến thắng ngày 9-5 cũng giống như việc ông từ một bác sĩ trở thành thủ tướng cách đây 4 thập kỷ.

"Trong suốt nhiệm kỳ của mình, tôi thường tự hỏi vì sao một người dân thường như tôi lại có thể nắm giữ chức vụ này, một chức vụ không dành cho một người bác sĩ. Đó cũng là hành trình đầy ngạc nhiên, đầy thách thức", cựu thủ tướng Mahathir viết trong hồi ký xuất bản năm 2011.

Nhiều người hoài nghi liệu sức khỏe có trở thành vấn đề ngăn cản ông Mahathir trở thành thủ tướng ở tuổi 92 hay không. "Ồ, ồ, tôi vẫn còn sống đây", nhà lãnh đạo hóm hỉnh trong buổi họp báo mừng chiến thắng lúc 3h sáng ngày 10-5.

Cựu thủ tướng 92 tuổi của Malaysia nhậm chức chiều nay?

TTO - Cựu thủ tướng Malaysia 92 tuổi Mahathir Mohamad cùng 4 quan chức khác thuộc Liên minh Hi vọng - liên minh vừa giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 9-5, sẽ yết kiến Quốc vương Malaysia chiều nay (10-5).