Mấy dì với mấy cậu còn cất công "rước" ông ngoại dìa nằm kế bên bà ngoại nữa chớ. Từ lúc ngoại mất hồi năm ngoái, mẹ tôi với dì ba, dì sáu, cậu tư, cậu năm, cậu tám… cứ hè nhau chăm chút từng li từng tí cho nhà mồ của ngoại.

Mỗi người đều phụ chuyện này chuyện kia, dù ở xa hay ở gần. Cậu tư ở Sài Gòn thì gởi tiền về xây thêm cái này cái kia; cậu năm ở Đắk Nông thì gởi hoa về để trồng xung quanh nhà mồ; mẹ tôi với mấy dì ở gần thì xúm lại trồng hoa, tưới cây, nhổ cỏ, quét dọn, trang trí đủ kiểu.

Cậu tám thì tìm tòi rồi gắn thêm bóng đèn năng lượng mặt trời để nhà mồ lúc nào cũng được sáng sủa đúng kiểu ngoại thích.

Mấy đứa con lo cho căn nhà cuối cùng của bà má mãi-mãi-chín-mươi-hai-tuổi cứ như thể má vẫn ngồi trên cái võng quen thuộc, vừa phe phẩy cây quạt tay vừa "chỉ đạo" đứa nào làm việc gì.

Mái nhà cuối cùng của ngoại tôi

Hồi tôi còn nhỏ, lần đầu tiên thấy ba đi giẫy mả trên nhà ông bà nội, tôi không hiểu nên cứ theo hỏi mẹ: "Mẹ ơi sao ông bà mất rồi mà mình xây cái mả chi mà bự dữ vậy mẹ? Mà phải chăm sóc quét dọn này kia nữa! Mình có thờ cúng ở nhà rồi mà mẹ?".

Mẹ tôi mới giảng giải cho tôi hiểu rằng quan niệm của người Việt Nam mình là con cái phải lo cho ông bà cha mẹ tổ tiên… "mồ yên mả đẹp" thì mới được coi là giữ trọn chữ hiếu, thậm chí có người còn nói là con cháu đứa nào biết lo lắng chăm sóc cho mồ mả tổ tiên thì mới làm ăn khấm khá được.

Lúc đó tôi mới học cấp một nên cũng chưa hiểu lắm, mẹ dạy sao thì nghe vậy thôi. Lớn lên tôi mới dần dần cảm nhận được ý nghĩa của mấy cái nhà mồ "hoành tráng" mà nhiều gia đình không tiếc tiền của xây cất.

Hóa ra dù thể xác của một người có mãi mãi nằm yên ở một nơi nào đó thì họ vẫn sẽ luôn "sống" trong lòng những người thương yêu họ.

Vậy nên đứa con nào cũng muốn ba má mình có được cái nhà đẹp đẽ khang trang nhất có thể, bởi dù sao đó cũng sẽ là nơi cuối cùng mà ba má họ nằm lại.

Tuy bây giờ ngoại tôi không còn trên đời nữa nhưng cả đại gia đình tôi vẫn cứ nói chuyện với nhau hệt như là ngoại vẫn còn đó, chỉ khác là bà đã dời chỗ nằm từ cái võng trước nhà ra ngôi nhà mồ sau nhà.

Mái nhà xanh mướt hoa, ông ngoại kế bên

Hồi xưa mẹ tôi hay nói với tôi là mỗi lần nghĩ tới chuyện bà ngoại mất, mẹ thấy như cuộc đời hổng còn cái gì vui nữa, rồi mỗi dịp Tết con cháu biết tụ về đâu…

Lúc nhỏ tôi chưa hiểu ý mẹ, bây giờ lớn rồi, lên Sài Gòn đi làm xa quê mấy trăm cây số, tôi mới thấy đúng là chỉ cần được ở bên cha bên mẹ thì ngày nào cũng là Tết.

Chỉ cần bước chân về tới cửa, nghe tiếng con Núm (tên con chó nhà tôi) rối rít kêu lên mừng tôi, tiếng ba nói "để xe đó ba dắt dô cho", tiếng mẹ gọi "lẹ dô rửa mặt rồi ăn cơm nè"… thì không khí Tết đã lan tỏa khắp lồng ngực tôi đến nỗi khiến tôi thấy cay cả sống mũi.

Tết năm nay, cả dòng họ bên ngoại tôi vẫn tụ về một nơi, đó là "nhà mới" của ông bà ngoại.

Con cháu vẫn xúm xít chụp hình với "ngoại", như thể ngoại chỉ nằm ở đó chứ có đi đâu xa xôi, chỉ là ngoại hổng còn mắng yêu câu "mồ tổ ông tiên cha bây!".

Ngoại hổng còn ca bài "Nhớ cái thuở xưa kia, non nước an lạc thái bình, thái thái bình/ Muôn hoa xinh tươi/ Có cô Mỵ Nương, tuổi xuân vừa lên đôi tám/ Xinh tươi như hoa, đẹp như tiên nga/ Non Bồng giáng sinh, non Bồng giáng sinh...".

Ngoại hổng còn nói câu "ngoại nhớ con dữ lắm" nữa… Ngoại chỉ lặng lẽ nằm ở cái mái nhà cuối cùng trong đời này, móm mém cười tự hào khi thấy con cháu đông đủ hòa thuận yêu thương nhau.

Nhiều lúc ngồi cạnh mộ ngoại, tôi vẫn lẩm nhẩm mấy câu sấm giảng mà ngoại hay diễn ngâm cho tôi nghe hồi nhỏ:

"… Đoạn thứ sáu Biệt Ly cay đắng/ Người mình thương bỗng lại chia lìa/ Khi khóc than nước mắt đầm đìa/ Lúc trông nhớ ruột tầm chua xót/ Ở thế gian mấy ai thoát lọt/ Nợ gia đình đeo đắm căn duyên;

Cơn nguy nghèo thân thể truân chuyên/ Kẻ lưu lạc người chờ trông mãi/ Cuộc tan hiệp, hiệp tan ân ái/ Đến xong đời để lại sầu ưu/ Cái khổ nầy dầu lắm trí mưu/ Cũng chung chịu như người tăm tối…".

Diễn đàn TẾT DƯỚI MÁI NHÀ diễn ra từ ngày 20-1 đến 20-2-2025, do báo Tuổi Trẻ và Công ty INSEE Việt Nam đồng hành.

Tất cả người Việt Nam, không giới hạn độ tuổi, nghề nghiệp đều có thể gửi bài tham dự diễn đàn TẾT DƯỚI MÁI NHÀ. Bài viết gửi đến địa chỉ email muaxuan2025@tuoitre.com.vn.

Bài viết tối đa 1.000 chữ, khuyến khích kèm theo ảnh, video minh họa.

Bài viết được thể hiện bằng tiếng Việt.

Tác giả ghi địa chỉ, điện thoại, email, số căn cước công dân cùng số tài khoản để ban tổ chức liên lạc.

Bài viết phải chưa từng tham gia bất kỳ cuộc thi viết được tổ chức trước đây, hiện không tham gia trong bất kỳ cuộc thi viết đang được tổ chức. Bài viết chưa từng được đăng trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội.

Bạn đọc chịu trách nhiệm về bản quyền, khiếu nại xảy ra (nếu có).

Quyết định của ban tổ chức là quyết định cuối cùng.

Giải thưởng diễn đàn TẾT DƯỚI MÁI NHÀ

Các bài bạn đọc gửi đến diễn đàn sẽ được chấm điểm theo tiêu chí cùng với điểm do bạn đọc bình chọn.

Trong đó điểm chuyên môn do ban tổ chức chấm chiếm 50%, bạn đọc bình chọn chiếm 50% tổng số điểm của bài dự thi.

Số điểm bình chọn được tính dựa trên tương tác với bài viết, trong đó 1 sao = 15 điểm, 1 tim = 3 điểm, 1 like = 2 điểm.

- 1 giải nhất trị giá 5 triệu đồng.

- 3 giải nhì mỗi giải trị giá 3 triệu đồng.

- 5 giải khuyến khích mỗi giải trị giá 1 triệu đồng.

Các bài được chọn đăng sẽ được chấm trả nhuận bút theo quy định.

Bố bảo để tôi có cảm giác được mong chờ...

Chiếc xe khách dừng lại trên đoạn đường rẽ vào xã, bố đã đứng đó tự bao giờ, Tết của tôi bắt đầu từ giây phút ấy…