Văn phòng Chính phủ đã có văn bản gửi các bộ ngành liên quan và UBND TP.HCM, Hải Phòng, yêu cầu nghiên cứu báo cáo của Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) để xem xét, xử lý các khó khăn, vướng mắc trong hoạt động logistics - xuất nhập khẩu.

Hoạt động logistics chưa tương xứng tiềm năng

Cụ thể theo báo cáo của Ban IV, những rào cản hiện nay đã khiến hoạt động logistics chưa xứng với tiềm năng, ảnh hưởng đến năng lực vận tải, sức cạnh tranh hàng hóa Việt trên thị trường quốc tế, khiến tình trạng “nhập siêu logistics” kéo dài.

Cụ thể, hệ thống cảng biển chủ yếu cung cấp dịch vụ xếp dỡ hàng hóa, tương đương khoảng 20% chức năng của một trung tâm hàng hải quốc tế theo tiêu chuẩn thế giới. Hầu hết các dịch vụ giá trị gia tăng như đóng mới, sửa chữa tàu, tài chính, bảo hiểm hàng hải, cũng như dịch vụ công nghệ số liên quan đều nằm ngoài khu vực cảng và phụ thuộc vào doanh nghiệp nước ngoài.

Với nhiều lợi thế của Việt Nam như vị trí địa lý, thuộc nhóm nước có quy mô thương mại lớn nhất thế giới; tham gia các FTAs thế hệ mới; sở hữu cụm cảng Cái Mép - Thị Vải đủ sức đón tàu siêu tải trọng lớn nhất thế giới, là điều kiện cần để mở ra hành lang hội nhập sâu rộng, tạo cơ hội vàng để Việt Nam vươn lên trở thành trung tâm hàng hải - logistics và sản xuất mới của châu Á.

Cùng đó, Ban IV cũng chỉ ra tình hình vận tải thủy nội địa cũng chưa phát triển xứng với tiềm năng và lợi thế, chưa tối ưu việc vận chuyển hàng hóa, từ giá cả đến thời gian khi tỉ trọng đầu tư công cho lĩnh vực này chỉ chiếm 2%.

Nhiều doanh nghiệp, ngành hàng vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận thông tin để xây dựng chiến lược ứng phó và giữ được lợi thế cạnh tranh của hàng Việt trước thuế đối ứng của Mỹ và các sắc thuế khác, trong khi chi phí tuân thủ đối với doanh nghiệp xuất khẩu gia tăng, bất cập trong vận tải đường bộ hay chậm hoàn thuế xuất khẩu…

Vì vậy Ban IV đề xuất Chính phủ chỉ đạo bộ ngành thực hiện một số nhóm giải pháp để rà soát thủ tục hành chính theo chuyên đề, tạo hiệu ứng cho các lĩnh vực kinh doanh, nhất là các lĩnh vực ưu tiên như logistics và tạo thuận lợi xuất nhập khẩu.

Bên cạnh đó, Ban IV đề xuất Thủ tướng chỉ đạo cách làm mới có tính chất công - tư chặt chẽ để xây dựng một số chiến lược, chương trình “thực chiến” gia tăng sức cạnh tranh cho lĩnh vực hàng hải - logistics như dự án phát triển trung tâm hàng hải quốc tế tại TP.HCM hay chiến lược vận tải thủy nội địa.

Xây dựng chiến lược phát triển trung tâm hàng hải quốc tế

Trước báo cáo trên, Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đã yêu cầu Bộ Tài chính nghiên cứu, xem xét phát động phong trào cải cách thủ tục hành chính với lĩnh vực liên quan như thu hút đầu tư và đầu tư khu công nghiệp, tạo thuận lợi và đẩy mạnh hoàn thuế,...

Bộ Xây dựng nghiên cứu các đánh giá, kiến nghị của Ban IV về hệ thống cảng biển, vận tải thủy nội địa, hạ tầng logistics nhằm nâng cao năng lực vận chuyển, tối ưu việc vận chuyển của hàng hóa Việt Nam từ thời gian đến giá cả; báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định trong quý 1-2026.

Bộ này chủ trì, phối hợp với UBND TP.HCM, Hải Phòng và các doanh nghiệp dẫn dắt, hiệp hội doanh nghiệp liên quan xây dựng chiến lược phát triển trung tâm hàng hải quốc tế tại TP.HCM, chiến lược phát triển vận tải thủy nội địa tại hai TP; chủ động tham mưu, đề xuất các cách làm mới có tính chất công - tư; báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định trong quý 1-2026.

Bộ Công Thương nghiên cứu, xem xét phát động phong trào cải cách thủ tục hành chính đối với các lĩnh vực liên quan như phát triển logistics và tạo thuận lợi xuất nhập khẩu.

Đồng thời bộ chủ động cung cấp cho các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp thông tin; tổ chức các chương trình làm việc gồm nội dung các ngành hàng cần lưu ý trong các cuộc đàm phán thương mại; nghiên cứu có giải pháp hỗ trợ ngành hàng xuất nhập khẩu.

UBND TP.HCM tổ chức đối thoại công tư thực chất với các hiệp hội ngành hàng xuất khẩu, doanh nghiệp liên quan chịu ảnh hưởng của thu phí hạ tầng cảng biển để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của doanh nghiệp, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. 

Chủ tịch Nguyễn Văn Được: 'Khai thông thể chế, bứt phá hạ tầng năm 2026'

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được nhấn mạnh TP đã đặt mục tiêu tạo chuyển biến rõ nét trong năm 2026, đồng loạt khởi công nhiều dự án trọng điểm, biến TP thành một 'đại công trường'.