Cảng Sài Gòn đã góp phần quan trọng phát triển kinh tế TP.HCM và cả nước - Ảnh: Cảng Sài Gòn
Thương hiệu "TP cảng biển"
Năm 2005, TP.HCM triển khai quyết định của Chính phủ về quy hoạch di dời và chuyển đổi công năng các cảng biển trên sông Sài Gòn ra khỏi nội đô TP, trong đó có bảy cảng và Nhà máy đóng tàu Ba Son phải rời đi.
Sở dĩ cần thực hiện di dời là do tốc độ đô thị của TP phát triển quá nhanh, đặc biệt là áp lực dân cư tăng khiến TP bị kẹt xe nặng nề.
Trả lời báo chí bấy giờ, ông Trần Quang Phượng - giám đốc Sở Giao thông vận tải TP - khẳng định có một số cảng và nhà máy sửa chữa, đóng tàu Ba Son phải di dời đi các tỉnh.
Tuy nhiên có một số cảng sẽ di dời ra ngoại vi TP và như vậy TP không bị mất mà vẫn duy trì được thương hiệu TP cảng biển.
Theo ngành giao thông, năm 1975 dân số TP có 2,5 triệu người, đến năm 2000 tăng lên hơn 5 triệu người và dân số vẫn tiếp tục tăng cao.
Do đó nhiều khu dân cư mới hình thành khiến các cảng biển trên sông Sài Gòn dần nằm trong nội đô.
Điều này gây áp lực giao thông TP tăng cao, trong khi các cảng biển ở TP lại không có tuyến đường kết nối riêng (ở các nước phát triển có đường trên cao dành riêng cho xe từ cảng ra quốc lộ, cao tốc) mà lại sử dụng chung hệ thống giao thông công cộng nên gây ách tắc giao thông.
Thực hiện kế hoạch di dời cảng, ngày 16-5-2009 cảng Sài Gòn đã khởi công xây dựng cảng Sài Gòn - Hiệp Phước tại huyện Nhà Bè với diện tích 100ha, tổng chiều dài bến 1.800m, năng lực thông qua khoảng 18 triệu tấn hàng hóa/năm và đáp ứng cỡ tàu cập bến cảng đến 50.000 tấn.
Đối với khu đất Nhà Rồng - Khánh hội ở quận 4 cũ, sau khi di dời hoạt động xếp dỡ cảng sẽ chuyển đổi công năng trên diện tích gần 315.000m2.
Năm 2017, UBND TP.HCM chấp thuận cho một doanh nghiệp triển khai dự án khu phức hợp gồm khu nhà ở, trung tâm thương mại, 3.116 căn hộ, trường học và trạm y tế. Tuy nhiên do các vướng mắc pháp lý và các dự án liên quan trên khu đất nên gần 10 năm qua dự án vẫn chưa được triển khai.
Trong một cuộc họp ngày 18-10-2025, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang thông tin Thường trực Thành ủy có chủ trương ngừng dự án nhà ở tại khu vực bến Nhà Rồng để mở rộng không gian văn hóa TP.HCM, phần diện tích còn lại dự kiến làm công viên kết hợp mở rộng đường Nguyễn Tất Thành và phát triển các dịch vụ.
Từ chủ trương của Thành ủy, ngày 23-10-2025 Sở Xây dựng đã kiến nghị UBND TP giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc rà soát quy hoạch, chủ trì tổ chức thi tuyển ý tưởng quy hoạch - kiến trúc khu vực bờ tây sông Sài Gòn (đoạn từ cầu Ba Son đến cảng container quốc tế Việt Nam) gồm công viên công cộng đa chức năng và ba cảng thủy nội địa hành khách khu công viên bến Bạch Đằng, cảng hành khách quốc tế...
Đây là cơ sở xem xét điều chỉnh cục bộ các đồ án quy hoạch liên quan; xem xét sự cần thiết đầu tư và quyết định phương án đầu tư các dự án trong khu vực. Bao gồm xây cầu Thủ Thiêm 3, phát triển TOD, cảng hành khách quốc tế, cảng thủy nội địa, kè, công trình công cộng dọc bờ sông.
Theo KTS Ngô Anh Vũ - Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng TP.HCM, chủ trương triển khai công trình Không gian văn hóa Hồ Chí Minh cũng như công viên ở khu vực cảng Nhà Rồng - Khánh Hội là công trình rất được trông đợi.
Vị trí này rất thuận lợi để mở rộng không gian công viên hai bên bờ sông Sài Gòn, ngoài làm mảng xanh còn là không gian biểu diễn, lễ hội, văn hóa, nghệ thuật, dịch vụ cho người dân và du khách.
Phối cảnh cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ trong tương lai - Ảnh: Porcoast - Công ty cổ phần Tư vấn thiết kế cảng - kỹ thuật biển
Vươn tầm cảng biển quốc tế
Từ sau năm 1975 đến nay, cảng Sài Gòn là thương cảng tổng hợp có quy mô hàng đầu trong hệ thống cảng biển Việt Nam, với hơn 3.000m cầu cảng nằm dọc theo sông Sài Gòn cùng hệ thống kho bãi, trang thiết bị khá hoàn chỉnh theo quy trình công nghệ tiên tiến trong ngành khai thác cảng,
Thực hiện chủ trương chiến lược phát triển kinh tế biển của quốc gia, cảng Sài Gòn đã liên kết với những tập đoàn hàng hải mạnh của thế giới là PSA - Singapore, SSA Marine - Mỹ, Maersk A/S - Đan Mạch xây dựng và đưa vào hoạt động ba cảng hiện đại tại khu vực Cái Mép - Thị Vải thuộc tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ.
Các cảng trên có tổng chiều dài cầu cảng 2.000m, tiếp nhận tàu trọng tải đến 80.000 tấn, năng lực xếp dỡ hơn 3,5 triệu TEU/năm, tổng mức đầu tư 800 triệu USD.
Lúc đó ông Lê Công Minh - nguyên tổng giám đốc cảng Sài Gòn - cho biết các dự án xây dựng cụm cảng tại Bà Rịa - Vũng Tàu để giữ vai trò chủ đạo cho cả vùng kinh tế động lực phía Nam, vì cảng tiếp nhận các tàu có trọng tải lớn từ 80.000-100.000 tấn.
Cảng đã xúc tiến liên doanh với các tập đoàn hàng hải của Mỹ, Singapore, Đan Mạch để thu hút vốn đầu tư, công nghệ cao trong lĩnh vực xây dựng và khai thác cảng.
Về đề án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, cảng Sài Gòn từ lâu đã có trong ý tưởng, quy hoạch và xuyên suốt trong chiến lược phát triển kinh tế biển và được đánh giá là một công trình tầm vóc, mang lại lợi ích lớn cho TP.HCM và đất nước.
Đề án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ đã xác định vị trí ở cửa sông Cái Mép - Thị Vải, trong vịnh Gành Rái, gần các tuyến hàng hải quốc tế đi qua Biển Đông, thuận lợi để phát triển cảng trung chuyển quốc tế.
Dự án có diện tích 571ha, cầu cảng chính dài 7,2km, có thể tiếp nhận tàu container trọng tải lớn nhất hiện nay 250.000 tấn là tàu có sức chở 24.000 TEU (1 TEU tương đương 1 container 20 feet). Công suất 16,9 triệu TEU và có tổng mức đầu tư 5,3 tỉ USD...
Cảng Cần Giờ sẽ bổ sung tiềm năng, tương hỗ đưa cảng Cái Mép - Thị Vải trở thành một trung tâm trung chuyển quốc tế tầm cỡ thế giới.
Ngoài các điều kiện thuận lợi về vị trí chiến lược, điều kiện tự nhiên, luồng hàng..., một yếu tố quan trọng để hình thành và phát triển một cảng trung chuyển quốc tế đó chính là có sự quan tâm của hãng tàu MSC (Mediterranean Shipping Company S.A - Thụy Sĩ).
Theo cảng Sài Gòn, MSC có đội tàu với năng lực chuyên chở trên 23 triệu TEU/năm, chiếm 18% tổng năng lực vận tải đội tàu thế giới. Các tuyến dịch vụ kết nối tới hơn 500 cảng biển toàn cầu.
Tại Việt Nam, hãng tàu hiện có dịch vụ tới hệ thống các cảng container ở Hải Phòng, Đà Nẵng, Cái Mép - Thị Vải... Hằng năm MSC vận chuyển hơn 1 triệu TEU hàng hóa xuất nhập khẩu từ Việt Nam kết nối với các thị trường lớn như Mỹ, châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản, Úc, Đông Nam Á...
Như vậy việc cảng Sài Gòn hợp tác với MSC là một bước tiến mới trên con đường phát triển hoạt động cảng biển. Đồng thời sẽ nâng cao vị thế của cảng Sài Gòn trong hội nhập quốc tế.
Từ đề án trên cho thấy cảng Sài Gòn đã có chiến lược phát triển phù hợp với nhu cầu vươn lên tầm cao mới của TP.HCM. Nhất là khi TP được sáp nhập cùng Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu tạo nên đại đô thị cảng hiện đại có hệ thống cảng biển quốc tế sánh vai các cảng biển hàng đầu khu vực và thế giới...
Các chuyên gia cho rằng đề án xây dựng cảng ở Cần Giờ thành công sẽ đồng nghĩa TP.HCM xác lập danh hiệu là TP cảng trung tâm trung chuyển quốc tế. Bởi vì cảng sẽ thu hút các hãng tàu, hãng vận tải, chủ hàng, kinh doanh dịch vụ logistics, tham gia vào chuỗi cung ứng vận tải thế giới.
Đồng thời việc thu hút các dịch vụ, thương mại, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm lớn trên thế giới sẽ giúp TP.HCM trở thành trung tâm tài chính quốc tế - một danh hiệu chỉ có ở một số quốc gia có nền kinh tế phát triển mạnh
Từ đây sẽ định hình vị thế quan trọng của TP.HCM trong nền kinh tế nước nhà, khu vực và thế giới. Lúc đó cuộc sống người dân TP được nâng cao so với nền kinh tế các nước đã phát triển.
---------------------
Cảng Sài Gòn ngày càng phát triển và mở rộng ra các nơi nhưng yếu tố con người luôn là "linh hồn" của cảng.
Kỳ tới: Đời cảng, đời người
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận