Ngày 19-3-1950, Đặc khu ủy Sài Gòn - Chợ Lớn đã phát động hàng vạn đồng bào, công nhân giương cao khẩu hiệu “Hồ Chí Minh muôn năm” xuống đường phản đối hai tàu chiến Mỹ Anderson và Sticker cập cảng Sài Gòn - Ảnh: Tư liệu
Ngay sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập năm 1930, những công nhân cảng Sài Gòn dấn thân theo Đảng đã bước vào cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp...
Thế hệ "đỏ" Sài Gòn
Những nông dân, công nhân làm phu bốc vác bến tàu bước vào giai cấp vô sản đầu tiên ở Sài Gòn. Ông Lê Văn Sơn - Phó bí thư Đảng ủy Cảng Sài Gòn - cho rằng những phu khuân vác bến tàu là tiền thân của đội ngũ công nhân Cảng Sài Gòn. Từ sự dẫn dắt của chi bộ Đảng Cộng sản, những người phu bốc vác đó đã ý thức họ là lực lượng công nhân đấu tranh cho quyền lợi giai cấp và độc lập đất nước.
Tháng 3-1930, Đảng bộ Sài Gòn đã thành lập 20 chi bộ, trong đó Cảng Sài Gòn có bí thư chi bộ đầu tiên là Hồ Ba. Nhiều đảng viên đầu tiên của cảng đã phát huy vai trò lãnh đạo và nêu cao tinh thần bất khuất làm gương sáng thúc đẩy quần chúng đấu tranh.
Trong số đó, Lý Tự Trọng, một đảng viên của chi bộ cảng khi bị đưa lên máy chém ngày 21-11-1931 mới 17 tuổi. Trước lúc hành hình, Lý Tự Trọng đã hô vang "Đảng Cộng sản Đông Dương muôn năm" và cất tiếng hát "Vùng lên hỡi các nô lệ ở thế gian, vùng lên hỡi ai cực khổ bần hàn...".
Các thế hệ cách mạng ở Cảng Sài Gòn đã chiến đấu kiên cường trong suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ. Các cuộc biểu tình của công nhân cảng liên tục diễn ra từ năm 1930 - 1954. Công nhân đòi tăng lương, giảm giờ làm, cấm đánh đập công nhân.
Theo ông Lê Văn Sơn, các thế hệ lao động ở Cảng Sài Gòn quyết tâm phát huy truyền thống tốt đẹp của Cảng Sài Gòn - một cảng Anh hùng lao động, mang dấu ấn lịch sử của dân tộc, là một trong những chi bộ đảng hoạt động sớm nhất ở Nam Kỳ.
Đỉnh cao là cuộc biểu tình ngày 14-1-1937 với 40.000 người tham gia mà tâm điểm là Cảng Nhà Rồng với khẩu hiệu tự do ngôn luận, tự do nghiệp đoàn, bỏ thuế thân. Đêm 15-10-1945, quân kháng chiến Việt Nam tổ chức đốt chiếc tàu chiến Alex của Pháp khi vừa cập bến Nhà Rồng.
Giai đoạn 1954 - 1975 cũng diễn ra nhiều cuộc biểu tình đòi dân sinh, dân chủ, chống chiến tranh. Đặc biệt, năm 1964, công nhân bến cảng giúp đỡ lực lượng biệt động Sài Gòn đánh tàu chở máy bay US Card của Mỹ đang đậu ở cảng.
Ngày 22-12-1966, cuộc đấu tranh của 5.000 công nhân cảng làm cho 30 tàu vận tải quân sự Mỹ không được bốc dỡ hàng. Năm 1970 có 2 cuộc đấu tranh lớn làm 6 tàu quân sự và 18 tàu chở hàng của Mỹ phải nằm chờ, vì công nhân cảng không bốc dỡ hàng theo kế hoạch.
Tiến sĩ lịch sử Nguyễn Hữu Nguyên - Viện Nghiên cứu xã hội TP.HCM - cho biết: "Truyền thống đấu tranh cách mạng của công nhân bến cảng là di sản tinh thần quý báu của các thế hệ tiếp sau của công nhân cảng. Truyền thống ấy được phát huy biến thành sức mạnh trí tuệ và tinh thần của công nhân bến cảng trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa và xây dựng đất nước giàu đẹp".
Anh hùng lao động
Một sự kiện được Cảng Sài Gòn đưa vào biểu tượng anh hùng trong hoạt động của cảng. Đó là sau khi miền Nam được thống nhất tháng 4-1975, chiếc tàu kéo CSG 240 của cảng đang làm việc ở cảng Sitahip - Thái Lan. Chủ thầu Mỹ và chính quyền Thái Lan dự định đưa tàu này về Mỹ và sẽ đưa con tàu khác về Sài Gòn. Thế nhưng, đội ngũ thuyền viên trên tàu đã đấu tranh quyết liệt suốt 2 tháng mới đưa được con tàu này về Cảng Sài Gòn.
CSG 240 với sức kéo 2.400 mã lực là tàu kéo có công suất lớn nhất Việt Nam lúc bấy giờ đã trở thành điển hình lập nhiều thành tích xuất sắc nhất cho Cảng Sài Gòn, và được đặt danh hiệu "Hiệp sĩ trên biển".
Cụ thể là vụ tàu Shinala của Rumani trên đường vận chuyển hàng bị va vào đá ngầm, chủ tàu quyết định cho tàu chạy vào bãi cát để khỏi chìm nên bị mắc cạn ở Đông Hà - Quảng Trị. Từ đây, chủ tàu thuê tàu cứu hộ của Hà Lan có công suất 24.000 mã lực, nhưng tàu Hà Lan đã "chào thua". Sau đó, đến lượt công ty trục vớt cứu hộ của Việt Nam vào cứu nạn cũng "bó tay" và tàu mắc cạn suốt 6 tháng.
Nhận nhiệm vụ cứu tàu Shinala, đội ngũ thuyền viên tàu CSG 240 đề xuất sáng kiến dùng chân vịt tàu quạt sát lườn tàu Shinala để thổi cát nhằm tạo độ sâu từ 4m xuống 6m làm luồng đưa tàu ra biển. Từ đây, CSG 240 đã kéo con tàu Shinala ra khơi trước sự ngạc nhiên, khâm phục của thuyền trưởng tàu Shinala.
Từ năm 1980-1984, tập thể tàu CSG 240 đã phát huy và áp dụng 25 sáng kiến có giá trị, làm lợi cho công quỹ hơn nửa triệu đồng, qua 15.000 giờ vận hành. Tàu đã tham gia nhiều hoạt động lai dắt tàu biển, cứu hộ quan trọng, đưa lại doanh thu hàng trăm triệu đồng thời giá giữa thập niên 1980.
Nói đến tàu CSG 240 là nói đến hoa tiêu trưởng Tôn Thọ Khương với thành tích đầu tiên là đón tàu Sông Hương ngày 13-5-1975 - chính thức thông thương tuyến vận tải biển 2 miền Nam - Bắc sau hàng chục năm bị gián đoạn.
Đặc biệt là ngày 3-7-1979, tàu kéo này đã đưa tàu Liên Xô JulioAnnonio Melta trọng tải 50.000 tấn vào cảng Sài Gòn an toàn. Đây là con tàu có trọng tải lớn nhất và đầu tiên trong lịch sử cập bến cảng Sài Gòn.
Từ năm 1975 - 1985, với vai trò tiên phong và nòng cốt, hoa tiêu trưởng Tôn Thọ Khương đã đưa đón 550 tàu vượt tải, không phải chuyển tải, làm lợi cho Nhà nước hàng trăm triệu đồng. Năm 1985, Hội đồng Nhà nước đã tặng danh hiệu "Anh hùng lao động" cho hoa tiêu trưởng Tôn Thọ Khương và tặng danh hiệu "Anh hùng lao động" cho tàu CSG 240.
Năm 1987, trong điều kiện hoạt động hết sức gian khổ và ác liệt, tàu CSG 240 tham gia vận chuyển dụng cụ, thực phẩm phục vụ công cuộc bảo vệ đảo Đá Lát ở Trường Sa. Năm 2005, tàu CSG 240 ngừng hoạt động.
Với nhiều thành tích xuất sắc, ngày 19-12-1996, Cảng Sài Gòn đón nhận danh hiệu "Anh hùng lao động" cho cán bộ, công nhân viên có thành tích xuất sắc trong công tác từ năm 1986 - 1995.
Ông Nguyễn Mạnh Hà - nguyên Trưởng Phòng hành chính Cảng Sài Gòn - cho biết suốt hơn một thập kỷ đón nhận danh hiệu anh hùng lao động, cảng vẫn kiên trì lao động sáng tạo để làm rạng rỡ nơi Bác Hồ ra đi cứu nước với mục tiêu đưa Cảng Sài Gòn phát triển vươn lên tầm khu vực Đông Nam Á.
Cảng Sài Gòn anh hùng lao động - Ảnh: Cảng Sài Gòn
Thế hệ bóng đá vàng
Trước năm 1975, Sài Gòn - Gia Định từng là cái nôi lớn của bóng đá miền Nam và có tiếng vang tại các giải quốc tế. Đội tuyển quốc gia Nhật Bản sau khi thua đội bóng của các danh thủ Phạm Huỳnh Tam Lang (mất năm 2014), Nguyễn Văn Rạng, Hồ Thanh Cang đã tự ví họ chỉ như là chiếc giày nhỏ so với bóng đá Việt Nam.
Ngày 1-11-1975, đội bóng đá công nhân Cảng Sài Gòn chính thức được thành lập. Do các cầu thủ đều là tuyển thủ trước năm 1975 nên đội đã nhanh chóng khẳng định được vị thế trong bóng đá khu vực phía Nam. Trong 2 năm 1978 - 1979, đội giành được chức vô địch giải A1 TP.HCM.
Năm 1981, sau hơn một năm tu nghiệp, Phạm Huỳnh Tam Lang tạm biệt CHDC Đức với tấm bằng huấn luyện viên loại ưu để quay lại với Cảng Sài Gòn trong cương vị mới - huấn luyện viên trưởng.
Lúc này những tên tuổi nổi tiếng trong đội bóng là Lưu Kim Hoàng, Lê Đình Thăng, Tư Lê, Dương Văn Thà... là công nhân trong các tổ bốc xếp, tổ điện, lái tàu... Đó là giai đoạn thế hệ vàng đầu tiên tạo sự vững chắc cho thương hiệu Cảng Sài Gòn.
Sau này, đội bổ sung một lứa cầu thủ trẻ triển vọng từ trường nghiệp vụ năng khiếu và một vài đội bóng khác là các tiền đạo Đặng Trần Chỉnh, Hà Vương Ngầu Nại; các tiền vệ Nguyễn Hoàng Châu, Phạm Văn Tám, Nguyễn Thanh Tùng; các hậu vệ Võ Hoàng Tân, Hồ Văn Tam, Vương Diệu Thành. Đội bóng đá Cảng Sài Gòn có đến 4 lần giành danh hiệu quán quân vào các năm 1986, 1993 - 1994, 1997 và 2001 - 2002.
Nói về thành tựu của cảng trong suốt chiều dài lịch sử, một cán bộ Cảng Sài Gòn cho biết rất hiếm hoi trong một đơn vị có ba thế hệ ông, cha và con kế tiếp nhau làm việc. Thế nhưng, ở Cảng Sài Gòn có nhiều gia đình với những thế hệ nối tiếp thế hệ làm việc tại cảng. Sự gắn kết đó bắt nguồn từ tình yêu truyền thống lịch sử của bến cảng anh hùng - Cảng Sài Gòn.
---------------------
Ngày 23-7-1975, chính thức được đổi tên Nha Thương Cảng Sài Gòn thành Cảng Sài Gòn, thời điểm bắt đầu hoạt động phục vụ nền kinh tế nước nhà thống nhất.
>>> Kỳ tới: Cảng Sài Gòn vươn ra biển lớn
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận