Những hình ảnh trên hè phố như vậy vẫn thường xảy ra từ các thùng rác đầy không có nắp đậy hoặc từ những điểm rác đầu các con ngõ người dân vứt tạm chờ xe rác qua thu gom.

Rác nhựa bay trên đường phố Hà Nội

Chúng tôi chạy xe qua một số con đường quận Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng, là những quận thí điểm phân loại rác tại nguồn của Hà Nội. Tuy nhiên những điểm tập kết rác lộ thiên vẫn ngổn ngang bọc ni lông và nhiều loại rác nhựa khác.

Thậm chí ngay ở điểm thông báo cấm đổ rác thì rác lại tràn ra ngoài đường cạnh xe rác đã đầy, dù lúc này đang là 10h sáng. Đó là điểm tập kết trên đường Nguyên Hồng ra hồ Thành Công.

Chị Nguyễn Thúy Hường, người dân sống trong khu tập thể cũ cạnh hồ, bức xúc: "Người ta cứ tiện tay vứt rác như vậy đấy, cũng có nơi để nhưng không đủ chỗ, thùng phân loại rác có ăn thua gì đâu".

Rác là những bọc ni lông to, nhỏ màu trắng, xanh, đỏ. Bên trong đựng rác thải sinh hoạt không hề được phân loại. Có những bọc nhiều lượt túi ni lông, lại có những bọc mở miệng khiến đồ thải dơ bay vương vãi ra ngoài.

Trên đường Đặng Văn Ngữ, Hồ Đắc Di đi hướng chùa Bộc có hai bãi phế thải nằm cách nhau không xa. Một bãi rác thải xây dựng, đất cát, xi măng vỡ lẫn bao bì, túi ni lông. Một bãi là rác thải sinh hoạt, không có thùng rác cũng không có biển đề tập kết.

Nhiều người xách đồ mua ngoài chợ bằng bọc ni lông về vẫn thản nhiên quăng qua bãi rác, chẳng ai ngó xuống ngoài cô nhặt phế liệu. Những bọc ni lông bốc mùi hôi thối, vương vãi xuống lề đường, túi bóng rỗng cuốn theo gió chạy dưới lòng đường. Hình ảnh không đẹp mắt, ô nhiễm môi trường và càng làm khó nhân viên vệ sinh hơn.

Nhiều con sông lớn trong nội thành Hà Nội đã tạm được làm sạch rác, nhưng những mương nhỏ nằm sâu trong khu dân cư hoặc phía sau những tòa chung cư cao tầng vẫn còn nhiều nơi ngập rác.

Như con mương nhỏ ở phố Thụy Khuê (quận Tây Hồ), ở Trần Cung (quận Cầu Giấy), hay ở Đại Mỗ (quận Nam Từ Liêm) đều làm người đi qua phải bịt mũi, lắc đầu. Những đám rác thải nhựa trôi nổi, mắc kẹt ở tấm ngăn miệng cống không biết mấy trăm năm mới có thể phân hủy.

Theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường đầu năm 2024 cho thấy thực tế mỗi ngày Hà Nội thải ra 7.000 tấn rác sinh hoạt, trong đó khoảng 1.000 tấn là rác thải nhựa. Loại rác thải nhựa dùng một lần, chủ yếu là bọc ni lông lại chiếm phần lớn, tới 80%.

Điều đáng nói ở đây loại rác thải nhựa dùng một lần này vẫn chưa được thu gom và xử lý riêng. Chúng lẫn trong rác thải rắn và bị đưa lên xử lý tại các bãi chôn lấp, bọc ni lông, các loại đồ nhựa khác nằm lại và hầu như không bị phân hủy.

Lãnh đạo Sở Tài Nguyên và Môi trường Hà Nội nói về mức độ nguy hiểm của rác thải nhựa, nếu các bọc ni lông bị đốt sẽ gây ra các loại khí độc... phát tán trong môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của người dân.

Vị này cũng thừa nhận hiện nay trên địa bàn Hà Nội nhiều điểm tái chế rác thải nhựa đang hoạt động tự phát. Các làng nghề tái chế nhựa tự hình thành, công nghệ lạc hậu và phần lớn chưa được cơ quan có thẩm quyền thẩm định, cấp phép.

Rác thải chất đống vỉa hè, tràn xuống sông

Trên suốt tuyến đường Phạm Văn Đồng (thuộc quận Bình Thạnh và Gò Vấp, TP.HCM), nhiều hàng quán, người buôn bán trên vỉa hè nhộn nhịp, vì thế lượng rác thải nhựa thải ra hằng ngày sau những hoạt động kinh doanh, tiêu dùng là rất lớn.

Những gốc cây trên tuyến đường này thường xuyên bị "vây" quanh bởi rác thải đủ loại, đặc biệt là rác thải nhựa, khó phân hủy.

Một khu vực khác trên địa bàn phường 13, quận Bình Thạnh cũng ghi nhận tình trạng các bọc ni lông ngổn ngang màu sắc, hộp xốp đủ loại, đủ kích cỡ chất đống, tràn xuống bờ kênh ở đoạn cầu Băng Ky.

Dọc theo dòng kênh Rạch Lăng này, tại đoạn cầu Đỏ (đường Nguyễn Xí, quận Bình Thạnh) cũng đặc nghẹt rác thải nhựa.

Rác tấp dọc bờ kênh, trên cầu, thậm chí trôi lềnh bềnh dưới sông. Đáng chú ý, dòng kênh này còn đang phải "chịu trận" bởi những dòng nước bẩn xả thải trực tiếp, màu sắc dòng kênh đen ngòm, bốc mùi hôi thối.

Chiều mát, ông Trần Ly (72 tuổi, ngụ đường Chu Văn An, quận Bình Thạnh) đi đón cháu đang học cấp II. Trong lúc chờ cháu tan học, ông rề xe ra cầu Rạch Lăng (phường 12) gần đó hóng mát. 

Ông nói: "Đứng ngó chút xíu thôi chứ thúi lắm. Người ta quăng rác xuống miết mà sao không thúi. Đi ngang khi trời mưa là cái mùi xộc thẳng vô mũi".

Còn ông Tuấn (52 tuổi) nhà ở phía xéo xéo chân cầu, cho biết chiều mát hay ra đây câu cá. Ông ngồi chòm hổm dưới dạ cầu, theo dõi động tĩnh cần câu. Hỏi ông không thấy ớn sao, ông cười: "Trời ơi quen rồi, tôi sống khu này mà. Câu cá chơi chơi vậy thôi. Cá trê, cá rô câu rồi thả lại chứ không dám ăn vì nước ô nhiễm lắm".

Dưới chân cầu, cơ man rác nhựa đủ loại, bọc ni lông, hộp xốp, thùng đựng nước, có cả một chiếc nệm lớn thâm xì ai đó đem vứt đã lâu. Điểm cầu này là nơi nhóm tình nguyện Sài Gòn Xanh chuyên gom rác thải từ các dòng kênh rạch ở TP đã lắp đặt phao chắn rác.

Nhiều bạn trẻ trong nhóm đã dành ngày cuối tuần để cùng nhau lội kênh, gom từng bao rác bốc mùi. Nhưng sau một thời gian rác lại ngập ngụa và các bạn lại tiếp tục tổ chức thu gom.

Gần đó, trong một số đường nhánh, vài người chạy bộ thể dục né những bãi rác tự phát. Ông Ly bộc bạch có lẽ khó có viễn cảnh dòng kênh này sẽ xanh sạch, không còn mùi hôi như cách đây chừng 60 năm. Khi đó, ông còn là một cậu nhóc, có những ngày còn theo cha mẹ ra kênh xúc tép, theo lũ bạn tắm.

Có lẽ ký ức hồn nhiên đó khiến ông mỗi khi đi đón cháu hay ra đứng ngó chút xíu để hoài nhớ thời trong lành của dòng kênh. "Tôi ra đứng thôi chứ không chở cháu ra đây, rác rưới không à. Có cho nó ngó kênh thì đi xuống khúc dưới kia đỡ hơn", ông nói.

Cũng theo ông, nhà dân, các hàng quán, kể cả người đi đường cũng tiện tay vứt rác xuống sông. Ông nói đó là do ý thức thôi, chứ tiện thì người ta vứt, không nghĩ tới tác hại dài lâu.

Dọc đường ray xe lửa (đoạn cặp theo đường Lương Ngọc Quyến, phường 5, quận Gò Vấp giao đường Phan Văn Trị), chúng tôi ghi nhận tình trạng rất nhiều rác thải, đặc biệt là túi ni lông, hộp xốp "tập kết" ngay bên lề đường ray, thậm chí trên vỉa hè, các gốc cây.

Tình trạng rác thải tại đây cũng bốc mùi hôi nồng nặc, gây khó chịu cho người dân xung quanh.

***********

Đã có rất nhiều tuyên truyền về việc phân loại rác nhựa, bỏ rác đúng nơi và quy định xử phạt nhưng nhiều người vẫn tiện tay vứt. "Văn minh" thì cứ dồn đống bọc ni lông hỗn độn vào thùng rác, không thì cứ tiện tay vất ra đường, ra công viên, bờ hồ, kênh rạch...

>> Kỳ tới: Cứ tiện tay thì...vứt

Kinh hoàng rác nhựa ngập tràn - Kỳ 1: Mua sắm đầy hộp xốp, ly nhựa, bọc ni lông

Một bà đi chợ cầm về 30 bọc ni lông đựng rau, thịt, cá, hành ớt, trái cây... Một nhóm bạn năm người với bữa ăn sáng mang về hơn 50 cái bọc lớn nhỏ hộp xốp, ly, muỗng, ống hút nhựa cho 5 phần hủ tiếu và cà phê sữa…