Đoạn "tuyên ngôn" của nhân vật Them Gem được lặp lại vài lần trong vở Ngọc Thủ - The Gem cũng chính là câu chuyện được kể trong vở kịch đầy màu sắc thể nghiệm, rất lạ và sáng tạo là kết quả dự án hợp tác giữa Viện Goethe và Nhà hát Tuổi Trẻ.

Những câu thoại xoáy vào suy tư của người xem, những chất vấn nhức nhối về một đời sống bị thiêu đốt với ham muốn sở hữu, lòng tham của con người, của thế hệ trẻ trong đời sống đô thị ngột ngạt và khốc liệt hiện nay.

Khán giả Hà Nội vừa có những buổi xem kịch "ô, a" với vở Ngọc Thủ - The Gem, không chỉ bởi những chất vấn liên hồi, những phản đề về đời sống ngột ngạt hôm nay, mà còn vì một lối kịch khiến người ta phải "tập thể dục cho não" như cách gọi của đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp.

"Chấm dứt thôi, phải chấm dứt thôi"

Ngọc Thủ có hai câu chuyện, phơi bày mặt trái của đời sống ham sở hữu vật chất, những ham muốn đẩy con người ta tới tàn bạo, có thể diệt trừ nhau, thậm chí là chính người bà, người mẹ già đã thành "vô dụng", phiền lụy đến con cháu.

Câu chuyện thứ nhất là chuyện một nhóm bạn trẻ cạnh tranh tàn khốc để có thể mua được căn hộ The Gem trong mơ với giá cả phải chăng. Ai ai cũng khao khát mãnh liệt mái nhà ấy và đều thấy mình xứng đáng với căn nhà hơn cả. Cuối cùng tất cả cùng đổ gục trong đau đớn bởi bàn tay của một ông lớn.

Và rồi, trong hành trình ấy, những đối thoại liên tục của các nhân vật làm bật ra những câu chuyện của thời đại: Ước mơ có được một mái nhà ngày càng khó khăn và khốc liệt với các bạn trẻ ở thành thị.

Hầu hết họ sẽ chẳng thể nào có được ngôi nhà mơ ước vì: "Chỗ ở thì ngày càng hiếm mà áp lực thì ngày càng tăng cao. Nhà ở ngày một ít đi còn nhu cầu ngày một tăng cao".

Trong khi đó, ham muốn sở hữu lại thành một thứ thiêu đốt con người đô thị. Họ luôn bị "ném" vào mặt những câu hỏi và cả những kết luận phũ phàng:

"Sẽ sao đây nếu như thành phố nơi bạn sống không thuộc về bạn? Sẽ sao đây nếu những con đường mà bạn đi không thuộc về bạn, những cánh cửa mà bạn mở ra trước mắt rồi đóng lại phía sau không thuộc về bạn? Nếu trước mắt bạn mở ra một thế giới những con đường, những giao lộ không thuộc về bạn?...

Bạn phải sở hữu và có bằng chứng về quyền sở hữu. Còn không, bạn chẳng là cái thá gì cả".

Bởi vì tự do của "chú chim trời không đồng không bãi" là thứ tự do vô nghĩa. Họ bị hối thúc "chấm dứt thôi, phải chấm dứt thôi" cái tình cảnh lạc loài không chốn dung thân, bị hối thúc phải sở hữu, không chỉ là căn nhà.

Nếu ở câu chuyện thứ nhất là ham muốn cháy bỏng sở hữu một mái nhà, thì tới câu chuyện thứ hai, người ta còn ham muốn cả việc được kiểm soát chuyện sống - chết của người khác.

Con người trong xã hội đương đại bị thiêu đốt bởi ham muốn, bởi lòng tham như vậy.

Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp khẳng định Ngọc Thủ của nhà biên kịch Thomas Köck, dưới bàn tay dàn dựng của đạo diễn Đào Duy Anh và ê kíp nghệ sĩ Nhà hát Tuổi Trẻ đã cho thấy "sân khấu Hà Nội có thể dung chứa thứ triết học dồi dào và bổ dưỡng thay vì thuần kịch nói như xưa nay vẫn từng".

Những pha dàn cảnh ngoạn mục chưa từng thấy ở sân khấu Việt

Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp còn đặc biệt ấn tượng với thiết kế sân khấu thông minh của Lina Oanh Nguyễn (nhà thiết kế sân khấu người Đức gốc Việt), tải được tinh thần ẩn dụ của vở diễn.

Trung tâm của sân khấu là một khối như hình viên ngọc nhiều mặt cắt, vừa là căn nhà, vừa là thành phố, là biểu tượng cho khối khát vọng to đùng và phức tạp trong con người.

Đặc biệt là chiếc cầu với độ dốc vừa phải được bắc từ sân khấu lao thẳng ra những hàng ghế khán giả đầu tiên. Thỉnh thoảng diễn viên lao tới và nằm trên đó, ngay sát… đỉnh đầu khán giả. Sân khấu Việt có lẽ chưa từng có một dàn dựng và thiết kế táo bạo như vậy.

Biên đạo hình thể (nghệ sĩ Trần Ly Ly đảm nhiệm) trong vở diễn cũng rất ấn tượng, chắt lọc và mạnh mẽ.

Đạo diễn Lê Nguyên Long, một người từng học thiết kế sân khấu tại Pháp, cũng rất ấn tượng với thiết kế sân khấu của Ngọc Thủ. Anh đánh giá nó đóng vai trò quan trọng cho vở diễn, một thiết kế rất thông minh, giàu tính biểu tượng.

Lê Nguyên Long nói vở kịch cho khán giả được thấy một cách thực hành nghệ thuật khác, trừu tượng hơn, có nhiều điểm mở hơn lối kể chuyện tuyến tính thông thường.

NSND Hoàng Cúc ngoài ghi nhận tài năng của đạo diễn, biên kịch, người thiết kế sân khấu, còn đánh giá rất cao tài năng của thế hệ diễn viên trẻ của Nhà hát Tuổi Trẻ.

"Xét về đài từ, nghệ thuật biểu diễn sân khấu thì Ngọc Thủ là bước đột phá. Diễn viên không dùng micro hỗ trợ nên khán giả được nghe âm thanh nguyên bản từ cổ họng của nghệ sĩ, đầy truyền cảm", Hoàng Cúc nói.

Bà cũng rất ấn tượng với câu chuyện sâu sắc của Ngọc Thủ. Ở đó đồng tiền chi phối lớn đến độ xem xong khán giả tưởng mình cũng đang mất mát gì đó.

Khán giả Hà Nội còn đêm 28-9 để thưởng thức vở diễn này.

‘Ngọc Thủ’ và những câu hỏi, những phức tạp của thế hệ chúng ta

Viết bởi Thomas Köck - một nhà viết kịch đương đại Đức, vở ‘Ngọc Thủ’ kể về cuộc cạnh tranh giữa các cư dân đô thị để sở hữu căn hộ đáng mơ ước, hé lộ những hành vi xã hội định hình cuộc sống đương đại.