Mỗi người đều có quyền chọn cách sống phù hợp nhất với mình, không có công thức chung cho hạnh phúc. Quan trọng là hiểu rõ mình muốn gì - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Nhưng khi xu hướng này lan rộng, xã hội đối diện những câu hỏi mới về gia đình, hôn nhân và tương lai dân số.
Theo một khảo sát xã hội học mới công bố, hơn 22% người Việt Nam độc thân cho biết không có ý định lập gia đình, tăng đáng kể so với một thập kỷ trước. Nếu như với cha mẹ họ, kết hôn là cột mốc trưởng thành thì với thế hệ trẻ hôm nay, độc thân là một lựa chọn có ý thức.
Không sợ yêu, chỉ không muốn bị ràng buộc
Chị Nguyễn Vân Hồng, 38 tuổi, hiện sống cùng chú mèo cưng trong một căn hộ cao cấp giữa trung tâm TP.HCM.
Sinh ra trong một gia đình khá giả, du học Canada rồi trở về nước với công việc ổn định, chị Hồng sớm khẳng định quan điểm với cha mẹ: "con không muốn lập gia đình". Mẹ chị thoáng buồn, nhưng cha chị chỉ nhẹ nhàng nói: "Nếu đó là lựa chọn của con, ba tôn trọng".
Ba chị Hồng buôn bán bất động sản giỏi, ông có nhiều căn nhà mặt tiền ở gần chợ Bến Thành. Ngay khi chị Hồng đi du học về, ông đã chuyển cho chị đứng tên một căn nhà mà gia đình đang cho thuê.
Đi làm một thời gian, chị muốn thuê căn hộ ở riêng, ông đã mua ngay cho con gái cưng của ông một căn hộ cao cấp để ở. Hằng ngày chị Hồng đi làm, cuối tuần về ăn cơm với ba mẹ.
Chị Hồng chia sẻ: "Tôi hài lòng với cuộc sống hiện tại. Không thấy cô đơn, chỉ thấy vui vì được tự do, thoải mái làm những điều mình thích". Những lúc rảnh rỗi, chị lại khoác ba lô lên đường khám phá những vùng đất mới, lúc thì cùng bạn bè, khi lại một mình tận hưởng hành trình riêng.
"May mắn là ba tôi rất cởi mở, có lẽ vì ông từng du học ở Đức nhiều năm nên khi nghe tôi nói không muốn lập gia đình, ông không phản đối. Ba chỉ nói: Cái gì cũng có giá của nó. Có gia đình, có con cái thì vất vả hơn nhưng cũng có những niềm vui riêng.
Sống một mình thì tự do, không ràng buộc, nhưng đôi lúc cũng sẽ cô đơn, nhất là khi về già. Quan trọng là con thật sự muốn gì và cảm thấy hạnh phúc với lựa chọn của mình|" - chị Hồng kể.
Mới 21 tuổi và đang du học tại Áo, chị Phan Hồng Phượng cũng khẳng định quan điểm rằng không muốn lập gia đình. Chị kể nhìn quanh mình, hầu hết những người phụ nữ đều sống quá vất vả.
Bà nội, bà ngoại cả đời tất bật với việc nhà, bếp núc. Mẹ chị dù đi làm vẫn phải dậy từ 4-5h sáng để nấu bữa sáng, sau đó chuẩn bị suất cơm trưa mang đi, tối lại tiếp tục nấu nướng, dọn dẹp. Hình ảnh ấy lặp đi lặp lại qua nhiều thế hệ khiến chị không muốn nối tiếp một cuộc đời như vậy.
Chị Phượng nói mình không sợ yêu, chỉ không muốn bị ràng buộc bởi trách nhiệm và những khuôn mẫu gia đình truyền thống.
Xu hướng không kết hôn có thể ảnh hưởng lâu dài đến xã hội
Theo TS Ngô Xuân Điệp - chuyên gia tâm lý, giảng viên khoa tâm lý học Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP.HCM, ngày càng nhiều người trẻ có xu hướng không muốn lập gia đình.
Có người dù được theo đuổi nhưng vẫn không thích, có người lại cho rằng mình "không muốn cưới" vì chưa gặp được người phù hợp. Đáng chú ý, xu hướng này phổ biến ở nữ giới hơn.
Nếu như trước đây, những cô gái không lập gia đình thường bị cha mẹ và xã hội "hối phải lấy chồng" thì ngày nay, khi kinh tế và nhận thức thay đổi, họ có thể tự lập, sống riêng mà không còn chịu nhiều áp lực "ế" hay lời ra tiếng vào.
Khi đời sống được nâng cao, nhiều bạn trẻ chọn ưu tiên cho bản thân, mong muốn tận hưởng cuộc sống theo cách của mình, thay vì sống theo kỳ vọng của người khác.
Tuy nhiên, TS Xuân Điệp cho rằng nếu xu hướng này lan rộng, về lâu dài sẽ ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của xã hội và đất nước.
Ông đề xuất Nhà nước nên có các chính sách khuyến khích hôn nhân, như hỗ trợ thuê hoặc mua nhà giá rẻ cho các cặp đôi kết hôn; ưu tiên về nhà ở, trường học, bệnh viện khi sinh con.
Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh vai trò của gia đình trong việc giáo dục giới trẻ, các bà mẹ cần dạy con trai biết chia sẻ công việc nhà, thể hiện tình cảm và tôn trọng bạn gái, vợ tương lai.
Đồng thời, các bà, các mẹ nên yêu thương và chăm sóc bản thân nhiều hơn, để con gái và cháu gái có thể nhìn thấy hình ảnh tích cực, không còn cho rằng việc lập gia đình là gánh nặng hay quá nhiều trách nhiệm.
Thách thức mới cho bài toán dân số Việt Nam
Ông Phạm Chánh Trung, chi cục trưởng Chi cục Dân số TP.HCM, cho biết độ tuổi kết hôn trung bình ở Việt Nam hiện nay đang có sự thay đổi rõ rệt so với những thập kỷ trước. Xu hướng độc thân kéo dài đang định hình lại khái niệm cơ bản về "gia đình" tại các thành phố, trong đó có TP.HCM.
Thực tế cho thấy có sự gia tăng của "hộ gia đình một người". Đây là tác động trực tiếp và rõ ràng nhất. Cấu trúc gia đình truyền thống (đa thế hệ hoặc gia đình hạt nhân gồm bố, mẹ, con cái) đang bị thu hẹp lại.
Theo thống kê, tỉ lệ hộ gia đình một người tại Việt Nam đã tăng từ 6,23% năm 2004 lên 10,1% vào năm 2019 và xu hướng này tập trung chủ yếu ở các đô thị.
Tỉ lệ người không có ý định kết hôn và sinh con ngày càng tăng sẽ làm thay đổi mô hình "gia đình - tế bào của xã hội" theo quan niệm truyền thống và có sự hình thành mô hình gia đình mới.
Hiện nay có thể thấy mức sinh ở Việt Nam đang có xu hướng giảm. Việc kết hôn muộn cũng dẫn đến xu hướng sinh con muộn và sinh ít con. Nếu xu hướng độc thân lan rộng thì chúng ta sẽ phải cân nhắc với những sự thay đổi khá mạnh mẽ về mức sinh tại Việt Nam trong hoạch định chính sách.
Việc đầu tiên chúng ta phải làm là hiểu về người trẻ và hiểu về những khó khăn, áp lực của người trẻ trong việc lựa chọn kết hôn, sinh con cũng như có những trao đổi liên thế hệ sâu sắc hơn. Từ đó, chúng ta có thể định hình được những phương hướng hoạt động phù hợp.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận