Tại buổi tọa đàm "Để kết nối VNeID an toàn và tiện lợi" do báo Tuổi Trẻ tổ chức vừa qua, thiếu tá Trần Duy Hiển - phó giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư (Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội - C06, Bộ Công an) - cho biết đến nay VNeID đã tích hợp nhiều tiện ích liên quan lĩnh vực y tế.

Trong đó đã kết nối với hệ thống nhà thuốc FPT Long Châu và một nhà thuốc khác để chia sẻ dữ liệu, giúp người dân có thể dễ dàng mua thuốc của nhà thuốc trên VNeID, đảm bảo an toàn.

Hoàn thiện cơ sở để cho phép mua thuốc kê đơn online

Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Trần Thị Nhị Hà đánh giá việc tích hợp mua thuốc trên VNeID rất tiện lợi cho người dân, đồng thời là bước tiến quan trọng trong lộ trình thực hiện số hóa ngành dược.

Tuy nhiên, hiện nay Luật Dược mới chỉ cho phép bán thuốc không kê đơn trên sàn thương mại điện tử, trong đó có VNeID.

Trong khi đó, thực tế cho thấy hơn 80% thị trường dược phẩm tại Việt Nam là thuốc kê đơn, còn thuốc không kê đơn chiếm tỉ lệ rất nhỏ.

Do vậy để người dân thuận tiện trong việc mua thuốc qua các nền tảng số một cách hợp pháp, an toàn và hiệu quả, bà Hà nhấn mạnh cần ban hành các văn bản quy định pháp luật phù hợp. Đồng thời cần có các căn cứ, quy định pháp luật như tăng cường về kê đơn thuốc điện tử.

Bà nhắc lại tại thông tư 04/2022 của Bộ Y tế về kê đơn thuốc điện tử đã có lộ trình thực hiện cho các cơ sở khám chữa bệnh.

Như trước 31-12-2022 áp dụng cho các bệnh viện hạng 3 trở lên và đến 30-6-2023 áp dụng cho tất cả các cơ sở khám chữa bệnh. Song đến nay việc kê đơn thuốc điện tử vẫn còn nhiều hạn chế, bởi rất nhiều nguyên nhân như mã bác sĩ, mã cơ sở khám chữa bệnh, mã bệnh nhân cần được cấp tài khoản từ Bộ Y tế. Do vậy, bà mong muốn cơ sở pháp lý cần hoàn thiện hơn để giải quyết vấn đề này.

"Khi thúc đẩy được kê đơn thuốc điện tử sẽ cho phép bán thuốc kê đơn trên sàn thương mại điện tử. Khi đó mới là phương thức hoàn thiện dịch vụ rất tiện lợi cho người dân" - bà Hà nói và mong muốn Bộ Y tế thúc đẩy, quan tâm ban hành các quy định, chính sách phù hợp.

Theo bà Hà, kỳ vọng của người dân và các cấp lãnh đạo chính là làm sao triển khai sổ sức khỏe điện tử trên VNeID để thay thế bệnh án giấy.

Bà cho rằng việc thống nhất các biểu mẫu trường thông tin, liên thông hệ thống dữ liệu y tế giữa các địa phương là điều kiện tiên quyết trong quá trình triển khai sổ sức khỏe điện tử.

Khi có một cơ sở dữ liệu đồng bộ toàn quốc, việc quản lý sức khỏe người dân sẽ trở nên hiệu quả hơn, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

Từ đó, bà kiến nghị Bộ Y tế ban hành thống nhất trên toàn quốc về bao nhiêu trường thông tin để quản lý sức khỏe người dân trên VNeID, giúp liên thông dữ liệu giữa các tỉnh thành với nhau...

Theo một số chuyên gia, việc tích hợp đơn thuốc điện tử vào sổ sức khỏe điện tử và kết nối với các nền tảng thương mại điện tử đạt chuẩn sẽ mở ra một hướng đi mới trong cung cấp dịch vụ y tế hiện đại, bảo mật và thuận tiện.

Cùng với đó, việc hoàn thiện các cơ sở để nghiên cứu cho phép bán thuốc kê đơn online sẽ mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân mạn tính và người cao tuổi, nhóm đối tượng thường xuyên sử dụng lại đơn thuốc cũ.

Nếu được phép bán thuốc online có xác thực đơn thuốc điện tử, người bệnh sẽ tiết kiệm thời gian, công sức và giảm nguy cơ lây nhiễm trong quá trình đến nhà thuốc.

Bên cạnh đó, số hóa hoạt động bán thuốc kê đơn sẽ tăng tính minh bạch và khả năng kiểm soát thị trường dược. Các giao dịch thông qua nền tảng số, được xác thực bằng VNeID và truy xuất đơn thuốc, sẽ giúp loại bỏ nguy cơ thuốc giả, thuốc không rõ nguồn gốc đang trôi nổi trên thị trường.

Mô hình này không chỉ giúp Việt Nam bắt kịp xu thế toàn cầu mà còn phù hợp với các tiêu chuẩn công nghệ hiện đại.

Từng trả lời câu hỏi của Tuổi Trẻ về khi nào có thể mua thuốc kê đơn online, Phó chủ nhiệm Ủy ban Xã hội (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội) của Quốc hội Nguyễn Hoàng Mai nêu rõ việc bán thuốc kê đơn qua thương mại điện tử phụ thuộc vào kinh nghiệm quản lý, điều kiện đảm bảo. Thuốc không giống hàng hóa thông thường mà là dạng hàng hóa đặc biệt, liên quan đến sức khỏe và tính mạng của người dân.

Ông thông tin thêm hiện nay ngành y tế đã triển khai các hình thức bệnh án điện tử, đơn thuốc điện tử... Tuy nhiên quy mô còn nhỏ và chưa tạo sự thống nhất trên toàn quốc.

"Hiện nay chưa có cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế hoàn thiện và việc kê đơn điện tử, liên thông kết quả cũng còn khó khăn. Khi nào các điều kiện hoàn thiện, bảo đảm được về điều kiện kiểm soát và quản lý tốt việc bán thuốc online, Chính phủ sẽ xem xét và trình để sửa về vấn đề này", ông Mai nhấn mạnh.

Định danh nhà thuốc để bảo vệ người tiêu dùng

Bà Nguyễn Đỗ Quyên, phó tổng giám đốc FPT Retail kiêm giám đốc điều hành FPT Long Châu, cho biết nhà thuốc Long Châu hiện là một trong những đơn vị tiên phong tích hợp hệ thống VNeID nhằm xây dựng nền tảng mua thuốc minh bạch, an toàn hơn cho người dân.

Bà chỉ rõ mua thuốc trên VNeID có rất nhiều lợi ích cho người dân như toàn bộ thông tin, các hoạt động mua thuốc trên ứng dụng hoàn toàn được mã hóa bảo mật ở cấp độ rất cao và rất nhanh chóng.

Dù đã có hơn 100.000 lượt khách hàng sử dụng dịch vụ kết nối VNeID để mua thuốc nhưng hiện mới chỉ áp dụng cho thuốc không kê đơn theo quy định của Luật Dược sửa đổi.

Vì vậy bà Quyên mong muốn Bộ Y tế và các cơ quan có cơ chế phối hợp để người dân có toa thuốc điện tử, được bác sĩ định danh, khám chữa bệnh trực tuyến ở cơ sở định danh đưa ra có thể mua thuốc kê đơn trực tuyến. Khi đó mới có thể mang lại tiện ích thực sự đối với người dân khi mua thuốc online.

Bà nhấn mạnh vai trò của quản lý chặt chẽ trong hoạt động bán thuốc trực tuyến. Các sàn thương mại điện tử, website, ứng dụng bán thuốc - sản phẩm đặc biệt phải đảm bảo tiêu chuẩn Nhà nước về giao dịch điện tử mới có thể bán thuốc trực tuyến.

Bà khẳng định Long Châu cam kết minh bạch trong mọi quy trình, từ bảo vệ thông tin cá nhân đến đảm bảo chất lượng thuốc.

Hiện nay dù chưa được yêu cầu nhưng tất cả các hành động trên website và app của ứng dụng Long Châu đã được ứng dụng "blockchain" mọi thứ. Theo đó, tất cả các giao dịch, hoạt động trên website và trên app của ứng dụng nhà thuốc Long Châu đều được bảo mật thông tin, mã hóa, không ai có thể dùng bất kỳ quyền admin để sửa chữa tiến trình hoạt động, kể cả những cái nhỏ nhất. Điều này giúp khi xảy ra bất kỳ sự cố y tế gì đều có thể truy xuất nếu khách hàng mua ở Long Châu.

Trong bối cảnh người dân có nguy cơ cao mua phải thuốc giả hoặc thuốc kém chất lượng từ các cơ sở không đủ điều kiện hoạt động, bà Quyên đề xuất cơ quan quản lý nên xem xét việc cấp định danh điện tử cho các nhà thuốc đạt chuẩn GPP (thực hành tốt nhà thuốc), với đội ngũ dược sĩ có giấy phép hành nghề hợp pháp.

Hình thức này có thể hiểu đơn giản là "cấp tích xanh" cho các nhà thuốc uy tín. Theo đó, chỉ những nhà thuốc đáp ứng đầy đủ điều kiện pháp lý, tuân thủ quy định về thuế, không vi phạm bất cứ đợt kiểm tra nào về mặt hóa đơn, nguồn gốc, xuất xứ thuốc mới được cấp định danh điện tử. Khi người dân vào một nhà thuốc được định danh hợp pháp sẽ cảm thấy yên tâm hơn trong quá trình mua thuốc và điều trị bệnh.

"Việc an tâm, tinh thần thoải mái đóng vai trò rất quan trọng trong điều trị. Bác sĩ tốt, thuốc tốt nhưng tâm lý an tâm của người bệnh sẽ giúp chuyển biến bệnh tích cực. Còn cứ lo lắng đôi khi làm giảm hiệu quả, thời gian điều trị. Long Châu sẽ phối hợp với Cục C06 để đẩy nhanh tiến độ định danh nhà thuốc để người dân có thể yên tâm lựa chọn là nơi mua thuốc, sử dụng an tâm, an toàn", bà Quyên nói thêm.

Cũng tại tọa đàm sau loạt vụ phát hiện hàng giả, thuốc kém chất lượng, một số ý kiến cũng đề xuất định danh người bán online bằng VNeID để siết chặt quản lý, ngăn ngừa hàng giả.

Vô số tiện lợi cho người dùng từ siêu ứng dụng VNeID

Để VNeID hoạt động an toàn và tiện lợi, Bộ Công an đã thực hiện năm yêu cầu quan trọng.