Bên sông là tượng đài chiến thắng chi khu Ngã Năm, một thời là chiến địa ác liệt nơi quê ngoại
Đó là những gốc dừa lão sau vườn nhà nội bị đạn pháo làm khuyết tật mà thân khẳng khiu vẫn vươn mình, ngọn cho tàu và trái xum xuê.
Là cái xác đìa hình lòng chảo mà các bác tôi bảo là hố bom vì ngày xưa chỗ xóm nhà tôi đang ở bây giờ là vùng giao tranh ác liệt. Và là một lần tận mắt nhìn thấy quả đạn pháo 105 ly nặng chừng 20 ký ba tôi đào được trong lúc làm vườn.
Sau này những thân dừa quặt quẹo trước cơn bão Linda bị đốn hạ vì ba tôi phòng xa chuyện đổ cây. Cái xác đìa được lấp lại lên liếp trồng màu. Một thời khói lửa từ đó cũng coi như đã thực sự khép lại.
Nhưng chiến tranh dường như không chết theo những dấu vết và hiện vật. Nó tồn tại dai dẳng trong ký ức người sống dù có lẽ chẳng ai muốn cố tình nhớ bao giờ.
Má tôi hay tự cười mình là dùng điện thoại thông minh nhưng chỉ biết nghe gọi, không biết nhắn tin. Rồi má giải thích vì ngày xưa chiến tranh, học hành bữa đực bữa cái nên má ít chữ nghĩa.
Hồi trước mỗi lần bán lúa má làm tính rất khó khăn. Muốn hát karaoke, má phải bật bài hát lên nghe nhiều lần để học thuộc lòng chứ không thể đọc kịp chữ chạy trên màn hình được.
Giống như dì Sáu tôi, một lần đưa con lên Bệnh viện Chợ Rẫy trị bệnh, nhìn những bảng chỉ dẫn chỉ muốn trào nước mắt vì đọc chữ không xuôi. Dì Sáu tôi chỉ đọc được một vài chữ dễ, còn chữ khó, viết in hoa hoặc liền khít thì không đọc được. Dì hay nhận mình dốt, rồi bảo: "Hồi đó… chiến tranh mà".
Dì hay kể về những lớp học tạm bợ chòi tranh vách lá mà mỗi lần nghe tiếng súng từ xa thầy trò phải quẳng hết bàn ghế xuống mương.
Ai nấy chạy tản nhau ra trốn xuống hầm hoặc tìm chỗ nấp. Học ban đêm cũng khó vì chỉ cần nhìn thấy ánh đèn là trên cao "cá nhái" sà xuống ném bom. Cái chết lúc nào cũng treo lơ lửng trên đầu thì còn tâm trí đâu mà học.
Dì Sáu tôi sinh năm Kỷ Hợi (1959), chín mười tuổi đầu đã đi giữ trâu phụ giúp ông ngoại. Ông bà ngoại tôi chỉ là nông dân bình thường. Dì bảo dù còn nhỏ nhưng những năm đó dì không thể nào quên được. Nhiều lần đang ở ngoài đồng thì tụi "hành quân không kỵ" gầm rú.
Trên cao "bù nốc" (trực thăng OH6) lao xuống rà sát mặt ruộng để ném lựu đạn, "cá nhái" thi nhau phóng rốc két xì đùng. May lúc mùa nước, dì chạy nấp vào lung đũa bếp. Có khi nhìn thấy trâu chết, người chết cũng không dám kêu lên.
Bao giờ nhắc nhớ đôi mắt dì Sáu cũng đượm buồn xa xăm. Dì hay nhắc đi nhắc lại câu "trời kêu ai nấy dạ" chứ bom đạn đâu có mắt mà tránh.
Dòng sông quê ngoại tôi một thời khói lửa giờ yên ả thanh bình
Nhà ngoại tôi, xứ Tân Long - Ngã Năm một thời là túi hứng đạn bom, một trong những vùng đất lửa của Tây Nam Bộ. Hỏi bất kỳ vị cao niên nào ở địa phương về những năm sáu tám, bảy hai tôi đều nhận được chung một câu trả lời gọn lỏn: "Chết rất nhiều".
Nhà ngoại cách chỗ đóng bót chừng vài trăm thước, phía trước là con sông dẫn dài ra thị xã Ngã Năm. Dì Sáu tôi không nhớ hết những lần hai bên nổ súng vì ràn rạt ì chéo suốt đêm ngày cùng tiếng bom dội chát chúa.
Nhưng có một ngày với dì không thể nào quên đó là 1-5-1974. Sau trận biệt kích, người ta kêu ông ngoại tôi lấy xuồng đưa thương binh của họ về thị xã. Khi đến nơi, họ nghi ngờ ông ngoại tôi giúp sức cho quân giải phóng nên định thủ tiêu. Nhanh trí nên ông ngoại tôi phóng ùm xuống nước trốn thoát.
Khi ông ngoại về được đến nhà thì mới hay cậu Hai và cậu Năm tôi đã bị biệt kích bắn chết. Đó là cái bữa hai cậu từ căn chòi lá trên ruộng coi lúa về thăm nhà. Để rồi về sau cứ đến ngày mùng 10 tháng 4 âm lịch hằng năm, ngày giỗ của hai cậu tôi, câu chuyện này sẽ được nhắc lại.
Rồi các dì các cậu tôi cũng nhắc về một ngày sau cái ngày hai cậu tôi chết không lâu. Ngày ông ngoại gọi cậu Bảy tôi ra và tự tay ông chặt phăng một lóng tay của cậu. Má tôi gọi là lóng bóp cò.
Chi tiết này tôi tưởng mình chỉ được "thấy" trong những tác phẩm văn học, chẳng ngờ lại ở ngay trong chính gia đình lớn của má tôi. Hồi còn nhỏ tôi có biết cậu tôi bị cụt ngón tay nhưng không biết là ở trong hoàn cảnh như thế.
Sau này nhắc lại có người bảo ông ngoại tôi khắc nghiệt. Nhưng có lẽ chỉ khi là người cha trong một ngày mất đi hai đứa con trai chỉ bằng một viên đạn xuyên tâm khi hai cậu tôi ôm nhau nhưng chưa kịp nhảy xuống hầm thì mới có thể hiểu được nỗi đau tận cùng của sự mất mát mà không do mình gây ra.
Thấy không ở nhà được thêm, ông ngoại tôi chất gạo thóc mắm muối lên chẹt có làm mái che đưa vợ con đi tản cư. Không dám đi đường sông, ông ngoại dù chân có tật đi khập khiễng nhưng vẫn đẩy các con trên chẹt theo đường kinh trâu lội trên ruộng để vào nơi mà má tôi gọi là xóm cây để chạy giặc.
Ngày im tiếng súng, những ngày cuối tháng 4-1975 có người chạy vào nhắn cho bà con. Ông ngoại tôi cứ hỏi đi hỏi lại "thật không" rồi lần đầu tiên theo đường sông xuôi về xóm cũ.
Về đến nơi má tôi thấy nhà mình chỉ còn cái nóc. Ông ngoại động viên các con: "Không sao, từ rày có thể yên ổn mần ăn rồi".
Sau này tôi thấy các cậu tôi cũng vậy, các dì cũng vậy, má tôi cũng vậy, sống những ngày bình lặng lặp đi lặp lại, không đổi thay biến động mảy may.
Hiếm khi đi đâu xa khỏi quê, chỉ quanh quẩn ruộng đồng, vườn tược. Cuộc sống mà người trẻ như tôi nhìn vào thấy rõ thật buồn chán tẻ nhạt nhưng chẳng ai nửa lời than phiền. Dì Sáu tôi hay nói: "Được sống những ngày bình thường đã là quá tốt".
Cảm ơn bạn đọc gửi bài dự thi Kể chuyện hòa bình
Nhân kỷ niệm 50 năm hòa bình, cuộc thi viết Kể chuyện hòa bình (báo Tuổi Trẻ tổ chức, Tập đoàn Cao su Việt Nam đồng hành) để bạn đọc gửi đến những câu chuyện xúc động, khó phai của từng gia đình, từng con người cũng như tâm tư về ngày thống nhất 30-4-1975, về 50 năm hòa bình.
Cuộc thi dành cho tất cả người Việt Nam trong và ngoài nước, không giới hạn độ tuổi, nghề nghiệp.
Kể chuyện hòa bình nhận bài viết tối đa 1.200 chữ bằng tiếng Việt, khuyến khích kèm theo ảnh, video minh họa gửi đến email hoabinh@tuoitre.com.vn. Chỉ nhận bài qua email, không nhận qua đường bưu điện để tránh thất lạc.
Bài dự thi chất lượng sẽ được lựa chọn đăng trên các sản phẩm của Tuổi Trẻ, được nhận nhuận bút và các bài qua vòng sơ khảo sẽ được in thành sách (sách không trả nhuận bút - không bán). Bài dự thi phải chưa từng tham gia bất kỳ cuộc thi viết nào khác và chưa từng được đăng trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội.
Tác giả gửi bài chịu trách nhiệm về bản quyền của bài viết, ảnh và video dự thi, không nhận ảnh video minh họa lấy từ trên mạng xã hội không có bản quyền. Tác giả phải ghi địa chỉ, điện thoại, email, số tài khoản, số căn cước công dân để ban tổ chức liên lạc, gửi nhuận bút hoặc giải thưởng.
Tính đến hết ngày 24-3, cuộc thi viết Kể chuyện hòa bình đã nhận được 135 bài dự thi của bạn đọc.
Lễ trao giải và ra mắt sách Kể chuyện hòa bình
Ban giám khảo gồm các nhà báo, nhà văn hóa tên tuổi cùng đại diện báo Tuổi Trẻ sẽ xét duyệt chấm giải từ các bài đã qua sơ khảo và chọn trao thưởng cho những bài dự thi chất lượng.
Lễ trao giải, ra mắt sách Kể chuyện hòa bình và đặc san báo Tuổi Trẻ 30-4 dự kiến tổ chức tại Đường sách TP.HCM vào cuối tháng 4-2025. Quyết định của ban tổ chức là quyết định cuối cùng.
Giải thưởng Kể chuyện hòa bình
- 1 giải nhất: 15 triệu đồng + giấy chứng nhận, sách, đặc san Tuổi Trẻ.
- 2 giải nhì: 7 triệu đồng mỗi giải + giấy chứng nhận, sách, đặc san Tuổi Trẻ.
- 3 giải ba: 5 triệu đồng mỗi giải + giấy chứng nhận, sách, đặc san Tuổi Trẻ.
- 10 giải khuyến khích: 2 triệu đồng mỗi giải + giấy chứng nhận, sách, đặc san Tuổi Trẻ.
- 10 giải bạn đọc bình chọn: 1 triệu đồng mỗi giải + giấy chứng nhận, sách, đặc san Tuổi Trẻ.
Số điểm bình chọn được tính dựa trên tương tác với bài viết, trong đó 1 sao = 15 điểm, 1 tim = 3 điểm, 1 like = 2 điểm.
Các giải thưởng còn được kèm giấy chứng nhận, sách, đặc san Tuổi Trẻ 30-4.
Ban tổ chức
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận