Chiều 30-10, đại biểu, GS Nguyễn Thiện Nhân (TP.HCM) nêu ý kiến cần cải cách bảo hiểm xã hội để người về hưu vẫn có cuộc sống đàng hoàng, không rơi vào cảnh nghèo khổ.

Cần có đề án cải cách toàn diện bảo hiểm xã hội để người về hưu có cuộc sống đàng hoàng

Theo ông Nguyễn Thiện Nhân, chúng ta trải qua hơn 30 năm tăng trưởng hơn 6%, thuộc hàng cao trên thế giới và 20 năm tới phấn đấu 10%/năm.

Tuy nhiên thực tế các nước đã chỉ ra rằng ngay cả khi tăng trưởng kinh tế cao hàng chục năm vẫn không đảm bảo được người về hưu có cuộc sống đàng hoàng.

Ông dẫn ví dụ Hàn Quốc trải qua 43 năm tăng trưởng kinh tế bình quân trên 9%/năm, với dân số trên 52 triệu chỉ đứng thứ 29 trên thế giới nhưng quỹ hưu trí lớn thứ 3 thế giới. Mặc dù vậy, họ đã dự báo đến 2055 quỹ hưu trí sẽ đổ vỡ. Như vậy, hàng chục triệu người lao động sẽ không còn lương hưu.

Hay Trung Quốc đã trải qua 26 năm tăng trưởng kinh tế trên 12%/năm nhưng họ dự báo vào năm 2035 số người về hưu tăng từ 300 triệu lên 400 triệu, quỹ hưu trí nhà nước cũng sẽ vỡ.

Lý do là với mức sinh thấp dưới mức sinh thay thế kéo dài thì số người lao động trong nước giảm đi, trong khi đó số người già ngày càng tăng lên. Vì vậy quỹ hưu trí đứng trước tình trạng số người đóng ngày càng giảm, số người nhận ngày càng tăng, do đó tiến tới mất cân đối, phá sản.

Với Việt Nam, GS Nhân nói đang đối diện tình huống năm 2000, cứ 7 người ở tuổi lao động có 1 người hưu, đến 2025 cứ 4,3 người lao động có 1 người hưu, đến 2045 là 2,4 người lao động có 1 người hưu. Đến năm 2100 cứ 1,3 người lao động có 1 người hưu. Tức là số người lao động để "nuôi" người hưu ngày càng giảm đi.

Vì vậy ông kiến nghị trước năm 2030 cần có đề án cải cách toàn diện bảo hiểm xã hội, để những người về hưu có cuộc sống đàng hoàng và khi đất nước giàu họ cũng có cuộc sống đàng hoàng.

Đột phá tăng năng suất lao động, sớm có lộ trình tăng tuổi hưu trước 2035

GS Nguyễn Thiện Nhân chỉ rõ mục tiêu tăng trưởng kinh tế 10% một năm trong 20 năm sắp tới rất đáng khích lệ, song câu hỏi đặt ra làm thế nào để đảm bảo tính khả thi.

Ông phân tích tăng trưởng kinh tế được xác định bằng mức tăng năng suất lao động và mức tăng lao động.

Ví dụ, giai đoạn 2021-2025 tăng trưởng kinh tế là 6,3%/năm; nếu năng suất lao động tăng 5,1%, thì lao động phải tăng 1,14%/năm.

Giai đoạn 2026-2030 muốn tăng trưởng kinh tế 10%/năm và mục tiêu phấn đấu năng suất lao động là 8,5%, thì lao động cần phải tăng 1,45%/năm.

Ông đặt vấn đề trong 10 năm tới, lao động đất nước chúng ta có tăng với tốc độ 1,45% một năm hay không và cho rằng theo thống kê điều này không đảm bảo.

Dẫn số liệu từ 1975 đến nay, ông cho biết bình quân mỗi năm lao động cả nước tăng 1,97%. 

Điều này có nghĩa, dù kinh tế tăng 5-7%/năm, trong đó luôn có đóng góp khoảng 2% là tăng lực lượng lao động.

Nhưng ông lo ngại điều này không tiếp tục trong thời gian tới, bởi theo dự báo đến 2025 lao động Việt Nam sẽ đạt đỉnh và giảm dần.

Giai đoạn 2026-2030, mức tăng lao động dự kiến khoảng 0,7%/năm, trong khi mức cần là 1,45%. Giai đoạn 2036-2040, mức tăng lao động 1,45% nhưng thực tế dự kiến âm 0,14%/năm.

Từ các tính toán trên, GS Nguyễn Thiện Nhân đánh giá để GDP đạt 10%/năm, năng suất lao động phải tăng 9,3%. 

Ông kiến nghị cần có đột phá để tăng năng suất lao động gần gấp đôi so với thời gian qua mới đảm bảo GDP tăng 10%/năm.

Đột phá này, theo ông cần thực hiện bằng cách áp dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Vấn đề thứ hai, ông cho rằng hiện lãng phí lớn nhất là nguồn lực con người. 

Ông nêu nước ta đang có lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu lên 62 tuổi với nam vào năm 2028 và nữ 60 tuổi vào năm 2035. Nếu tăng tuổi nghỉ hưu lên 65 tuổi như các nước, số lao động tăng thêm sẽ hơn 5 triệu người mỗi năm.

"Nếu tăng tuổi hưu có lộ trình trong vòng 10 năm, yêu cầu tăng lao động hằng năm để đạt GDP 10% năm hoàn toàn có khả năng đáp ứng", ông Nguyễn Thiện Nhân chỉ rõ và cho rằng số lao động này tương đương với nhiều quốc gia trên thế giới như Singapore, Phần Lan, Na Uy, Lào, Đan Mạch.

Từ đó ông kiến nghị cần sớm có một lộ trình tăng tuổi hưu trước năm 2035.

Cùng với đó ông nhấn mạnh phải sớm có giải pháp thông qua Luật Dân số để đưa mức sinh thay thế từ 1,91 hiện nay trở lại 2,1 trước năm 2035, để lao động không giảm và ổn định

Bộ trưởng Đào Hồng Lan: Các vụ việc hành hung bác sĩ cần xếp vào tội chống người thi hành công vụ

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho rằng hầu hết các vụ việc hành hung bác sĩ, nhân viên y tế chỉ đưa vào xử lý hành vi gây rối trật tự công cộng, thậm chí xử phạt hành chính.