Trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ thay đổi cách con người làm việc, mà còn mở ra một kỷ nguyên mới của mô hình lao động đa nhiệm. Thay vì gắn bó với một công việc cố định, ngày càng nhiều người trẻ, đặc biệt là Gen Z, đang tận dụng sức mạnh của các công cụ AI để nhận cùng lúc nhiều dự án, tối ưu thời gian và tăng thu nhập gấp nhiều lần. 

Xu hướng này đang lan nhanh trên toàn cầu, tạo nên một bức tranh thị trường lao động hoàn toàn khác trước đây.

Cơn sóng mới của giới trẻ: AI trở thành "đồng nghiệp"

Chia sẻ với Tuổi Trẻ Online, bạn Hoàng Yến (25 tuổi, TP.HCM) cho biết mỗi sáng mở cùng lúc ba tab công việc: viết nội dung cho một startup trong nước, thiết kế banner thuê cho khách nước ngoài và vận hành tài khoản bán prompt tự động. Nhờ AI hỗ trợ, Hoàng Yến hoàn thành khối lượng công việc lớn chỉ trong một buổi sáng.

Yến không phải trường hợp duy nhất. Trong hơn hai năm qua, ngày càng nhiều người trẻ thuộc thế hệ Gen Z bắt đầu "xếp chồng" công việc, dùng trí tuệ nhân tạo để tăng năng suất, tự động hóa và mở rộng thu nhập cá nhân. Thay vì chỉ có một công việc, họ có thể nhận ba đến bốn dự án cùng lúc, xây dựng cả một "chuỗi" nguồn thu quanh mình.

Báo cáo mới nhất từ Upwork cho thấy số lượng công việc liên quan đến AI tăng mạnh, trong đó Gen Z là nhóm áp dụng công cụ này nhiều nhất. Thu nhập trung bình của những người sử dụng AI hằng ngày cũng cao hơn đáng kể so với nhóm không sử dụng, phản ánh sự hình thành của một mô hình lao động mới trong giới trẻ.

Những cách kiếm tiền bằng AI đang bùng nổ

Hiện nay, cách phổ biến nhất để kiếm tiền bằng AI là làm freelance với năng suất cao hơn. Người trẻ đảm nhận các công việc như viết nội dung, thiết kế, biên tập video hay marketing, trong đó AI hỗ trợ tạo bản nháp, sinh ý tưởng và xử lý phần việc lặp lại, giúp họ rút ngắn thời gian và tăng thu nhập.

Bên cạnh đó, một xu hướng đang bùng nổ là bán prompt, template hoặc agent tự động trên các nền tảng như Gumroad, Etsy hoặc website cá nhân, mang lại nguồn thu từ vài chục đến vài trăm đô la mỗi sản phẩm.

Một nhóm khác xây dựng micro-SaaS - dịch vụ tự động vận hành bằng AI để cung cấp giải pháp trả lời khách hàng, tổng hợp dữ liệu hay viết nội dung quảng cáo, thu lợi từ mô hình thuê bao hằng tháng.

Đáng chú ý, một số người còn dùng AI để duy trì hai hoặc nhiều công việc toàn thời gian từ xa. AI đảm nhận phần lớn công việc hành chính như soạn báo cáo, trả lời email, giúp họ che giấu việc đang làm song song nhiều vị trí. 

Tại Mỹ, khảo sát gần đây cho thấy khoảng 5% lao động từ xa nằm trong nhóm này, tạo ra thu nhập cao nhưng cũng gây tranh cãi về đạo đức nghề nghiệp.

Công nghệ đứng sau và những rủi ro

Cốt lõi của xu hướng này nằm ở khả năng tận dụng tối đa các công cụ AI. ChatGPT, Gemini hay Claude hỗ trợ soạn thảo nội dung, trong khi Midjourney và DALL·E giúp thiết kế hình ảnh nhanh chóng. Các nền tảng tự động hóa như Zapier và Make kết nối những tác vụ rời rạc thành quy trình liền mạch. 

Đặc biệt, sự ra đời của các nền tảng tạo agent không cần viết mã giúp người trẻ dễ dàng biến ý tưởng nhỏ thành sản phẩm, dịch vụ có thể thương mại hóa.

Dù mang lại lợi ích kinh tế, xu hướng làm nhiều việc nhờ AI cũng kéo theo nhiều rủi ro pháp lý. Khi một người vừa làm cho doanh nghiệp vừa nhận thêm dự án bên ngoài, ranh giới giữa quyền lợi, nghĩa vụ và bảo mật dễ bị vi phạm. 

Sản phẩm do AI tạo ra còn tiềm ẩn nguy cơ bản quyền, sử dụng dữ liệu chưa được cấp phép hoặc thông tin sai lệch, dẫn đến tranh chấp. 

Ngoài ra, thu nhập từ nhiều nguồn, đặc biệt là nền tảng nước ngoài, khiến không ít người trẻ gặp rắc rối trong kê khai thuế, tạo thách thức cho cơ quan quản lý.

Cuộc đua khốc liệt giành nhân tài trí tuệ nhân tạo

Từ Mỹ đến Ấn Độ, các tập đoàn công nghệ hàng đầu như OpenAI, Google, Meta hay NVIDIA đang lao vào cuộc đua giành nhân tài trí tuệ nhân tạo, sẵn sàng chi hàng trăm triệu USD săn đón người giỏi.