Những tờ báo cùng bước chân anh đi đến khắp nơi trên thế giới, vừa tự hào hân hoan lại vừa lặng lẽ bền bỉ.

Không phải tình cờ, không hẳn thói quen, Trung Nghĩa xếp vào hành trang tờ Tuổi Trẻ với nhiều tâm sự chất chứa...

Bạn đồng hành thiết thân

Từ Tokyo đến Rio de Janeiro, từ New York đến Sydney, từ Qatar đến Paris... hầu như tôi luôn mang theo báo Tuổi Trẻ trong hành lý của mình và đọc Tuổi Trẻ ở khắp nơi: trên máy bay, ở sân ga, khoang tàu liên vận, trạm chờ xe buýt, trong sân vận động, phòng họp báo, quán cà phê có mùi bánh nướng thơm lừng hay tiệm phở Việt nơi xứ người...

Những chuyến tác nghiệp xa nhà - từ thám hiểm dãy núi Himalayas "nóc nhà thế giới" đến vùng biển phía nam New Zealand xuôi gần Nam Cực - tôi thường đi một mình hoặc rất ít bạn đồng hành.

Một mình giúp tôi thoải mái với những quyết định ứng biến của mình nhằm phục vụ đắc lực cho việc tác nghiệp tin bài thời sự hay viết phóng sự dài kỳ.

Thế nhưng đi một mình bạn phải đối diện với nỗi cô đơn, nhất là trong những hoàn cảnh sau một ngày dài tác nghiệp, trở về nhà trọ trong đêm khuya vắng nơi xứ người, ngồi dùng bữa lặng lẽ một góc bàn trong quán ăn xa lạ...

Và trong những hoàn cảnh "lẻ loi đến cùng cực" đó, tôi có người bạn đồng hành quan trọng và thiết thân: tờ báo Tuổi Trẻ.

Có lần, vào lúc 5h sáng thứ sáu trên đường ra sân bay Tân Sơn Nhất (TP.HCM) để bay sang Pháp tác nghiệp Thế vận hội Olympic Paris 2024, tôi kịp ghé vào sạp báo lề đường của bác gái ngoài 60 tuổi ở ngã tư Hàng Xanh, kịp mua từ bác các tờ nhật báo Tuổi Trẻ và Tuổi Trẻ Cuối Tuần mới nhất còn thơm mùi mực in.

Tôi mang theo đọc "ngấu nghiến" từng chữ trong chuyến tác nghiệp nơi xứ người. Tờ báo không chỉ xua nỗi cô đơn. Tờ báo còn là tác nhân cho những mối duyên gặp gỡ.

Tuổi Trẻ với người Việt xa xứ

Năm 2002 khi sang Hàn Quốc tác nghiệp giải FIFA World Cup, tôi làm quen với vợ chồng anh Nam, người gốc Sài Gòn, sang Seoul từ năm 1994 và mở đại lý bán nhu yếu phẩm.

Điều rất thú vị là anh Nam nhập hàng từ Việt Nam sang ngoài các đặc sản thực phẩm quê hương thì còn có các tờ báo Tuổi Trẻ mà anh nói cũng là "món ăn tinh thần" của cộng đồng kiều bào xa xứ!

Khi ấy Việt kiều xứ kim chi đọc Tuổi Trẻ để nắm thông tin từ quê hương (đến năm 2003 báo điện tử Tuổi Trẻ Online mới ra mắt). Tôi có cảm xúc hạnh phúc khó tả khi cầm trên tay tờ báo thân quen trở thành "hàng nhập khẩu" nơi xứ người, có đăng các bài "Thư Seoul" nóng hổi của mình.

Báo Tuổi Trẻ còn là món quà mà tôi dành gửi tặng cho nhiều người Việt sống xa quê. Nhớ lần tác nghiệp trong điều kiện khó khăn vất vả, đối diện nhiều rủi ro tại Nam Phi, tôi may mắn có chỗ thuê trọ an toàn ở thành phố Johannesburg từ đôi vợ chồng Việt - Nam Phi rất tốt bụng là bạn Thanh Nguyễn và anh Paul Busschau.

Trong lần đầu tiên gặp gỡ ngoài đời, họ nhận ra đồng hương chính nhờ dấu hiệu Tuổi Trẻ khi thấy tôi ngồi đọc tờ báo nơi điểm hẹn công cộng.

Những lần mang báo gửi tặng cho kiều bào người Việt đang sinh sống, học tập tại xứ người đều để lại cho tôi cảm giác rất ấm áp. Từ vợ chồng ông Võ Văn Phước chủ quán Miss Saigon và các bạn phục vụ bàn ở Sao Paulo (Brazil) đến công nhân, kỹ sư xây dựng Việt ở Doha (Qatar), từ các trẻ em thế hệ F1 gốc Việt ở Melbourne (Úc) đến du học sinh Việt Nam ở Auckland (New Zealand)... khi nhận Tuổi Trẻ tôi gửi tặng đều nâng niu trang báo vượt đại dương đến họ.

"Tờ báo giúp người Việt xa quê hàng chục năm như tôi nhớ quê hương và mong muốn thu xếp được dịp về thăm nhà", ông Phước nói.

Từ Everest đến Kabul và Tehran

Qua nhiều chuyến đi với thói quen mang theo Tuổi Trẻ trong hành lý, tôi bỗng thú vị nhận ra tờ báo chính là "miếng trầu làm đầu câu chuyện" với các bạn bè quốc tế mà tôi gặp gỡ, làm quen trên hành trình tác nghiệp.

Khi tác nghiệp giải World Cup 2010, tôi gặp đồng nghiệp bản xứ Matshelane Mamabolo (báo The Star - Nam Phi). Mamabolo niềm nở hiếu khách khi tận mắt thấy báo Tuổi Trẻ tôi mang sang tận lục địa đen để tặng ông. Nhà bình luận thể thao nổi tiếng này chăm chú xem Tuổi Trẻ như một tư liệu so sánh, tham khảo "gu báo Việt" thời điểm đó từ khổ in báo đến cách dùng hình ảnh...

Còn vợ chồng ông bà Kenneth John Robinson, cựu thẩm phán sống ở New Zealand, đã không quản ngại buổi sớm mùa đông lạnh lẽo để ra sân bay đón tôi đến Auckland tác nghiệp giải World Cup nữ 2023 và rất vui vẻ đón nhận món quà ví như "đặc sản Việt Nam" là tờ Tuổi Trẻ. Ông John Robinson thích thú lật xem ngay trang báo và nhận xét: "Tuổi Trẻ có bố cục trình bày chuẩn, bắt mắt, có tính sáng tạo cao ở các trang giải trí, thể thao...".

Trong nhiều hành trình đến những vùng miền đặc biệt trên thế giới để viết các loạt ký sự quốc tế như chuyến đến Everest Base Camp ở Nepal hay nhiều ngày ngang dọc đất nước Afghanistan thời Taliban cầm quyền (năm 2023), tờ Tuổi Trẻ cất kỹ trong ba lô như một điểm tựa tinh thần của tôi, thực sự góp phần giúp tôi vượt qua những khó khăn thử thách về sức lực hay trở ngại tất có trên đường thiên lý.

Nhớ buổi sáng đầu tiên đến Afghanistan, tôi lên sân thượng khách sạn ở thủ đô Kabul tự pha ly cà phê Việt mang theo từ quê nhà và đọc Tuổi Trẻ.

Tờ báo như động viên duyên nghiệp con chữ của tôi, nhắc nhớ tôi hãy tiếp tục sự trưởng thành qua bao tháng năm từ "cái nôi" Tuổi Trẻ, tăng thêm cho tôi sự tự tin "xông pha" trên hành trình vạn dặm. Lần khác, đến trước cội bồ đề nơi Đức Phật đản sanh hơn 2.500 năm trước tại thánh tích Lâm Tì Ni (Lumbini, Nepal), tôi rất đỗi tự nhiên giở tờ báo ra và cảm thấy trong lòng thật an nhiên tự tại.

Người giữ hoài niệm Tuổi Trẻ qua nhiều thập kỷ

Căn phòng nhỏ của ông Dũng chứa đầy những tập báo Tuổi Trẻ Chủ Nhật (nay là Tuổi Trẻ Cuối Tuần) có tuổi đời hàng chục năm được ông cất giữ cẩn thận, đóng thành từng tập lớn và xem như báu vật đời mình.