Chiều 23-4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT, sửa đổi).

Cân nhắc miễn thuế với hàng hóa nhập khẩu giá trị nhỏ

Một trong những nội dung được quan tâm của dự luật là bổ sung quy định không thu thuế giá trị gia tăng đối với quà biếu, quà tặng, tài sản di chuyển trong định mức miễn thuế nhập khẩu và việc miễn thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh cho hay việc miễn thuế giá trị gia tăng với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ dựa trên thực tế là số thuế thu được không đáng kể so với chi phí quản lý thu của cơ quan hải quan và chi phí tuân thủ của người nộp thuế.

Trước đây, số lượng hàng hóa có giá trị nhỏ được nhập khẩu không quá nhiều nên tác động tổng thể tới số thu là không đáng kể.

Tuy nhiên, với sự bùng nổ của thương mại điện tử xuyên biên giới như hiện nay, xu hướng chung của nhiều quốc gia cho thấy lượng giao dịch hàng hóa có giá trị nhỏ xuyên biên giới đã tăng gấp nhiều lần trong thời gian qua.

Theo số liệu của Tổng công ty cổ phần Bưu chính viễn thông, tại thời điểm tháng 3-2023, có trung bình khoảng 4-5 triệu đơn hàng/ngày được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam.

Với giá trị mỗi đơn hàng được chia nhỏ từ 100.000 - 300.000 đồng; hằng ngày trung bình có khoảng 45 - 63 triệu USD, một tháng khoảng 1,3 - 1,9 tỉ USD giá trị hàng hóa được luân chuyển qua các sàn Shopee, Lazada, Tiki, TikTok…

Theo ông Mạnh, hiện nhiều nước đã bỏ quy định miễn thuế với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ để bảo vệ nguồn thu, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa hàng sản xuất trong nước và nhập khẩu.

Đồng thời đề nghị Chính phủ tham khảo xu thế chung để cân nhắc bỏ quy định này, tạo điều kiện mở rộng và bao quát các nguồn thu trong bối cảnh hạn chế về ngân sách hiện nay.

Ông Mạnh nêu thêm mức thuế suất phổ thông 10% tại Việt Nam hiện nay là thấp hơn so với các nước trong khu vực và trên thế giới.

Ông dẫn chứng, thuế suất trung bình trong khu vực châu Á là 12%, khối OECD 19%, EU 22%..., thuế suất trung bình toàn cầu hiện nay là 15%.

So sánh này cho thấy Việt Nam có dư địa để tăng thuế suất thuế VAT trong tương lai, đặc biệt trong bối cảnh cần mở rộng cơ sở thu.

Ông cũng cho biết thêm, một số nước, trong đó có các nước trong khu vực ASEAN, đã và đang tăng thuế suất VAT như một giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thu ngân sách từ sau đại dịch.

Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030 cũng đã xác định định hướng “nghiên cứu tăng thuế suất thuế VAT theo lộ trình”.

Vì vậy, đề nghị Chính phủ đánh giá tác động đối với một số phương án tăng thuế suất theo lộ trình để có thể cân nhắc khả năng quy định lộ trình tăng thuế suất trong dự án luật một cách phù hợp, sau khi nền kinh tế đã được phục hồi, có thể vào cuối giai đoạn 5 năm 2026 - 2030.

Đề nghị quy định rõ hơn hành vi cấm với thuế VAT

Nêu ý kiến thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đặt vấn đề do quy định hay tổ chức thực thi dẫn đến tình trạng gian lận, trốn, nợ đọng thuế khá phổ biến.

Từ đó, ông đề nghị có đánh giá và quy định điều cấm cũng như chế tài xử lý hành vi vi phạm về thuế VAT, bởi ngoài quy định chung ở Luật Quản lý thuế thì thuế VAT có các đặc thù riêng.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho hay đây là luật về nội dung. Ngoài điều cấm được quy định ở Luật Quản lý thuế đã có, do tính chất đặc thù của thuế VAT và dễ cho thực hiện có thể nghiên cứu thêm một điều nói về hành vi cấm, chế tài xử phạt trong trường hợp chưa được cụ thể hóa trong Luật Quản lý thuế.

Ông dẫn các hành vi gian lận hóa đơn chứng từ; vi phạm thời gian nộp thuế, khấu trừ thuế, hoàn thuế; lừa đảo chiếm đoạt thuế; khai khống hóa đơn giá trị gia tăng, chuyển giá...

Về đề xuất quy định hành vi cấm và chế tài, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết hiện trong luật cũng quy định đối tượng nộp thuế chịu trách nhiệm về hồ sơ, chứng từ.

Song tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ban soạn thảo sẽ nghiên cứu thể hiện rõ hơn, cụ thể hơn.

Ông nêu rõ giai đoạn vừa qua gian lận về thuế VAT lớn nên cần quy định chặt và minh bạch để vừa bảo vệ người nộp thuế chân chính cũng như người thu.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu bế mạc phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Chiều 23-4, sau 4,5 ngày làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã phát biểu bế mạc phiên họp thứ 32 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.