Công nhân vệ sinh của Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TP.HCM tất bật những ngày giáp Tết Ảnh: QUANG ĐỊNH

Giao thừa của họ là những giờ hối hả quét dọn để mọi nẻo đường thành phố được sạch đẹp, tinh tươm vào ngày đầu năm.

Tết là rác ngập đầu

Gần 11 giờ đêm, góc đường Tân Hương - Tân Quý (quận Tân Phú) bắt đầu lục cục tiếng thùng rác kéo về tập kết. Những ngày cuối tháng Chạp, trời mát lạnh nhưng những tấm lưng áo vàng với những dải phản quang vẫn ướt đẫm.

Mang bịch táo mua rẻ từ buổi chợ khuya, anh Nguyễn Văn Điền (41 tuổi, ngụ quận 12), công nhân Đội vệ sinh Tân Phú (Xí nghiệp vận chuyển số 2, Công ty Môi trường đô thị TP.HCM) mời mọi người cùng ăn nhưng ai cũng lắc đầu. Hôm nay ca làm trễ hơn mọi ngày vì càng gần đến những ngày Tết, rác càng nhiều hơn.

"Mấy bữa nay là rác bắt đầu nhiều rồi. Từ giữa rằm tháng Chạp tới đêm 30 là mỗi ngày mỗi tăng. Ngày bình thường làm hai ca thì đêm 30 làm ba ca, huy động toàn bộ mọi người chứ không có người được luân phiên nghỉ như ngày bình thường nữa", anh Điền kể.

Cũng theo anh Điền, bắt đầu từ hôm qua, các anh phải làm tới nửa đêm. Buổi sáng của ngày hôm sau cả tổ phải làm tăng cường, dọn bãi rác tự phát từ 7 giờ sáng đến trưa, rồi chiều tối lại bắt đầu ca làm chính. Anh bảo 21 năm làm công nhân rác là 21 đêm giao thừa anh Điền mê mải với rác đến tận 2-3 giờ sáng.

"Công nhân rác làm gì có tết, cũng chẳng phụ được gì cho vợ con vì tết đến thì rác nhiều hơn, đi làm nhiều hơn", anh nói. Ngày 30 tết của anh ca làm đầu tiên bắt đầu sớm hơn và kết thúc muộn hơn. Bình thường làm từ 5 giờ chiều tới nửa đêm thì ngày 30 anh hầu như ở ngoài đường.

"Đi làm về nhà đã 1 giờ sáng thì chỉ kịp tắm rửa, nghỉ ngơi lấy sức để trưa 30 cắm cúi làm từ 12 giờ trưa tới tận 2-3 giờ sáng. Cúng kiếng giao thừa thì năm nào vợ ở nhà cũng tự làm chứ bao nhiêu năm nay tôi không có mặt ở nhà lúc giao thừa", anh kể.

Quét rác ở đường phố trung tâm Sài Gòn - Ảnh: Q.ĐỊNH

Cùng tổ với anh Điền, chị Phạm Thị Tuyết Thu (36 tuổi) cũng chỉ mới có thâm niên làm rác 6 năm, nhưng dường như đã quá quen với vất vả của nghề quét rác. Hai năm nay các chị được ưu tiên về sớm trước 12 giờ đêm vào khoảnh khắc giao thừa. "Tối 30 nào rác cũng ngập đường, ngập phố, hết ca làm là mệt nhoài rồi thì về nhà cũng lo ngủ thôi", chị kể. Nhà ở Cần Thơ nhưng chẳng năm nào chị về cùng với gia đình vào ba ngày tết vì nghỉ một ngày cũng chẳng đủ đi đâu. Nghề nó vất vả thế nhưng phải theo để còn có tiền cho con ăn học", chị bảo.

Những ngày tết thì nhóm công nhân phụ trách chợ cũng mệt mỏi hơn khi chợ bán lâu hơn ngày thường. "Bình thường 7 giờ nghỉ bán rồi thì mình vào quét từ lòng chợ quét ra. Mấy ngày cận tết thì 8-9 giờ vẫn còn bán, mình phải canh chỗ nào trống vào quét gom lại, chờ người ta đóng quầy mới vô quét tiếp", anh Nguyễn Minh Tân (30 tuổi, công nhân Đội vệ sinh Tân Phú) kể. Ngày 30 thì "khỏi nói", cả nhóm cứ phải vào hốt liên tục hết đống rác này đến đống rác kia.

Chị Lê Thị Nga - tổ trưởng tổ 3, Đội vệ sinh Tân Phú - cho biết ngày cuối năm anh chị em công nhân vệ sinh mệt mỏi hơn rất nhiều vì những bãi rác tự phát, người dân bỏ đồ cồng kềnh dọn nhà đón tết.

Công việc thầm lặng - Ảnh: Q.ĐỊNH

"Nhiều người còn thiếu ý thức lắm. Bất cứ chỗ nào có bãi trống là nơi đó thành nơi tập kết rác. Những ngày giáp tết công nhân phải thường xuyên tăng ca để dọn rác phát sinh, "lau đường" (dọn lại vào cuối buổi). 

Tổ của tôi có 30 người thì có đến 8-9 bãi rác tự phát, người dân mang sofa, giường tủ, nệm gối chất tràn xuống đường. Hợp đồng ký với người dân quy định mang rác từ 5 giờ chiều tới 10 giờ đêm nhưng nhiều khi vừa mới đi gom xong, xe vừa đẩy đi khỏi thì họ lại mang rác ra để", chị kể.

Hỏi về tiền lương thì các anh chị nửa đùa, nửa thật: "Lương thì "ổn định" lắm, đứng yên không nhúc nhích". Làm rác 6-7 năm nay, tiền lương vỏn vẹn hơn 5 triệu đồng mà vất vả nắng mưa, hôi hám, độc hại, lễ tết không có nên họ chỉ ước mong năm mới đồng lương cũng sẽ tương xứng với cực nhọc của công việc họ đang làm.

Chăm lo Tết cho công nhân vệ sinh

Nữ công nhân quét rác trên đường Võ Thị Sáu, Q.3, TP.HCM Ảnh: QUANG ĐỊNH

Ông Nguyễn Thanh Sơn, Phó giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TP.HCM, cho biết đơn vị này lên kế hoạch chi tiết trong việc chăm lo Tết cho cán bộ công nhân viên năm nay.

Cụ thể, ngoài phần quà Tết tặng cho các cán bộ công nhân viên, với những công nhân phải làm việc trong những đợt cao điểm phục vụ rác Tết (từ 23 – 29 âm lịch và mùng 3 đến mùng 5 âm lịch) mỗi người còn được hỗ trợ thêm 50.000đ tiền cơm, riêng ngày 30 sẽ được hỗ trợ 150.000đ tiền cơm.

Ông Sơn cho biết, do doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp hoạt động trên lĩnh vực vệ sinh môi trường còn thấp nên đã ảnh hưởng không nhỏ đến thu nhập cũng như đời sống của người lao động.

Ông Sơn cũng cho biết thêm việc chậm chi trả kinh phí trong công tác thu gom, vận chuyển rác, đấu thầu các dịch vụ công, nhất là việc ảnh hưởng của kinh tế thị trường, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các doanh nghiệp đang hoạt động trên lĩnh vực vệ sinh môi trường đã và đang tác động không nhỏ đến việc thực hiện nhiệm vụ được giao của đơn vị này.