Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dự cuộc gặp lãnh đạo các nước thành viên TPP - Ảnh: V.V.T.

Ngoài ra, các nước cũng sẽ tiến hành một vòng đàm phán của các trưởng đoàn trong tháng 11 với Nhật Bản là một trong những địa điểm. Trả lời báo giới, đại diện thương mại Mỹ Michael Froman thừa nhận rằng TPP vẫn còn nhiều vấn đề chưa được giải quyết hết từ vấn đề sở hữu bản quyền trí tuệ, doanh nghiệp nhà nước, lao động cho tới môi trường.

Theo Financial Times, khoảng 15 trong tổng số 29 chương đàm phán đã chính thức kết thúc đàm phán. Trong số chương còn lại thì 7-8 chương về cơ bản chỉ cần sửa chút đỉnh. Trong các vấn đề nhạy cảm còn lại, vấn đề giảm thuế là vấn đề còn phức tạp. Do trình độ phát triển khác nhau, các nước cũng muốn lộ trình giảm thuế cho phù hợp với khả năng từng nền kinh tế.

Ân hạn cho 4 nước

Một trong những đột phá của đàm phán TPP là đề xuất gia hạn lộ trình giảm thuế từ 10 năm như ban đầu lên tới 30 năm. Theo Kyodo, kế hoạch này sẽ dễ cho các nước đàm phán hơn, trong khi duy trì được mục tiêu xóa bỏ thuế đối với tất cả mặt hàng. Đề xuất này được một số nước đang phát triển, trong đó có VN, đưa ra vì các ngành công nghiệp trong nước cần thời gian để có thể cạnh tranh được với các nền kinh tế khác. Với nhiều thỏa thuận kinh tế khác, thời gian xóa bỏ thuế quan thường trong khung 10 năm.

Trước đó, các nước cũng đồng ý về việc sẽ ân hạn một số điều khoản cho các nước được coi là kém phát triển hơn như VN, Malaysia, Peru và Brunei, đặc biệt là trong các lĩnh vực phức tạp như về quyền sở hữu trí tuệ. Kế hoạch này được coi là giải pháp để gỡ bỏ bế tắc trong đàm phán hiện nay.

Vai trò của Nhật Bản trong đàm phán đặc biệt được ca ngợi. Bộ trưởng kinh tế Nhật Akira Amari nói Nhật có vai trò cân bằng giữa các nước phát triển và đang phát triển. “Chúng tôi hiểu các nước phát triển hơn và đồng thời cũng rất hiểu quan điểm của Mỹ nên chúng tôi có thể giúp đôi bên nhượng bộ lẫn nhau”.

Ngày 8-10, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dự cuộc gặp lãnh đạo các nước thành viên Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), trong khuôn khổ chương trình Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 21, được tổ chức tại Bali (Indonesia) - Ảnh: Nguyễn Khang

Nhật Bản: cân nhắc 5 mặt hàng cấm

Với Nhật Bản, nước này cũng cân nhắc sẽ gỡ bỏ rào cản với chính năm lĩnh vực từng được coi là bất khả xâm phạm là gạo, lúa mì, thịt bò - thịt heo, các loại nông sản dùng làm ngọt như mía đường. Theo Kyodo, có khoảng 586 mặt hàng trong năm lĩnh vực này, trong đó 58 mặt hàng là gạo, 51 mặt hàng thịt bò. Từ trước tới nay, trong 13 thỏa thuận kinh tế với các nước và tổ chức quốc tế, Nhật Bản chưa bao giờ chấp nhận gỡ bỏ thuế đối với năm mặt hàng này.

Các vòng đàm phán của TPP, giờ đã kéo dài ba năm với sự tham gia của 12 nước, hi vọng thành lập khối mậu dịch tự do với 800 triệu dân và chiếm khoảng 40% GDP và 1/3 thương mại toàn cầu. Một trong những mục tiêu của chính quyền Obama là TPP sẽ gỡ bỏ hàng rào thương mại trong các lĩnh vực như mua sắm chính phủ, đặt ra tiêu chuẩn về quyền của người lao động, bảo vệ môi trường và quyền sở hữu trí tuệ.

Tổng thống Obama trước đó hi vọng sẽ thúc đẩy các vấn đề này trong cuộc gặp thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo TPP hôm qua, nhưng việc chính quyền đóng cửa khiến ông Obama buộc phải hủy chuyến đi này. Vì vậy, thay vì tuyên bố là các nhà lãnh đạo đã “đồng ý về mặt nguyên tắc”, tuyên bố chung của TPP hôm qua chỉ nói đã “đạt được tiến bộ đáng kể” và “đang đi đúng tiến độ” so với lịch trình đề ra ban đầu (kết thúc đàm phán năm nay).

Những người ủng hộ TPP thì ca ngợi đây là hiệp định tham vọng nhất kể từ sau thất bại của vòng đàm phán Doha với tham vọng gỡ bỏ thuế quan và các hàng rào phi thuế quan khác cản trở thương mại. Với một số người chống đối thì cho rằng TPP sẽ cho phép các tập đoàn lớn quyền hạn chưa từng có mà có thể thách thức chính sách của mỗi quốc gia. TPP muốn quy định cả các vấn đề được cho là nhạy cảm như mua sắm chính phủ, quyền sở hữu trí tuệ, vai trò của doanh nghiệp nhà nước cũng như cho phép các tập đoàn lớn được phép kiện các chính phủ thành viên.

___________

Tin bài liên quan:

Nhắc nhở lớn của hội nghị APECCác nước ủng hộ Việt Nam đăng cai APEC 2017APEC hội nhập toàn diện châu Á - Thái Bình Dương"Không gì lung lay cam kết của Mỹ về tái cân bằng châu Á"