Đáng chú ý, một số đại biểu Quốc hội băn khoăn, lo lắng khi tình trạng mưa lũ, ngập lụt kỷ lục, sạt lở đất nghiêm trọng ngày càng gia tăng, gây thiệt hại lớn về tính mạng và tài sản người dân.

Đặc biệt lưu tâm bảo vệ rừng

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Gia Lai) cho hay báo cáo của đoàn giám sát nói đến việc phải phủ xanh những vùng rừng đã bị chặt, tuy nhiên việc cần nhất hiện nay là phải cố gắng giữ được diện tích rừng tự nhiên.

"Những cây lâu năm chính là lá phổi, đây cũng là cơ chế hữu hiệu để giữ đất và nước, tránh hiện tượng sạt lở, lũ lụt ngày càng diễn ra thường xuyên hơn, nghiêm trọng hơn ở khắp mọi vùng đất nước", ông Hiếu bày tỏ và đề nghị báo cáo giám sát cần đề cập cụ thể hơn về tình hình bảo vệ rừng tự nhiên, trong đó nêu rõ bao nhiêu diện tích rừng sẽ được sử dụng trong tương lai, kế hoạch trồng lại như thế nào, trồng cây gì...

"Đặc biệt cần phải có điều tra tình trạng sử dụng gỗ quý tự nhiên để làm các vật dụng như bàn ghế, tủ, giường trong thực tế diễn ra như thế nào", ông Hiếu kiến nghị.

Còn đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) đề nghị báo cáo giám sát và nghị quyết của Quốc hội quan tâm sâu hơn về việc trong thời gian gần đây thiên tai diễn biến ngày càng cực đoan, bất thường và gây ra những hậu quả nặng nề trên nhiều lĩnh vực.

Các đợt bão, mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán và xâm nhập mặn đã làm thiệt hại nghiêm trọng về người, tài sản, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sinh kế của hàng chục nghìn hộ dân ở nhiều địa phương.

Hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế bị hư hỏng; nhiều diện tích sản xuất nông nghiệp bị cuốn trôi hoặc mất trắng; một số khu vực miền núi và ven biển phải di dời dân cư khẩn cấp do nguy cơ sạt lở, ngập lụt kéo dài, gây áp lực lớn cho công tác an sinh xã hội và phục hồi sau thiên tai.

Từ đó bà đề nghị Chính phủ chỉ đạo tích hợp nội dung ứng phó biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai và quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch sử dụng đất của các địa phương.

"Cần đầu tư hệ thống quan trắc, cảnh báo sớm thiên tai, sạt lở, xâm nhập mặn, nâng cao năng lực dự báo và truyền thông rủi ro tới cộng đồng dân cư, đồng thời chú trọng trồng rừng, bảo vệ và phục hồi rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ ven biển coi đây là giải pháp căn cơ, lâu dài để giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ môi trường sinh thái.

Đồng thời cũng nên có cơ chế hỗ trợ khôi phục sản xuất, sinh kế và môi trường cho các vùng bị ảnh hưởng nặng nề, kết hợp từ nguồn ngân sách nhà nước với Quỹ phòng chống thiên tai, Quỹ bảo vệ môi trường", bà Thái nêu.

Chủ động cảnh báo sớm cho người dân

Đặt câu hỏi vì sao lũ lụt, sạt lở nghiêm trọng ngày càng tăng, đại biểu Trịnh Minh Bình (Vĩnh Long) phân tích qua thực tiễn ở nhiều địa phương có thể thấy một số nguyên nhân chính như địa hình nước ta nhiều đồi núi dốc, địa chất yếu, trong khi thời tiết ngày càng cực đoan, mưa lớn kéo dài.

Nhiều khu dân cư hình thành ở sườn đồi, ven suối tự phát; tình trạng phá rừng đầu nguồn, đất bị xói mòn. Bất cập nữa là công tác quy hoạch, quản lý đất đai dân cư chưa hiệu quả khi một số địa phương vẫn để người dân sinh sống trong khu vực có nguy cơ cao.

Bên cạnh đó năng lực dự báo về hạ tầng phòng chống thiên tai còn hạn chế, hệ thống quan trắc mưa, trượt đất chưa được đầu tư đồng bộ, cảnh báo đến người dân còn chậm. Do đó thiệt hại về tài sản và người dân vẫn rất lớn khi thiên tai xảy ra.

Từ những nguyên nhân trên, ông Bình chỉ rõ nếu công tác phòng chống sạt lở, bão lũ chưa được thực hiện nghiêm túc và khoa học, hậu quả sẽ vô cùng nghiêm trọng, thể hiện trên ba khía cạnh. Cụ thể, mất mát về sinh mạng và tài sản của người dân; suy giảm kinh tế, an sinh xã hội, tái nghèo gia tăng; suy thoái về môi trường, mất rừng, ô nhiễm nguồn nước và xói mòn đất.

Ông Bình đề nghị ứng dụng công nghệ hiện đại trong cảnh báo sớm về quản lý thiên tai. Cụ thể Chính phủ cần xây dựng mạng lưới quan trắc mưa, địa chất, trượt đất, khí tượng phủ khắp cả nước kết nối với Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia. Khi có dấu hiệu bất thường, hệ thống sẽ gửi cảnh báo sớm qua truyền hình, ứng dụng di động giúp người dân chủ động phòng ngừa.

Ông kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sớm ban hành chiến lược quốc gia về phòng chống sạt lở và lũ quét giai đoạn 2026-2035, quy định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành, địa phương.

Thảo luận về môi trường, Quốc hội chia sẻ với đồng bào miền Trung đang chịu mưa lũ

Trước giờ Quốc hội thảo luận về bảo vệ môi trường, Quốc hội đã gửi lời thăm hỏi, lời chia sẻ sâu sắc tới đồng bào các địa phương đang bị ảnh hưởng mưa lũ.