Theo đó, tiếng Anh sẽ trở thành môn học bắt buộc từ lớp 1 thay vì từ lớp 3 như hiện nay. Chính sách này được xây dựng trên cơ sở thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT (ngày 26-12-2018), trong đó quy định tiếng Anh là môn tự chọn ở lớp 1-2 và bắt buộc từ lớp 3 trở lên.

Quyết tâm nâng cao năng lực ngoại ngữ

Sự điều chỉnh này thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc nâng cao năng lực ngoại ngữ quốc gia và thúc đẩy hội nhập quốc tế.

Tuy nhiên để chuyển đổi từ "tự chọn" sang "bắt buộc" một cách hiệu quả, cần sự chuẩn bị đồng bộ về nhân lực, cơ sở vật chất, học liệu và năng lực quản trị địa phương, nếu không khoảng cách giữa mục tiêu chính sách và năng lực thực thi sẽ ngày càng lớn.

Để chính sách "dạy tiếng Anh từ lớp 1" không dừng ở quyết tâm mà trở thành hiện thực cần những điều chỉnh chiến lược và linh hoạt.

Trước hết, đầu tư vào đào tạo và bồi dưỡng giáo viên là then chốt. Bộ GD-ĐT cần xây dựng chương trình đào tạo chuẩn hóa dành riêng cho giáo viên tiếng Anh tiểu học, kết hợp năng lực ngôn ngữ, tâm lý học đường và ứng dụng công nghệ.

Đồng thời cần cải thiện chính sách lương, phụ cấp và cơ hội nghề nghiệp để thu hút nhân tài, đặc biệt tại các vùng khó khăn.

Thứ hai, lộ trình triển khai cần linh hoạt giữa các vùng miền. Thay vì áp dụng đồng loạt, những địa phương chưa đủ điều kiện có thể duy trì hình thức tự chọn trong giai đoạn đầu, song song với hỗ trợ đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị và tập huấn giáo viên. Cách tiếp cận phân tầng này vừa khả thi vừa giúp giảm bất bình đẳng.

Thứ ba, chương trình tiếng Anh lớp 1 nên được thiết kế theo hướng "tạo trải nghiệm" thay vì "truyền đạt kiến thức".

Trẻ cần được học qua trò chơi, bài hát, kể chuyện và giao tiếp ngắn, không đánh giá để xét lên lớp. Do đó, việc duy trì tối đa hai tiết/tuần trong giai đoạn đầu là hợp lý, giúp học sinh hình thành hứng thú thay vì áp lực.

Trường học có thể tổ chức ngày hội, câu lạc bộ, góc tiếng Anh hoặc hợp tác với tổ chức quốc tế để tạo không gian giao tiếp tự nhiên.

Xây dựng môi trường sử dụng tiếng Anh

Bên cạnh đó, chính sách cần song hành với việc xây dựng môi trường sử dụng tiếng Anh trong và ngoài lớp học.

Trường học có thể tổ chức ngày hội, câu lạc bộ, góc tiếng Anh hoặc hợp tác với tổ chức quốc tế để tạo không gian giao tiếp tự nhiên. Công văn 3818/2023 cũng khuyến khích xây dựng "môi trường ngoại ngữ ngoài lớp học". Khi tiếng Anh trở thành một phần đời sống học đường, việc học mới thực chất và bền vững.

Một khía cạnh quan trọng khác là cơ chế giám sát và đánh giá chính sách. Việc đánh giá không nên chỉ dựa vào số tiết học hay tỉ lệ triển khai mà cần đo năng lực giao tiếp thực tế của học sinh, mức độ hài lòng của phụ huynh - giáo viên và điều kiện cơ sở tối thiểu của trường. Bộ

GD-ĐT nên thiết lập hệ thống chỉ số quốc gia về năng lực ngoại ngữ để theo dõi tiến độ và minh bạch hóa kết quả, đồng thời phân cấp rõ trách nhiệm giữa trung ương và địa phương, tránh tình trạng "trên nóng, dưới lạnh" trong thực thi.

Cuối cùng, chính sách cần huy động vai trò của phụ huynh, cộng đồng và khu vực tư nhân. Phụ huynh nên được hướng dẫn đồng hành cùng con qua các hoạt động học tiếng Anh tại nhà, tạo môi trường tích cực, không áp lực.

Các doanh nghiệp giáo dục, tổ chức xã hội và nền tảng công nghệ có thể tham gia cung cấp học liệu, không gian học tập và cơ hội giao lưu để mở rộng môi trường học tập ra ngoài trường lớp.

Bắt buộc dạy tiếng Anh từ lớp 1: Tìm đâu ra 22.000 giáo viên?

Đề án 2025-2035 đặt mục tiêu mọi học sinh Việt đều học tiếng Anh từ lớp 1, nhưng bài toán thiếu 22.000 giáo viên là thách thức lớn.