Tiền thuế nhà đất phải nộp sẽ tạo áp lực lớn đối với cư dân chung cư. Trong ảnh: chung cư 195 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội - Ảnh: NAM TRẦN

Theo tiến sĩ Phạm Thái Sơn, giảng viên trường Đại học Việt - Đức, cách tiếp cận của Bộ Tài chính dường như nhấn mạnh tới mục tiêu tăng thu ngân sách hơn là chống đầu cơ, vì thế dẫn đến phản ứng trong dân chúng và một số chuyên gia vì hiện nay người dân đang phải đóng rất nhiều loại thuế, phí.

"Theo tôi, trong điều kiện hiện nay nên nhấn mạnh tới việc chống đầu cơ nhà đất và điều tiết thị trường bất động sản hơn", ông Sơn nói.

Với mục tiêu đó, theo ông Sơn, trước mắt có thể áp dụng việc thu thuế tài sản đối với nhà thứ hai trở lên và tăng mức thuế với đất không sử dụng. Vấn đề là phải minh bạch hóa và kết nối thông tin bất động sản và chuẩn hóa các phương pháp định giá, coi đó là những điều kiện tiên quyết.

Giáo sư Nguyễn Thị Cành của trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP.HCM, nói rằng cách Bộ Tài chính đưa ra chưa phù hợp với bối cảnh Việt Nam hiện nay và chưa thể hiện được tính công bằng, tính hiệu quả của thuế.

Hiện mức sống người Việt còn khó khăn, thường tầng lớp có thu nhập khá mới tự mua nhà bằng tiền cá nhân. Còn lại những người thu nhập trung bình hoặc thấp để mua nhà rất khó khăn.

Ngoài ra, việc đưa ra ngưỡng không chịu thuế chung là 700 triệu đồng hay 1 tỉ đồng là phi thực tế trong điều kiện hiện nay, không phù hợp với mức sống dân cư của Việt Nam. 

Mức sống của người dân ở các vùng rất khác nhau, giá cả sinh hoạt khác nhau, việc cào bằng một ngưỡng chịu thuế cho tất cả các vùng cũng rất bất hợp lý.

"Theo tôi, trước mắt không nên thu thuế tài sản với nhà thứ nhất để đảm bảo quyền có nhà ở của người dân, chỉ đánh thuế từ nhà thứ hai trở lên", bà Cành đề xuất.

Trong khi đó, chuyên gia Đinh Minh Tuấn cho rằng với đề xuất của Bộ Tài chính, cách tính thuế không quá phức tạp nhưng làm sao xác định được đối tượng để tính thuế, trong thực tế sẽ khó thực hiện.

"Cùng trong một ngõ, một hẻm hay một tuyến đường nhưng chi phí xây dựng khác nhau, rất khó xác định giá trị xây dựng từ vật liệu xây dựng, công nghệ... đến kỹ thuật... không dễ xác định khi thực hiện", ông Tuấn nói.

Theo ông Tuấn, Bộ Tài chính đưa ra mức barem cho giá trị xây dựng căn nhà nhưng cái khó hiện nay làm sao xác định được những căn nhà có giá trị, mang tính cao cấp, xa hoa so với những căn nhà đơn giản khác trong cùng khu vực. 

Chưa kể có nhiều căn nhà mang tính thừa kế lịch sử, không có căn cứ xác định giá trị một cách chính xác.

Cựu thứ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường Đặng Hùng Võ cho rằng chỉ nên đánh thuế nhà ở, đất ở tại đô thị vì trị giá nhà đất ở nông thôn rất thấp.

Đặc biệt, theo ông Đặng Hùng Võ, để đảm bảo quyền lợi tối thiểu của người dân là có nhà để ở thì chính sách phải thiết kế là chỉ tính thuế đối với phần vượt hạn mức diện tích nhà ở bình quân mà Chính phủ đặt ra là 25m²/người. 

Nếu sử dụng vượt mức này thì mới đánh thuế và chỉ đánh thuế phần diện tích trên 25m².

Thuế tài sản: Tận thu và cào bằng?

TTO - Dù không phản đối nhưng nhiều chuyên gia cho rằng cần phải cân nhắc thận trọng với thuế tài sản, không thể tận thu và cào bằng giữa người đầu cơ với người có nhu cầu nhà ở thực sự, nhất là trong bối cảnh thu nhập người dân còn thấp.