Đại biểu Trần Anh Tuấn (TP.HCM) nêu ý kiến về giảm số môn học khi phát biểu ở hội trường về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035.

Thiết kế một chương trình học phù hợp với khả năng hấp thụ của học sinh, sinh viên

Ông Tuấn đặt vấn đề về nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập trong giáo dục và đào tạo. Theo ông, đầu tư cơ sở vật chất, phương pháp giảng dạy và đội ngũ sẽ tác động tới chất lượng người học. 

Tuy nhiên đại biểu nhìn nhận chất lượng người học còn bị tác động bởi nội dung chương trình. Thực tế số lượng môn học ở các cấp của nước ta rất nhiều. 

So với các nước đang phát triển, số môn học trong một học kỳ của chúng ta thuộc hàng cao, gần như gấp đôi. Khả năng hấp thụ của học sinh, sinh viên đối với khối lượng kiến thức và các môn học rất lớn. 

Do vậy, ông Tuấn đề nghị xem xét, đánh giá lại số lượng môn học, phương pháp giảng dạy và số lượng môn học trên một học kỳ ở các cấp học. Từ đó chúng ta thiết kế một chương trình phù hợp với khả năng hấp thụ của học sinh, sinh viên, nhằm nâng cao chất lượng của các em khi tốt nghiệp.

Cách nào thu hút giáo viên tiếng Anh chất lượng cao?

Ở góc độ khác, đại biểu Trần Khánh Thu (Hưng Yên) nêu chương trình đã đề ra mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong hệ thống giáo dục quốc dân, trong đó năm 2030 phấn đấu 30% cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông có thiết bị để triển khai thực hiện dạy và học bằng tiếng Anh.

Đến năm 2035, chương trình phấn đấu 100% cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông đạt chuẩn về cơ sở vật chất, có thiết bị dạy học để triển khai thực hiện dạy và học bằng tiếng Anh, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

Bà Thu cho rằng đây là một định hướng lớn, thể hiện quyết tâm hội nhập quốc tế sâu rộng, nhưng vẫn băn khoăn về tính khả thi của mục tiêu này.

Để triển khai thành công, theo đại biểu, cần phải đánh giá thẳng thắn, kỹ lưỡng những điều kiện và thách thức về cơ sở vật chất cũng như nhân lực và môi trường. 

"Theo báo cáo, chúng ta đang thiếu khoảng 4.000 giáo viên tiếng Anh tại các cấp học phổ thông. Năng lực của đội ngũ cũng là một vấn đề. Mặt khác, hiện nay tuổi trung bình của giáo viên dạy tiếng Anh khá cao (44,2 tuổi). 

Một số giáo viên tuổi cao ít quan tâm hay còn gặp khó khăn khi tìm tòi những phương pháp giảng dạy hiện đại, phù hợp với từng đối tượng học sinh, nên chất lượng và hiệu quả dạy học của bộ môn chưa đạt được như mong muốn", bà Thu phân tích.

Từ đó, nữ đại biểu đề nghị cần có lộ trình cụ thể để thực hiện các nội dung này, nhất là các tỉnh miền núi, khu vực khó khăn.

Trong đó, cần tăng cường đầu tư cơ sở vật chất cho các tỉnh, đặc biệt các tỉnh miền núi, như hỗ trợ xây dựng phòng ngoại ngữ chuẩn cho 100% trường huyện miền núi trước năm 2030; ưu tiên vùng miền núi, biên giới, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. 

Song song, cần có chính sách đủ mạnh thu hút giáo viên tiếng Anh chất lượng cao như quan tâm tăng phụ cấp thu hút lên 70-100% lương cơ bản cho giáo viên về vùng khó khăn; hỗ trợ nhà ở, cam kết hợp đồng dài hạn.

Bên cạnh đó, cần có chính sách đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, kết nối lớp học trực tuyến, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ để bù đắp thiếu giáo viên; xây dựng trung tâm tiếng Anh vùng khó khăn theo mô hình liên xã.

Thiết kế chương trình phù hợp

Giải trình ý kiến các đại biểu, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết phạm vi của chương trình này đi theo hướng một số giải pháp đột phá và hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.

"Những việc chi cụ thể như thế nào thì rất nhỏ thôi, vấn đề là chọn một số khâu đột phá", lãnh đạo Chính phủ nói.

Còn những việc khác, theo ông Long, chúng ta đã và đang làm ở các chương trình khác và chi thường xuyên, ví dụ đầu tư cho dạy tiếng dân tộc đồng bào thiểu số đã thực hiện theo các đề án riêng của chương trình chi thường xuyên, hay việc xây dựng trụ sở của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

"Ngay khi sáp nhập, chúng tôi đã gợi ý Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chú ý về cơ sở vật chất. Cái này nằm trong chương trình đầu tư công bình thường", Phó Thủ tướng cho biết.

Lãnh đạo Chính phủ nêu rõ, chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo chỉ tập trung một số việc.

"Nếu còn dàn trải, Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát để làm sao ra được một chương trình phù hợp nhất trong bối cảnh bây giờ, kể cả về mục tiêu, nhiệm vụ và tính khả thi", ông Long nói.

Đại biểu đề xuất xây dựng trụ sở Bộ Giáo dục và Đào tạo để ngang tầm trụ sở cấp Bộ

Cùng với đề xuất một bộ sách giáo khoa chuẩn, đại biểu Nguyễn Anh Trí mong muốn xem xét, đầu tư xây dựng trụ sở Bộ Giáo dục và Đào tạo "to đẹp, đàng hoàng vào loại top đầu trụ sở các Bộ".