Tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước của Quốc hội ngày 29-5, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thị Thủy (đại biểu đoàn Bắc Kạn) đã nêu ra kiến nghị trên. 

Mức giảm trừ gia cảnh đã lạc hậu

Theo đại biểu, mức giảm trừ gia cảnh theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân với người nộp thuế là 11 triệu đồng/người/tháng và mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/người/tháng. 

Nhiều ý kiến cho rằng mức giảm trừ như vậy là quá lạc hậu và cần được Quốc hội xem xét sửa đổi sớm mà không nên chờ đến năm 2026 mới thông qua như đề xuất. 

Lý do theo bà Thủy, mức giảm trừ 4,4 triệu/người/tháng thực sự không còn phù hợp với thực tế hiện nay nhất là ở thành phố lớn, gây thiệt thòi cho người dân nộp thuế. Mức này duy trì từ năm 2020 nhưng 5 năm vừa qua rất nhiều hàng hóa dịch vụ thiết yếu đều tăng giá, thậm chí có mức giá hàng hóa dịch vụ thiết yếu còn tăng nhanh hơn tăng thu nhập.

Dẫn chứng từ số liệu Tổng cục Thống kê, đại biểu cho hay so với năm 2020, giá dịch vụ giáo dục tăng 17%, lương thực 27%, đặc biệt là giá xăng tăng 105%. 

Đại biểu thông tin, nhiều cử tri chia sẻ nếu gia đình có con nhỏ thuê người trông, tiền lương trả cho người trông trẻ không dưới 5 triệu đồng/tháng, chưa kể các khoản chi phí khác. 

Trường hợp nếu gia đình có con cái đi học, chi phí học hành chiếm phần lớn cơ cấu chi tiêu. Gia đình có cha mẹ già là người phụ thuộc thì không chỉ chi phí sinh hoạt mà còn chi phí y tế, thuốc men.

Trên cơ sở đó, đại biểu Thủy đánh giá quy định về mức giảm trừ gia cảnh hiện nay chưa thực sự phản ánh đúng mức chi tiêu gia đình và cá nhân cũng như chưa phản ánh thực tế cuộc sống hiện nay. 

"Nếu chờ 2 năm nữa mới thông qua quy định của luật thuế như đề xuất thì nhiều người dân phải trong cảnh thắt lưng buộc bụng nhưng vẫn thuộc diện nộp thuế thu nhập cá nhân” - đại biểu nói.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cũng chỉ ra sự bất hợp lý trong rổ hàng hóa tính CPI. Theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân, khi chỉ số CPI biến động trên 20% thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.

Dẫn tới tại họp báo thường kỳ tháng 3 vừa qua, Bộ Tài chính chưa đề xuất điều chỉnh giảm trừ gia cảnh vì mức biến động CPI chưa đến 20%. 

Dẫn ra các nhận định của nhiều chuyên gia và cử tri cho rằng luật thuế lấy tiêu chí biến động CPI trên 20%, tức dựa trên biến động giá của rổ hàng hóa gồm 752 mặt hàng là bất hợp lý. 

Trong khi đó, những hàng hóa thiết yếu ảnh hưởng trực tiếp đến chi tiêu của người dân chỉ khoảng hơn 20 mặt hàng, nhưng lại phải chờ tính mức trung bình mức giá trên 752 mặt hàng thì rất lâu mới áp dụng mức giảm trừ gia cảnh, thậm chí là 6-7 năm. 

Không sớm điều chỉnh sẽ ảnh hưởng đến ý nghĩa tăng lương

Theo đại biểu đánh giá, đây là khoảng thời gian quá dài không phản ánh được biến động chi tiêu và gây thiệt thòi cho người dân.

Thêm nữa, đại biểu Thủy cũng cho rằng quy định mức giảm trừ gia cảnh chưa phù hợp với quốc gia có mức thu nhập trung bình thấp, khi phần lớn thu nhập của người dân dành cho hàng hóa dịch vụ thiết yếu, tới 70%. 

Khảo sát từ Đại học Kinh tế Quốc dân, với quốc gia mà người dân có thu nhập cao khoảng 100 triệu đồng/tháng thì mức chi cho hàng hóa dịch vụ thiết yếu chiếm 30-40%. Vì vậy đại biểu cho rằng mức giảm trừ gia cảnh hiện nay ảnh hưởng trực tiếp đến chi tiêu cho nhu cầu thiết yếu của người dân.

Đặt trong bối cảnh biến động lương tăng hiện nay, đại biểu Thủy đánh giá mức thuế thu nhập và mức giảm trừ gia cảnh không được điều chỉnh kịp thời sẽ dẫn tới bất cập, gây âu lo cho người lao động. 

Từ ngày 1-7 tới đây, thực hiện cải cách tiền lương và mức lương dự kiến bình quân chung của cán bộ công chức viên chức tăng khá nhiều, dẫn tới thu nhập tính thuế sẽ tăng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến ý nghĩa của cải cách tiền lương.

Trên cơ sở đó, đại biểu Thủy đề nghị Chính phủ cần sớm trình Quốc hội sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân vào cuối tháng 10 năm nay và trình Quốc hội thông qua vào tháng 5-2025. 

Tổng cục Thuế giải thích về số tiền thu từ thuế thu nhập cá nhân bị giảm

Trái ngược với các năm trước, kể cả khi dịch COVID-19 bùng phát thì số tiền thu thuế thu nhập cá nhân vẫn tăng, nhưng 9 tháng đầu năm nay lại giảm hơn 7.200 tỉ đồng so với cùng kỳ năm trước.