Nhà văn người Hà Lan quá cố, người sống sót sau thảm họa diệt chủng Holocaust Marga Minco, từng viết về một căn nhà bỏ hoang ở Amsterdam, nơi bà cùng một nhóm nghệ sĩ và sinh viên đã trú ẩn vào cuối Thế chiến II.

Tháng trước, căn nhà bà sống hàng thập kỷ đã bị một thế hệ mới của những người bị tước đoạt quyền sở hữu nhà ở chiếm dụng.

Đây là sản phẩm phụ của một cuộc khủng hoảng đã vượt khỏi tầm kiểm soát, trong đó sự phẫn nộ ngày càng tăng lại tập trung vào một sự bất công đang vượt khỏi tầm kiểm soát.

Trong thị trường nhà ở đắt đỏ và quá tải của thủ đô Hà Lan, nơi giá nhà trung bình trên mỗi mét vuông cao hơn so với London, những người chiếm dụng bất hợp pháp, còn gọi là kraker, đang quay trở lại.

Chi phí cho các khoản giảm thuế đang đè nặng lên vai những người thuê nhà. Sự trở lại của tình trạng chiếm đất là hệ quả khi công chúng ngày càng phẫn nộ vì thiếu giải pháp. Và với cuộc tổng tuyển cử vào ngày 29-10, cơn giận dữ có thể mang tính quyết định về mặt chính trị.

Chiếm đất từng bị coi là một tội hình sự ở Hà Lan, một phần do cuộc bạo loạn Vondelstraat năm 1980, khi xe tăng quân sự lần đầu tiên kể từ Thế chiến II tràn ra đường để trấn áp người chiếm đất.

Nhưng gần một tháng nay, cảnh sát chống bạo động lại được huy động để giải tán một cuộc chiếm đất khác.

Vào tháng 6, cảnh sát đã giải tỏa một căn nhà như vậy ở quận De Pijp của Amsterdam, một khu phố được các hướng dẫn viên du lịch gọi là phóng khoáng và quyến rũ.

Khu nhà bị chiếm dụng trước đó đã bị bỏ trống hơn hai năm. Vài ngày sau khi nhà cũ của bà Minco bị chiếm dụng, một căn nhà khác trên đường Plantage Kerklaan cũng bị cảnh sát chống bạo động giải tán.

Tâm trạng đối đầu này không có gì đáng ngạc nhiên với chính quyền khi số lượng "triệu phú" bất động sản chưa bao giờ nhiều đến thế, với cái giá phải trả là tiền thuế của người dân, và cả một thế hệ bị đẩy ra khỏi thị trường nhà ở.

Những số liệu chính thức cho thấy Hà Lan đang thiếu hơn 400.000 nhà ở, với 81.000 người đang tìm kiếm ngôi nhà đầu tiên.

Với giá nhà ở mức cao nhất từ trước đến nay và luật kiểm soát giá thuê mới được áp dụng, hàng ngàn chủ nhà tư nhân đã rời bỏ thị trường cho thuê.

Có thể còn nhiều bất động sản được rao bán, nhưng với mức giá mà hầu hết người dân châu Âu khác đều thấy vô lý, đặc biệt khi xét đến nguy cơ sụt lún và ngập lụt thường đi kèm.

Đối với nhiều người trẻ, lựa chọn duy nhất là cho thuê lại bất hợp pháp hoặc phải thuê phòng với giá cắt cổ.

Quy định kiểm soát giá phòng chặt chẽ trong các căn hộ chung cư khiến chủ nhà e ngại cho thuê, trong khi các trường đại học không cung cấp ký túc xá.

"Mọi thứ ngày càng khó khăn hơn" - Maaike Krom, chủ tịch LSVb (hội sinh viên Hà Lan), cho biết. "Chúng tôi đã nghe câu chuyện về một người phải mất hơn ba giờ để đến trường vì không phải thành phố nào cũng có các khóa học.

Chúng tôi không nhận ra những ảnh hưởng tiêu cực đến giới trẻ khi phải chịu quá nhiều áp lực về việc đi lại, tìm nhà, các vấn đề tài chính... trong khi 5 năm nữa họ sẽ trở thành một phần của nền kinh tế và xây dựng tương lai".

Giá nhà bị thổi phồng do tỉ lệ nợ thế chấp trên GDP của nước này vốn đang ở mức cao nhất EU.

Ủy ban châu Âu đã 5 lần kêu gọi Hà Lan hạn chế nợ nhà ở rủi ro và bãi bỏ chính sách giảm lãi suất thế chấp - gần đây nhất là vào tháng 6 - cùng với Ngân hàng Trung ương Hà Lan (DNB), theo các chuyên gia nhà ở và nhà kinh tế hàng đầu.

Tuy nhiên sự thay đổi lớn nhất cần phải diễn ra trong số 57% người Hà Lan sở hữu nhà.

Người thu nhập thấp châu Âu đối mặt cuộc chiến giá nhà ở

Theo Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), hơn 1/4 hộ gia đình có thu nhập thấp mong đợi các khoản thanh toán thế chấp trễ trong những tháng tới.

Nguồn: https://www.theguardian.com/commentisfree/2025/aug/26/amsterdam-dutch-squatter-wars-homeowners-property