Sua là người dân tộc Mông, quê ở xã Tả Van, tỉnh Lào Cai, năm nay là tân sinh viên khoa quản trị khách sạn - Trường đại học Thương mại (Hà Nội).

Sau cú trượt, đứng dậy và đoạt giải nhì học sinh giỏi tỉnh

Ngôi nhà gỗ lợp mái fibro xi măng của gia đình Giàng Thị Sua nằm dưới chân dãy Hoàng Liên Sơn. Bên trong căn nhà nửa gỗ, nửa tre đan ấy chẳng có gì đáng giá ngoài những tấm giấy khen, bằng khen học sinh giỏi, học sinh 3 tốt, giải nhì môn văn cấp tỉnh, bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh…

Sua sinh ra trong gia đình nghèo, có bảy chị em, bố mẹ không biết chữ. Thế nhưng, từ lớp 1 - 5, Sua luôn là học sinh giỏi, được bố mẹ, thầy cô kỳ vọng sẽ thi đỗ vào trường cấp hai nội trú - nơi học sinh đồng bào dân tộc được hỗ trợ ăn, học.

Nhưng kỳ thi năm ấy, Sua trượt. "Đây là cú sốc lớn nhất với mình và cả bố mẹ, thầy cô", Sua nhớ lại.

Phải học trường bán trú ở xã, Sua tự nhủ phải nỗ lực học giỏi hơn. Sau bốn năm học THCS, Sua giành hai giải khuyến khích môn văn và Anh cấp huyện, cùng với đó là "tấm vé" học tại Trường THPT Nội trú tỉnh Lào Cai.

Những ngày đầu xuống tỉnh, Sua thu mình lại, ít nói, ít cười so với các bạn cùng trang lứa. Nhưng rồi Sua hiểu ra cần phải vượt qua những cảm xúc tiêu cực và tự tin hơn nếu muốn học thật tốt ở môi trường mới. Từ đó, Sua thay đổi suy nghĩ về chính mình, cố gắng nhiều hơn, cởi mở, chia sẻ, kết bạn với các bạn khác, tham gia vào các câu lạc bộ...

"Tôi chấp nhận bản thân mình không hoàn hảo, sẽ có những lúc sai và mỗi lần như vậy tôi sẵn sàng nhìn lại để rút kinh nghiệm và đọc nhiều sách hơn. Đó là cách mình vượt qua những cảm xúc tiêu cực và học cách tự tin", Sua kể.

Chỉ sau một học kỳ, Sua thay đổi rõ rệt, thành tích học tập cũng tăng lên đáng kể. Những nỗ lực của Sua cũng được đền đáp khi đầu năm lớp 12, Sua được lựa chọn vào đội tuyển thi học sinh giỏi cấp tỉnh môn văn.

Không phụ lòng thầy cô, Sua lao vào ôn luyện trong suốt ba tháng và kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh năm 2024-2025, Sua xuất sắc đoạt giải nhì môn ngữ văn. "Khi đó, cô và cả lớp đều bất ngờ, vì ban đầu tôi chỉ nghĩ mình đoạt giải ba thôi", Sua tiết lộ.

Cô gái bán khăn thổ cẩm, túi, ví cho khách du lịch

Bố mẹ Sua đều làm nương, mỗi năm chỉ trông vào mấy sào lúa. "Nhà có 9 miệng ăn, năm nào mất mùa là năm đó lo ăn từng bữa", Sua nói.

Vì thế ngay từ khi còn nhỏ, mỗi dịp hè hoặc Tết, Sua mang những chiếc túi, ví, khăn thổ cẩm do mẹ dệt xuống bản Tả Van - nơi có đông khách du lịch ghé qua - bán rong phụ giúp gia đình.

Dịp hè những năm học cấp ba, Sua đều về Sa Pa (tỉnh Lào Cai) bán túi, khăn thổ cẩm để có thêm tiền chi tiêu.

"Sau dịch COVID-19, khi khách du lịch trở lại Sa Pa tấp nập, mình bán được nhiều hơn. Số tiền kiếm được, một phần Sua gửi xuống Hà Nội cho chị gái học đại học, thay bố mẹ trả tiền điện, nước và tiền lãi vay ngân hàng, còn đâu Sua tiết kiệm để phục vụ học tập" - Sua tiết lộ.

Đầu năm học lớp 12, Sua mượn chiếc laptop cũ của người bác để học tập, lên mạng tìm tài liệu ôn luyện. Tuy nhiên đến tháng 4 - đúng giai đoạn nước rút ôn thi tốt nghiệp THPT - chiếc máy tính bỗng "ngỏm củ tỏi". Không muốn gián đoạn việc học, Sua đành đánh liều vay tiền họ hàng mua máy tính để học cho tốt.

Thi tốt nghiệp THPT xong, Sua về Sa Pa làm thuê. Buổi sáng hằng ngày, Sua phụ bán cà phê. Ca sáng kết thúc lúc 14h, Sua lại vội vã sang cửa hàng lưu niệm bên kia đường để bán hàng thổ cẩm cho khách du lịch.

"Mình làm liền từ 7 - 22h. Mỗi tiếng được 20.000 đồng, cộng thêm tiền hoa hồng theo doanh số", Sua kể.

Nhờ sự nhanh nhẹn và vốn tiếng Anh khá, cô bé người Mông bán hàng rất duyên. Nhiều du khách ghé lại mua những chiếc túi, chiếc ví nhỏ. Mấy tháng ròng rã, Sua kiếm được tiền trả nợ tiền mua laptop, số còn lại dành chút ít để mua sắm, chuẩn bị hành trang cho hành trình mới vào đại học.

Trước ngày xuống Hà Nội nhập học, tiền tiết kiệm của Sua chỉ còn hơn 5 triệu đồng. Bố mẹ Sua lại chạy vạy khắp nơi vay tiền để đủ đóng học phí, cô sinh viên đăng ký mong được báo Tuổi Trẻ tiếp sức đến trường.

Ước mơ làm du lịch, mở homestay tại nhà

Ở bản Lao Chải, chuyện con gái học đại học vẫn là điều hiếm hoi, thậm chí có phần "xa xỉ". Hầu hết chỉ học đến lớp 9, cùng lắm hết cấp 3 rồi đi làm thuê hoặc lấy chồng.

"Trước đây, có chị học đại học sư phạm tiếng Anh. Ra trường làm được một năm rồi lấy chồng. Người trong bản bảo bố mẹ chị dại, bán trâu, bán đất cho con đi học rồi chẳng được gì", Sua kể.

Những lời ấy từng khiến Sua chùn bước. Nhưng khi kể chuyện muốn đi học đại học, Sua được bố mẹ ủng hộ.

Thế nhưng, bố mẹ Sua cũng không thể lo cho cả hai chị em học đại học vì còn 5 đứa em thơ, chưa kể bố mẹ Sua đang gánh khoản nợ 70 triệu đồng từ nhiều năm qua.

Có thời điểm, Sua cũng nghĩ bản thân cũng sẽ không đi học đại học nữa và sẽ đi làm để có tiền phụ giúp gia đình và nuôi 5 em ăn học.

Nhưng khi được cô giáo chủ nhiệm định hướng, Sua quyết định bước chân vào cánh cổng đại học và tìm đến suất học bổng "tiếp sức đến trường" của báo Tuổi Trẻ.

Sua chia sẻ và cho biết ước mơ sau khi học xong đại học mình sẽ làm việc trong ngành du lịch, khi có điều kiện kinh tế mình sẽ làm homestay tại nhà để khách du lịch được trải nghiệm du lịch bản địa đúng nghĩa.

Bà nội kế đi xe lăn nuôi cháu chồng mồ côi, nữ sinh Tây Bắc rửa chén thuê kiếm tiền từ lớp 7

Tân sinh viên Lò Hồng Hải - khoa điều dưỡng, Trường cao đẳng Y Dược Sơn La - tranh thủ ngày nghỉ xin rửa bát, dọn dẹp trong quán ăn từ năm lớp 7 để có tiền mua sách vở. Cô nữ sinh Tây Bắc đang đi học bằng những đồng tiền tiết kiệm cuối cùng.