Giáo viên cốt cán các trường trung học dự tập huấn triển khai chương trình mới - Ảnh: VĨNH HÀ

Việc dạy và học những môn mới này ra sao là mối quan tâm của thầy cô, học sinh và phụ huynh.

Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (hay còn gọi là chương trình giáo dục phổ thông mới) sẽ bắt đầu thực hiện ở bậc THCS vào năm học 2021-2022 với những môn học rất mới đang được Bộ GD-ĐT hướng dẫn chuẩn bị thực hiện.

Mở mã ngành đào tạo giáo viên tích hợp

Môn khoa học tự nhiên là một môn học mới ở bậc THCS, trước đây chưa từng có. Đây là môn học tích hợp với các phân môn vật lý, hóa học, sinh học. Hiện tại một số trường sư phạm mới đang chuẩn bị mở mã ngành đào tạo giáo viên dạy khoa học tự nhiên, còn trước đây chỉ đào tạo đơn môn tương ứng các môn học riêng rẽ: vật lý, hóa học, sinh học.

Văn bản hướng dẫn triển khai chương trình giáo dục trung học năm học 2021-2022 vừa được Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Hữu Độ ban hành nêu: Chương trình môn khoa học tự nhiên bao gồm các chủ đề: Chất và sự biến đổi của chất, Vật sống, Năng lượng và sự biến đổi, Trái đất và bầu trời.

Các chủ đề được sắp xếp chủ yếu theo logic tuyến tính, có kết hợp ở mức độ nhất định với cấu trúc đồng tâm, đồng thời có một số chủ đề liên môn, tích hợp nhằm hình thành các nguyên lý, quy luật chung của thế giới tự nhiên.

Theo ông Nguyễn Xuân Thành - vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GD-ĐT), với chương trình mới, hiệu trưởng các trường sẽ chủ động trong việc xây dựng phân phối chương trình, xếp thời khóa biểu phù hợp với điều kiện hiện có để đáp ứng yêu cầu của chương trình.

Với môn mới như môn khoa học tự nhiên, do các chủ đề được xây dựng theo logic khoa học nên tùy thứ tự chủ đề phù hợp với giáo viên phân môn nào thì xếp thời khóa biểu cho giáo viên phân môn đó dạy theo thứ tự.

Như vậy nếu giáo viên vật lý được bố trí dạy trước các chủ đề của môn khoa học tự nhiên lớp 6 thì giáo viên hóa học, sinh học có thể được bố trí dạy lớp 7, 8, 9 và lần lượt được bố trí tráo đổi phù hợp. Nên không lo chuyện giáo viên bị dư thừa, ngồi chơi xơi nước khi các môn độc lập được tích hợp vào khoa học tự nhiên.

Tuy nhiên, theo hướng dẫn của Bộ GD-ĐT, các hiệu trưởng cũng có thể xếp dạy đồng thời các chủ đề của môn học trong cùng một học kỳ, nhưng phải đảm bảo tính khoa học, sư phạm. Có nghĩa chỉ xếp dạy đồng thời các chủ đề không bắt buộc phải theo thứ tự phù hợp với tiến trình nhận thức của học sinh.

Với các chủ đề tích hợp có phần nội dung của cả 3 môn học, Bộ GD-ĐT hướng dẫn các hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn cùng xây dựng kế hoạch dạy học/hoạt động trải nghiệm/thực hành. Nội dung nghiêng về môn nào hơn sẽ giao cho giáo viên môn đó đảm nhiệm hoặc giao cho giáo viên có năng lực phù hợp đảm nhiệm.

Tương tự ở môn lịch sử và địa lý, gồm phân môn lịch sử và địa lý được thiết kế theo mạch nội dung riêng, bên cạnh nhiều nội dung dạy học liên quan được bố trí gần nhau để hỗ trợ nhau.

Bộ GD-ĐT hướng dẫn hiệu trưởng các trường trung học phân công giáo viên dạy học các nội dung của chương trình phù hợp với năng lực chuyên môn của giáo viên. Mỗi phân môn được bố trí dạy học đồng thời trong từng học kỳ phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường.

Phù hợp với thực tế

Chương trình giáo dục phổ thông mới quy định bắt buộc thực hiện thời lượng dành cho nội dung giáo dục địa phương và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Nội dung giáo dục của địa phương được xây dựng theo từng chủ đề phù hợp với điều kiện tổ chức dạy học của nhà trường và kế hoạch dạy học các môn học có liên quan, tạo thuận lợi cho học sinh liên hệ, vận dụng những nội dung kiến thức đã học trong các môn học với thực tiễn tại địa phương.

Tương tự, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp bao gồm các nội dung hoạt động được tổ chức trong và ngoài nhà trường với các hình thức hoạt động chủ yếu là sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục theo chủ đề và hoạt động câu lạc bộ.

Căn cứ vào điều kiện thực tế của nhà trường, hiệu trưởng phân công cán bộ quản lý, giáo viên đảm nhận việc tổ chức thực hiện các hoạt động phù hợp với năng lực của cán bộ quản lý, giáo viên.

Theo hướng dẫn cụ thể về lộ trình thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới của Bộ GD-ĐT, các nhà trường phải xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường, kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn. Giáo viên phải có kế hoạch giáo dục của giáo viên và kế hoạch bài dạy (giáo án) theo định hướng mới: dạy học phát triển năng lực phẩm chất người học.

Nhưng sẽ chỉ bắt buộc thực hiện với giáo viên sẽ dạy lớp 6 năm học 2021-2022 (dạy chương trình mới). Giáo viên dạy các lớp 7, 8, 9 (chương trình cũ) sẽ tiếp cận dần với định hướng mới trong xây dựng kế hoạch giáo dục, kế hoạch bài dạy.

Giáo viên lớp 6 phải soạn giáo án theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới

TTO - Bộ Giáo dục và đào tạo vừa ban hành hướng dẫn triển khai chương trình giáo dục cho năm học sắp tới, đặc biệt có những lưu ý trong việc tổ chức dạy học ở lớp 6, như phải soạn giáo án theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới.