Trên các nền tảng mạng xã hội như Bluesky, Facebook, Instagram, LinkedIn, Reddit, Threads, TikTok và X, người ta thường gắn nhà vật lý thiên tài Albert Einstein với câu nói “Insanity is doing the same thing over and over again and expecting different results” (tạm dịch: “Sự điên rồ là làm đi làm lại một việc và mong đợi kết quả khác”).

Thậm chí, trang web sưu tầm danh ngôn AZquotes cũng đăng tải ghi nhận câu nói này thuộc về ông Einstein, dẫn nguồn từ cuốn The Ultimate Quotable Einstein (2010) của biên tập viên Alice Calaprice, do Nhà xuất bản Đại học Princeton phát hành.

Một số video trên TikTok còn cho thấy rapper Ye (nghệ danh cũ là Kanye West) cũng từng phát biểu: “Einstein từng nói, định nghĩa của sự điên rồ là làm cùng một việc mà mong đợi kết quả khác”, càng khiến nhiều người tin rằng đây là câu nói của ông Einstein.

Tuy nhiên theo tổ chức kiểm chứng tin tức Snopes, các chuyên gia khẳng định không có bằng chứng nào cho thấy ông Einstein từng nói hoặc viết câu này.

Qua tìm kiếm, ông Einstein qua đời năm 1955, trong khi bản ghi sớm nhất của câu nói trên lại xuất hiện vào năm 1981 trong một bài báo của Knoxville News Sentinel (Mỹ). Mãi đến năm 1990, câu nói mới lần đầu tiên được gắn với tên ông Einstein trên báo Austin American-Statesman (Texas).

Snopes cũng phát hiện trang AZquotes trích dẫn từ cuốn The Ultimate Quotable Einstein, nhưng đã bỏ qua chi tiết quan trọng trong sách rằng câu nói này nằm trong mục “Những câu bị gán nhầm cho Einstein” (Misattributed to Einstein).

Trang Facebook chính thức của ông Albert Einstein, do Công ty CMG Worldwide quản lý, từng đăng bài năm 2014 khẳng định rõ: “Đây không phải là câu nói của Einstein: ‘Sự điên rồ là làm đi làm lại một việc và mong đợi kết quả khác’”.

Theo trang web uy tín Quote Investigator, phát ngôn này thực chất thuộc về một thành viên ẩn danh của tổ chức Al-Anon - nhóm hỗ trợ gia đình người nghiện rượu.

Nhà nghiên cứu trích dẫn Garson O’Toole, chủ trang Quote Investigator, xác nhận câu nói xuất hiện đầu tiên năm 1981 và không liên quan đến ông Einstein.

Hai năm sau đó, nhà văn Rita Mae Brown trích dẫn nguyên văn câu nói vào trong tiểu thuyết Sudden Death (năm 1983), góp phần khiến câu nói càng được lan rộng và bị gán nhầm cho ông Einstein như hiện tại.

Việc gán câu nói cho ông Einstein chủ yếu do sức ảnh hưởng và biểu tượng trí tuệ của ông, khiến nhiều người tin tưởng hơn vào nội dung. Dù vậy, không hề có bằng chứng lịch sử, tài liệu hay lời kể nhân chứng nào cho thấy ông Einstein từng phát biểu điều này.

Ảnh từ Google Earth không cho thấy hàng chục người chết nằm trong vũng máu ở Sudan

Một hình ảnh từ Google Earth lan truyền được cho là ghi lại cảnh các thi thể chất đống trong vũng máu tại khu vực Kumia, Sudan. Thực tế không phải như vậy.