Công nhân đóng thùng gạo xuất khẩu đi các nước tại cảng Mỹ Thới (tỉnh An Giang) trong năm 2025 - Ảnh: BỬU ĐẤU
Ngày 27-11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi), nhiều đại biểu tiếp tục đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu tinh gọn, cắt giảm các ngành nghề kinh doanh có điều kiện để kích thích người dân và doanh nghiệp đầu tư sản xuất, kinh doanh.
Chuyển sang quản trị theo rủi ro
Phát biểu thảo luận, đại biểu Quốc hội kiến nghị dự luật về đầu tư phải có triết lý mới, cắt giảm mạnh ngành nghề kinh doanh có điều kiện, chuyển sang quản trị rủi ro và thu hẹp các quy định cản trở quyền tự do kinh doanh theo tinh thần nghị quyết 66 và 68 của Bộ Chính trị.
Đại biểu Lê Hoàng Anh (Gia Lai) bày tỏ ủng hộ việc Chính phủ mạnh dạn cắt giảm, nhưng theo ông vẫn còn một số nhóm có thể tiếp tục cắt giảm. Bởi các ngành nghề đó nếu có quy định điều kiện chỉ mang tính tiêu chuẩn kỹ thuật sản phẩm, không cần duy trì ở cấp luật.
"Nhóm kinh doanh thực phẩm bao trùm quá rộng, thực chất là quy chuẩn an toàn thực phẩm đã được luật chuyên ngành quy định. Tương tự thương mại điện tử không nên bao trùm logistics, thanh toán nhỏ lẻ; chỉ giữ nền tảng quy mô lớn có dữ liệu người tiêu dùng", ông Anh nói.
Chỉ ra nhiều nhóm ngành nghề kinh doanh khác có thể bỏ ra ngoài danh mục này, ông Anh cho rằng danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện chỉ nên liệt kê ngành nghề rủi ro cao, cần kiểm soát bằng luật; tiêu chuẩn kỹ thuật đặt ở văn bản dưới luật để cập nhật nhanh.
Đồng thời ông đề nghị bổ sung cơ chế rà soát định kỳ ba năm, ngành nghề không phù hợp tự động hết hiệu lực theo thông lệ OECD và ASEAN.
Vị đại biểu tỉnh Gia Lai nhìn nhận thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư như "cửa ngõ" quyết định tốc độ và chi phí của dòng vốn. Ông cho rằng sửa đổi các quy định về chấp thuận chủ trương đầu tư phải dựa trên ba trụ cột: giữ có chọn lọc - bỏ có nguyên tắc - thiết kế theo rủi ro.
Về thủ tục hiện hành, ông nói cùng một thủ tục nhưng lại áp dụng cho các dự án có tính rủi ro khác biệt, dẫn đến tình trạng "dự án rủi ro thấp bị kéo dài 3 - 6 tháng không cần thiết, trong khi dự án rủi ro cao lại thiếu giám sát tăng cường".
Trong khi đó, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) bày tỏ lo ngại trong dự luật mở rộng nhóm dự án phải xin chủ trương (điều 25), bao gồm cả nhà ở thương mại và khu đô thị không phân biệt quy mô, dẫn đến chờ đợi kéo dài.
Ông Đồng đề nghị chỉ yêu cầu chấp thuận đối với dự án sử dụng đất trên 50ha hoặc dân số trên 3.000 người; dự án mở rộng dưới 20% không phải xin lại chủ trương chấp thuận đầu tư.
"Tinh thần là thể chế hóa quyền tự do đầu tư, giảm xin - cho ở khâu chủ trương", ông Đồng ý kiến.
Công nhân đóng thùng gạo xuất khẩu tại cảng Mỹ Thới, tỉnh An Giang - Ảnh: BỬU ĐẤU
Cắt giảm 25, 50 và thêm nữa
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Thủ tướng đã giao Bộ Tài chính phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành để rà soát cắt giảm tối đa ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
Theo ông Thắng, quy định hiện hành có 234 ngành nghề cần xin cấp giấy phép mới được kinh doanh, trong đó không ít lĩnh vực có thể kiểm soát đầu ra bằng các tiêu chuẩn, quy chuẩn. Trong dự luật lúc đầu trình, Chính phủ đề xuất cắt giảm 25 ngành nghề kinh doanh có điều kiện (không cần xin giấy phép kinh doanh) gồm: dịch vụ kế toán, xuất khẩu gạo, kinh doanh tạm nhập - tái xuất thực phẩm đông lạnh...
Tuy nhiên sau khi làm việc quyết liệt hơn, dự kiến cắt giảm được tối thiểu giấy phép kinh doanh với 50 ngành nghề, như vậy dự kiến tăng thêm 25 ngành nghề so với dự thảo. Mục tiêu cắt giảm số ngành nghề kinh doanh có điều kiện nhằm đảm bảo thực hiện đầy đủ và nhất quán quyền tự do kinh doanh của người dân, doanh nghiệp.
"Hiện nay trên cơ sở báo cáo của Bộ Tài chính, Thủ tướng vẫn giao bộ phối hợp với các bộ ngành tiếp tục yêu cầu cắt giảm thêm. Bộ cũng đưa ra thêm nhiều nguyên tắc thực hiện cắt giảm. Sau khi luật có hiệu lực, Chính phủ sẽ giao cho các bộ ngành để sửa đổi tiếp điều kiện kinh doanh, chuyển sang cơ chế hậu kiểm, kiểm soát bằng tiêu chuẩn và quy chuẩn", ông Thắng cho hay.
Trước đó, trong báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu tại phiên thảo luận tổ, Bộ Tài chính cho biết bộ rà soát cắt giảm ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện tại dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) theo ba nguyên tắc.
Một là thực hiện cắt, giảm ngành nghề kinh doanh có điều kiện đối với các ngành nghề đang quy định các điều kiện đầu tư kinh doanh không thực sự đáp ứng sự cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng hoặc có thể thực hiện "hậu kiểm" thông qua các quy chuẩn, tiêu chuẩn mà không cần thiết phải thực hiện "tiền kiểm" thông qua việc cấp các giấy chứng nhận đủ điều kiện.
Hai là thực hiện cắt giảm, gồm các ngành nghề đang quy định điều kiện đầu tư kinh doanh chủ yếu là các điều kiện liên quan đến việc cấp chứng chỉ hành nghề và có thể chuyển sang thực hiện "hậu kiểm" thông qua các quy chuẩn, tiêu chuẩn mà không cần thiết phải thực hiện "tiền kiểm".
Ba là thực hiện hợp nhất các ngành nghề liên quan đến kiểm định chất lượng, đánh giá sự phù hợp và hợp nhất thành một ngành nghề "kinh doanh dịch vụ đánh giá sự phù hợp".
Dự kiến bỏ giấy phép kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô - Ảnh: T.T.D.
Đại biểu HOÀNG VĂN CƯỜNG (Hà Nội):
Đơn giản hóa, phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư
Về phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) đã hạ một cấp thẩm quyền so với trước đây. Theo đó, nhóm dự án trước đây do Quốc hội quyết định (nhóm dự án quan trọng quốc gia, đầu tư công) nay chuyển xuống Chính phủ; nhóm trước đây do Chính phủ chấp thuận nay chuyển xuống Thủ tướng; nhóm trước đây do UBND tỉnh chấp thuận nay chuyển cho Chủ tịch UBND tỉnh. Quy định mới được đề xuất này hoàn toàn phù hợp, nhằm đơn giản hóa và phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư.
Tuy nhiên cần phải có cơ chế công khai, minh bạch về quá trình xét duyệt và kết quả xét duyệt chấp thuận chủ trương đầu tư để đảm bảo tính kiểm soát quyền lực và sự bình đẳng giữa các nhà đầu tư.
Bên cạnh đó tại dự thảo luật đã liệt kê ba điều kiện để kiểm soát ngành nghề kinh doanh có điều kiện gồm: năng lực, trình độ chuyên môn của người thực hiện; điều kiện về cơ sở vật chất, kỹ thuật, thiết bị kỹ thuật; cơ chế quản lý, kiểm soát về chất lượng. Song tôi đề nghị chia ngành nghề kinh doanh có điều kiện thành hai nhóm để kiểm soát hiệu quả hơn: nhóm "tiền kiểm" (phải xin cấp phép, công nhận, chứng nhận trước khi hành nghề; bao gồm các ngành nghề thuộc lĩnh vực an ninh, quốc phòng và các vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng) và nhóm "hậu kiểm" (người kinh doanh tự công bố và tuân thủ điều kiện, cơ quan quản lý sẽ kiểm tra).
Đại biểu DƯƠNG NGỌC HẢI (TP.HCM):
Quá nhiều dự án dồn lên trung ương
Luật Đầu tư 2014 quy định 267 ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Đến Luật Đầu tư 2020, con số này giảm xuống 237, tức đã tinh gọn đáng kể. Tuy nhiên khi đi vào thực tế, một số ngành nghề vẫn còn vướng và thực ra không cần thiết phải liệt kê là kinh doanh có điều kiện. Ví dụ ngành nghề dịch vụ kế toán, dịch vụ hải quan, dịch vụ liên quan đến thủ tục thuế..., nếu rủi ro hoàn toàn có thể xử lý bằng cơ chế tố tụng dân sự, không cần kiểm soát bằng giấy phép.
Hiện nay nhiều ngành nghề kinh doanh có điều kiện chủ yếu đang được kiểm soát bằng giấy phép, nhưng với một số lĩnh vực, cơ chế "hậu kiểm" là đủ. Do đó việc rà soát loại bỏ thêm các ngành nghề cần điều kiện kinh doanh là rất cần thiết, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp đầu tư sản xuất, kinh doanh.
Riêng về thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, dù đã nhiều lần sửa đổi theo hướng phân cấp phân quyền, nhưng quá trình áp dụng thực tiễn vẫn còn nhiều điểm vướng. Tôi đề nghị rà soát hoàn chỉnh thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo hướng mạnh mẽ phân cấp phân quyền.
Hiện nay quá nhiều dự án dồn lên trung ương, Thủ tướng phải giải quyết quá nhiều, làm giảm tính chủ động của địa phương. Theo tôi, ở trung ương, Thủ tướng chỉ nên chấp thuận chủ trương đối với các dự án liên quan an ninh quốc gia, biên giới hoặc dự án có cơ chế chính sách đặc thù; còn lại nên giao cho các tỉnh, thành phố tự thực hiện thủ tục này để phù hợp thực tiễn và đặc thù từng địa phương.
Đại biểu TRƯƠNG TRỌNG NGHĨA (TP.HCM):
"Hậu kiểm" không có nghĩa là "không kiểm"
Việc luật chuyển tư duy từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm" nhằm tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp và người dân. Ví dụ như bỏ giấy phép xây dựng hoặc nhiều thủ tục chỉ cần đăng ký trong lĩnh vực y tế, sản xuất thực phẩm... Tuy nhiên "hậu kiểm" không có nghĩa là "không kiểm". "Hậu kiểm" là kiểm sau, nhưng phải làm rõ kiểm sau là kiểm lúc nào, kiểm ra sao.
Ở nước ngoài người dân xây công trình, họ đăng ký hồ sơ thiết kế, vị trí, thời gian thi công. Xây xong, họ phải báo cho cơ quan có thẩm quyền xuống kiểm tra. Có những công trình lớn thì phải kiểm tra theo giai đoạn, chứ không thể xây xong hoàn toàn rồi mới kiểm. Lúc đó lỡ xây lấn sang đất người khác, lún, ảnh hưởng môi trường..., hậu quả rất lớn, ai chịu?
Do đó phải thiết kế rõ quy trình và trách nhiệm "hậu kiểm". Quy trình "hậu kiểm" phải rõ ràng và phù hợp với từng loại dự án. Nhà đầu tư có dự án 500 - 700 triệu USD, có dự án cả tỉ đô la Mỹ, công nghệ cao, quy mô rất lớn. Ngay cả các dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, đã cấp giấy phép đầu tư, thì trong quá trình triển khai cũng phải có bước kiểm tra đánh giá theo tiến độ, chứ không phải để làm xong hết mới kiểm. Quan niệm "hậu kiểm" phải hiểu theo nghĩa đó mới bảo đảm.
25 ngành nghề dự kiến bỏ giấy phép kinh doanh theo dự thảo ban đầu
Biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang, tổ chức thi người đẹp, người mẫu dự kiến sẽ bỏ giấy phép kinh doanh - Ảnh: HỮU HẠNH
* Hành nghề giám định tư pháp trong các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, xây dựng, cổ vật, di vật, bản quyền tác giả.
* Kinh doanh dịch vụ kế toán.
* Kinh doanh làm thủ tục về thuế.
* Xuất khẩu gạo.
* Kinh doanh tạm nhập, tái xuất hàng thực phẩm đông lạnh.
* Kinh doanh dịch vụ cho thuê lại lao động.
* Kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô.
* Kinh doanh dịch vụ đóng mới, hoán cải, sửa chữa, phục hồi phương tiện thủy nội địa.
* Kinh doanh dịch vụ đóng mới, hoán cải, sửa chữa tàu biển.
* Kinh doanh dịch vụ tư vấn quản lý dự án đầu tư xây dựng.
* Kinh doanh dịch vụ quản lý, vận hành cơ sở hỏa táng.
* Hoạt động xây dựng của nhà thầu nước ngoài.
* Kinh doanh dịch vụ trung tâm dữ liệu.
* Kinh doanh dịch vụ tư vấn du học.
* Nuôi, trồng các loài thực vật, động vật hoang dã thuộc các Phụ lục của Công ước CITES và danh mục thực vật rừng, động vật rừng, thủy sản nguy cấp, quý, hiếm.
* Nuôi động vật rừng thông thường.
* Xuất khẩu, nhập khẩu, tái xuất khẩu, quá cảnh và nhập nội từ biển mẫu vật từ tự nhiên của các loài thuộc các Phụ lục của Công ước CITES và danh mục thực vật rừng, động vật rừng, thủy sản nguy cấp, quý, hiếm.
* Xuất khẩu, nhập khẩu, tái xuất khẩu mẫu vật nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng, trồng cấy nhân tạo của các loài thuộc các Phụ lục của Công ước CITES và danh mục thực vật rừng, động vật rừng, thủy sản nguy cấp, quý, hiếm.
* Chế biến, kinh doanh, vận chuyển, quảng cáo, trưng bày, cất giữ mẫu vật của các loài thực vật, động vật thuộc các Phụ lục của Công ước CITES và danh mục thực vật rừng, động vật rừng, thủy sản nguy cấp, quý, hiếm.
* Kinh doanh dịch vụ cách ly kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật.
* Kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ.
* Kinh doanh dịch vụ biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang, tổ chức thi người đẹp, người mẫu.
* Kinh doanh dịch vụ xây dựng hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin, xây dựng phần mềm của hệ thống thông tin đất đai.
* Kinh doanh dịch vụ xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai.
* Hoạt động in, đúc tiền.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận