Giữ nguyên chính sách đang áp dụng

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết thêm hiện nay nghị quyết do Quốc hội ban hành đã quy định khá cụ thể. Thứ nhất, đối với người dân cũng như cán bộ, công chức, viên chức đang hưởng chính sách trước khi sắp xếp thì sau sắp xếp tiếp tục được giữ nguyên chế độ chính sách cũ.

Điều này cũng áp dụng với các tỉnh, vùng, xã có yếu tố đặc thù. "Nói cách khác, tất cả địa phương đang thuộc diện hưởng chính sách đặc thù hiện hành đều tiếp tục được áp dụng như cũ trong giai đoạn trước mắt. Sau đó, Chính phủ sẽ đánh giá tổng thể, ít nhất sau một năm mới bắt đầu xem xét điều chỉnh để bảo đảm tính phù hợp thực tế", bà Trà nói.

Bà Trà nêu ví dụ, khi sáp nhập một tỉnh biên giới với một tỉnh nội địa, tỉnh mới hình thành sẽ là tỉnh biên giới, vậy tính toán chế độ ra sao là việc sẽ được xử lý sau, trên cơ sở đánh giá kỹ lưỡng.

Tuy nhiên, trước mắt sẽ giữ những chính sách này cho đến khi nào cấp có thẩm quyền xem xét và quyết định. Và một trong những công việc lớn cần tập trung giải quyết là sắp xếp đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Và theo bà Trà, đây là một vấn đề rất lớn đang được triển khai và sẽ tiếp tục thực hiện khi việc sắp xếp bộ máy được thực hiện.

Bên cạnh đó, còn nhiều nhiệm vụ khác liên quan đến các vấn đề lớn như sắp xếp tài sản, tài chính công sau sắp xếp. Với vấn đề này, Bộ trưởng Trà cho hay tại hội nghị toàn quốc sắp tới liên quan đến tập huấn cho cả hệ thống chính trị và chính quyền địa phương, Bộ Tài chính sẽ nói rất kỹ về vấn đề này.

Bộ Nội vụ sẽ làm rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương 2 cấp cũng như phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền. Các nội dung liên quan đến công tác quy hoạch, như quy hoạch lại tỉnh, ngành, lĩnh vực, cũng sẽ có những hướng dẫn phù hợp với yêu cầu thực tiễn mới cũng sẽ được giải đáp tại hội nghị tới đây.

Chính quyền 2 cấp bắt đầu vận hành từ 1-7

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy - phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội - cho hay sau khi sắp xếp 9.907/10.035 đơn vị hành chính cấp xã hiện có sẽ hình thành 3.321 đơn vị hành chính cấp xã mới (giảm 66,91% so với hiện nay).

Việc sắp xếp như trên đáp ứng yêu cầu được nêu tại nghị quyết số 60. Theo bà Thủy, đây là sự thay đổi mang tính cách mạng nhằm mục tiêu sắp xếp tinh gọn bộ máy, tinh giảm biên chế, giảm chi ngân sách nhà nước, giảm các chi phí tuân thủ, thủ tục hành chính; đồng thời việc sắp xếp các đơn vị hành chính theo phương án này sẽ góp phần xây dựng một chính quyền năng động, hiệu quả, có đủ năng lực và tiềm lực để thực hiện các nhiệm vụ theo đúng tinh thần chỉ đạo "địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm".

"Trước chúng ta có 63 đơn vị hành chính cấp tỉnh, trong đó có những đơn vị có quy mô về diện tích và dân số rất lớn, nhưng cũng có đơn vị quy mô dân số chưa đến 500.000 dân, diện tích rất nhỏ nên muốn phát triển cũng không đủ năng lực và tiềm lực để phát triển.

Do vậy với việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, mở rộng địa giới về mặt địa lý cũng đồng thời thực hiện việc sắp xếp lại không gian phát triển cho quốc gia, tạo dư địa và động lực phát triển mới trong giai đoạn kỷ nguyên mới sắp tới.

Đây cũng là bước để tăng cường yếu tố về liên kết vùng, tạo động lực phát triển mạnh mẽ hơn", bà Thủy nhấn mạnh.

Còn Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình nhìn nhận việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh được ví như một cuộc cách mạng về bộ máy, tổ chức và nhân sự, đã nhận được sự ủng hộ của đa số người dân và chính quyền địa phương.

Việc sắp xếp các địa phương giúp giảm được một cấp trung gian, bộ máy tổ chức hợp lý hơn và tạo ra không gian kinh tế phát triển đủ mạnh, có sự kết hợp thế mạnh giữa các vùng, cả miền núi lẫn miền biển.

Ví dụ như việc sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu với TP.HCM sẽ tạo ra không gian, tiềm lực kinh tế cực mạnh có thể so sánh với Thượng Hải.

Tuy vậy, Phó thủ tướng cho rằng có một số điểm cần lưu ý, trước hết liên quan tới thời điểm hiệu lực của nghị quyết. Theo kế hoạch được Quốc hội thống nhất, ngày 12-6 sẽ thông qua nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính và có hiệu lực, nhưng ông Bình cho rằng "chưa chắc đã làm được" và đi vào cuộc sống ngay.

Trong khi theo chỉ đạo của Bộ Chính trị và Chính phủ đã triển khai, ngày 30-6 đồng loạt tất cả các tỉnh sẽ công bố địa giới hành chính mới của tỉnh, xã và bộ máy lãnh đạo mới cả Đảng và chính quyền.

Các địa phương cũng sẽ công bố các chức danh cấp tỉnh, cấp xã và ngày hôm sau 1-7 bộ máy mới của chính quyền 2 cấp bắt đầu vận hành. "Có thể Quốc hội bấm nút ngày mai, nhưng ngày 30-6 sẽ làm đồng loạt. Tôi rất đồng tình nghị quyết này nên có hiệu lực từ 1-7 theo tờ trình của Chính phủ", ông Bình nói.

Đại biểu Trần Anh Tuấn (TP.HCM):

Kịp thời tháo gỡ vướng mắc trong quá trình chuyển đổi

Tinh gọn bộ máy là nhiệm vụ cần thiết, nhưng điều quan trọng hơn là bộ máy đó phải hoạt động hiệu quả, phục vụ tốt cho người dân và doanh nghiệp. Một trong những nội dung quan trọng được Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu và Chính phủ tiếp thu là phải đảm bảo bộ máy sau sắp xếp sẽ vận hành liên tục, không gián đoạn và kịp thời phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Chính phủ cũng cho hay sẽ tập trung chỉ đạo các bộ, cơ quan ngang bộ, chính quyền địa phương các tỉnh thành quyết liệt thực hiện các giải pháp để đảm bảo yêu cầu này.

Tuy nhiên, phản ánh từ người dân cho thấy hiện ở một số địa phương, công chức, viên chức có tâm lý chờ đợi, hoạt động cầm chừng do chưa rõ phương án sắp xếp, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Việc này cần được chỉ đạo khắc phục, chủ trương sắp xếp đúng phải gắn với quá trình thực hiện đồng bộ, khoa học; tránh để xảy ra tình trạng chững lại trong khâu tổ chức, làm gián đoạn hoạt động quản lý nhà nước.

Do đó quá trình sắp xếp cần có kế hoạch điều hành cụ thể, rõ ràng và có lộ trình thời gian phù hợp. Mỗi bước thực hiện cần bảo đảm tính liên tục của bộ máy, không để khoảng trống hay tình trạng thiếu người điều hành tại các vị trí chủ chốt.

Chính phủ và các bộ, ngành liên quan cần ban hành hướng dẫn chi tiết, kịp thời tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình chuyển đổi, đặc biệt là về công tác nhân sự. Đồng thời cần tăng cường giám sát quá trình thực hiện ở từng địa phương để kịp thời phát hiện và chấn chỉnh những biểu hiện trì trệ, né tránh trách nhiệm.

Cùng với đó, cần có cơ chế động viên khuyến khích tinh thần làm việc của đội ngũ công chức, viên chức trong giai đoạn chuyển tiếp. Tăng cường tập huấn, cập nhật thông tin về tiến trình sắp xếp hoặc tổ chức đối thoại trực tiếp để giải tỏa tâm lý lo lắng, băn khoăn trong đội ngũ cán bộ.

Chú trọng vai trò của người đứng đầu trong việc giữ ổn định tổ chức, điều hành hiệu quả. Những địa phương làm tốt là nơi có lãnh đạo quyết đoán, linh hoạt, bám sát thực tế và thể hiện tinh thần trách nhiệm cao với nhân dân.

Đại biểu Tạ Đình Thi (Hà Nội):

Tạo động lực lớn phát triển kinh tế biển

Việc sắp xếp đơn vị hành chính thể hiện tầm nhìn và tư duy rất lớn của Đảng đối với vấn đề về phát triển đất nước, tổ chức lại không gian phát triển theo hướng biển. Dẫn chứng trước đây cả nước có 28 tỉnh thành ven biển, và thời gian tới sau khi Quốc hội biểu quyết thông qua việc hợp nhất các đơn vị hành chính cấp tỉnh, sẽ có 21/34 tỉnh thành có biển, đại biểu Tạ Đình Thi cho rằng các không gian phát triển sẽ tạo ra động lực rất lớn đối với phát triển kinh tế biển.

Bên cạnh các động lực về khoa học công nghệ và phát triển kinh tế tư nhân thì biển đảo vừa có vị trí tầm quan trọng đồng thời là động lực mang tính chất chiến lược về cả phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, quốc phòng an ninh, đối ngoại và hợp tác quốc tế.

Hơn nữa, việc mở rộng không gian về hướng biển như vậy sẽ tạo ra các điều kiện mới cho phát triển, giải quyết các vấn đề xã hội, đặc biệt là tạo việc làm, sinh kế cho người dân sinh sống ở khu vực biển bởi dân số khu vực ven biển chiếm khoảng 31% (với 13 triệu lao động).

Do đó sắp tới nếu mở rộng không gian này sẽ có điều kiện để phát triển mạnh mẽ hơn nữa. Bên cạnh đó, việc tổ chức lại không gian phát triển hiện nay và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền (nhằm mục đích tinh gọn bộ máy để nâng cao hiệu năng, hiệu quả, hiệu lực) thì việc này cũng sẽ là giải pháp nhằm chống trì trệ của bộ máy.