Những tòa nhà hiện đại ở thành phố thông minh Gujarat đã bắt đầu được xây dựng - Ảnh: Reuters

“Thành phố trong quá khứ xây dựng dọc theo các nhánh sông. Tuy nhiên trong tương lai các thành phố sẽ xây dựng dựa trên hệ thống cáp quang và cơ sở hạ tầng thế hệ tương lai” - Thủ tướng Modi mô tả.

Theo CNN, dự án xây dựng thành phố thông minh là một cách để Chính phủ Ấn Độ đối phó với tình trạng đô thị hóa dân số nhanh chóng tại đất nước đông dân thứ hai thế giới và cũng để cạnh tranh với Trung Quốc đã xây dựng một loạt thành phố thông minh cùng các chính sách riêng.

Những thành phố đẳng cấp

Dự án thành phố thông minh hàng đầu của ông Modi là thành phố công nghệ tài chính quốc tế Gujarat - một thành phố được mệnh danh là Phố Wall của Ấn Độ. Thành phố Gujarat sẽ được trang bị hệ thống pin năng lượng mặt trời, hệ thống thu gom rác thải tự động, hệ thống xử lý nước thải và nhà máy tái chế. Ngoài ra thành phố còn được trang bị hệ thống máy vi tính có khả năng nhắn tin văn bản cảnh báo người dân về tình hình giao thông trên phố và hướng dẫn người dân lưu thông trong giờ cao điểm để tránh gây ùn tắc.

Giai đoạn đầu xây dựng Gujarat dự kiến hoàn thành trong năm 2015 và toàn bộ dự án sẽ hoàn tất vào năm 2020. CNN cho biết dự án này được thi công chậm để thu hút thêm các nhà đầu tư với chính sách giảm thuế, những quy định ưu đãi như ngân hàng quốc tế có thể hoạt động và sử dụng ngoại tệ trong khu vực. “Chi phí hoạt động sẽ rẻ hơn nhiều khu vực khác tại Ấn Độ” - giám đốc quản lý dự án Ramakant Jha chia sẻ.

Một dự án nổi bật khác là Dholera. Dự tính khi hoàn thành, Dholera sẽ là thành phố rộng 920km2 tọa lạc ở phía nam đất nước và là một trung tâm sản xuất cho dân số khoảng 2 triệu người khi hoàn công năm 2040.

“Cơ sở hạ tầng của thành phố này sẽ mang đẳng cấp thế giới” - chuyên viên kế hoạch cấp cao KJ Shah tiết lộ. Một đoạn quảng cáo về thành phố cho thấy Dholera được trang bị hệ thống pin mặt trời, sân bay mới, một bến cảng với thiết kế thiên về không gian bên trên và một sân golf hiện đại.

Là một khu vực đầu tư đặc biệt, Dholera sẽ nhận tài trợ từ chính quyền trung ương và địa phương, đóng góp từ dự án hành lang Delhi - Mumbai của Nhật và các nhà đầu tư tư nhân.

Hỗ trợ từ nước ngoài

Chính quyền Modi tuyên bố đầu tư 1,2 tỉ USD vào việc xây dựng các thành phố thông minh trong năm 2015. Phần quỹ dự án còn lại sẽ từ các nhà đầu tư tư nhân trong nước và ở nước ngoài.

Chẳng hạn trong 100 tỉ USD đầu tư cho hành lang Delhi - Mumbai có đến 26% vốn đầu tư từ Nhật. Ngoại trưởng Singapore K. Shanmugam viếng thăm Ấn Độ hồi đầu tháng 6 cũng đề nghị hỗ trợ xây dựng một thành phố thông minh. Bộ trưởng Tài chính Anh George Osborne mở rộng hạn mức tín dụng 1 tỉ bảng Anh để tạo điều kiện cho các công ty Anh đầu tư vào cơ sở hạ tầng của Ấn Độ.

Dự án 100 thành phố thông minh của ông Modi bao gồm việc nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghệ cao tại một số thành phố cũ và xây dựng các khu đô thị mới mang thương hiệu Ấn Độ. Một số thành phố mới đã bắt đầu khởi động xây dựng, đặc biệt là tại hành lang nối liền Delhi và Mumbai, tức giữa trung tâm chính trị và trung tâm thương mại của Ấn Độ. “Ấn Độ đang đô thị hóa rất nhanh và chúng ta cần phải mở rộng khả năng của các thành phố của chúng ta” - giáo sư quy hoạch đô thị tại Gujarat, ông Bimal Patel, nhận định.

Tiềm năng và thách thức

Theo Economic Times, ước tính dân số đô thị của Ấn Độ sẽ tăng từ 340 triệu năm 2008 lên 590 triệu năm 2030. Để cân bằng, quốc gia này cần xây dựng mỗi năm một khu dân cư - thương mại với không gian tương tự Mumbai.

Giáo sư Rutul Joshi thuộc ĐH CEPT tại Gujarat chia sẻ chính phủ cần xác nhận rõ cái gì là thông minh trong quá trình xây dựng một thành phố công nghệ cao. “Có một căn nhà ổn định cho mỗi người, giao thông công cộng vận hành trên mỗi con phố, một nhà vệ sinh trong mỗi gia đình. Tôi cho rằng đó là một thành phố thông minh” - ông Joshi chỉ rõ.

Tuy nhiên, một số người dân địa phương đang phản đối dự án này bởi để thực hiện, chính quyền cần san bằng đất nông nghiệp. Nhà hoạt động Persis Ginwalla thuộc một nhóm phản đối việc xây dựng đặc biệt trong khu vực cáo buộc chính phủ đã đẩy mạnh dự án mà không xem xét ảnh hưởng đến 40.000 người sống trong khu vực.

Một số nhà đầu tư cũng đang do dự và muốn rút khỏi dự án khi vấp phải nhiều thách thức kỹ thuật lớn như việc xây dựng thành phố Dholera trên một vùng ngập lụt, đặc biệt Ấn Độ là một nước có tiêu chuẩn xây dựng kém chất lượng từng dẫn đến nhiều vụ sập nhà chết người.