Đại tá, nhà văn Đặng Vương Hưng khẳng định chính Lê Văn Dỵ (1926 -1970), tác giả của tập hồi ký Đâu có giặc là ta cứ đi vừa được Nhà xuất bản Quân Đội Nhân Dân tái bản.

Lê Văn Dỵ là ai?

Lê Văn Dỵ quê tại xã Mê Linh, thành phố Hà Nội, là một trong 33 cán bộ, chiến sĩ đã lập thành tích đặc biệt xuất sắc tại mặt trận Điện Biên Phủ năm 1954. Ông đã được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân năm 2008, sau gần 40 năm hy sinh.

Chuyện kể rằng một lần, nhạc sĩ Đỗ Nhuận cùng Đại đội 267, Tiểu đoàn 54 (nay là Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 102) hành quân lên Điện Biên Phủ. Lúc đó không ai biết mình có vinh dự được tham gia Chiến dịch Trần Đình (mật danh của Chiến dịch Điện Biên Phủ).

Bộ đội hành quân mà không biết sẽ tập kết ở đâu. Họ cùng nhau bàn luận, phán đoán ý đồ tác chiến của cấp trên. Bỗng một người trong tốp nói: "Thôi, khỏi cần biết, đời chúng ta đâu có giặc là ta cứ đi". Thế là câu nói tình cờ ấy trở thành tứ thơ để Đỗ Nhuận phát triển thành ca từ bài Hành quân xa.

Người chiến sĩ đã nói câu ấy chính là Lê Văn Dỵ.

Sau khi cùng đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954, Lê Văn Dỵ lại cùng đơn vị lên đường đi chiến đấu, làm nghĩa vụ quốc tế tại nước bạn Lào.

Vào tháng 10-1964, sau 5 năm chiến đấu tại chiến trường Lào, Lữ đoàn 316 được điều trở về hậu phương, để tổ chức lại theo mô hình sư đoàn, cho phù hợp với nhu cầu tác chiến trong tình hình mới.

Tranh thủ thời gian quý giá đó, vào đúng ngày kỷ niệm tròn 20 năm truyền thống của Quân đội nhân nhân Việt Nam (22-12-1944 - 22-12-1964), ông bắt đầu đặt bút viết hồi ký. Mục đích là ghi lại "những mẩu chuyện sinh hoạt và chiến đấu trong đời bộ đội".

Cuốn hồi ký dang dở của Lê Văn Dỵ

Với tập hồi ký này, Lê Văn Dỵ đã góp phần làm sống lại những người thật việc thật, những trang sử hào hùng của quân đội ta về Chiến cục Đông Xuân 1953 - 1954 nói chung và Chiến cục Điện Biên Phủ nói riêng, mà anh là một người trong cuộc.

Đó chính là những trận đánh, những câu chuyện đời sống của bộ đội sinh động, có buồn, có vui và đầy lạc quan cách mạng; câu chuyện nào cũng thấm đẫm tình người, tình đồng chí, tình quân dân và cả tinh thần đoàn kết đặc biệt Việt - Lào anh em.

Ngày 17-3-1965, Lê Văn Dỵ viết hồi ký xong nội dung phần giai đoạn chống thực dân Pháp. Khi bắt đầu viết những dòng đầu tiên "Trận đầu trên đất bạn", thì nhận được lệnh cùng đơn vị lại vượt Trường Sơn sang Lào tiếp tục chiến đấu. Những trang bản thảo còn dở dang gửi lại ở hậu cứ Mộc Châu.

Gần 5 năm sau, ngày 13-3-1970, Lê Văn Dỵ đã anh dũng ngã xuống tại chiến trường Lào, khi đang đảm nhiệm trọng trách Phó Ban Tác chiến Sư đoàn 316, giữa lúc Chiến dịch Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng đang bước vào giai đoạn ác liệt nhất.

Bản thảo tập hồi ký dở dang mang tên Đường tôi đi của liệt sĩ Lê Văn Dỵ được đồng đội gửi về cho gia đình.

Sau này bản thảo được tặng cho Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam. Rồi nó được in thành sách lần đầu năm 2009 với tên Đâu có giặc là ta cứ đi, tái bản, bổ sung năm 2014. Tuy nhiên, những lần in đầu không có tên tác giả là liệt sĩ Lê Văn Dỵ, hoặc chỉ đứng chung tên tác giả cùng những người khác.

Nhân kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7-5-1954 - 7-5-2024), Đâu có giặc là ta cứ đi được Nhà xuất bản Quân Đội Nhân Dân chỉnh sửa, bổ sung thêm tư liệu và tái bản, với độ dày 324 trang.

Bó gối…hành quân xa!

TTO - Nhìn các cầu thủ lăn xả thi đấu trên sân cỏ, ít ai biết rằng họ phải vượt qua biết bao cảnh ngộ gian nan để di chuyển từ nơi này sang nơi khác thi đấu.