Sáng 10-12, báo Pháp Luật TP.HCM tổ chức tọa đàm "Đào tạo luật ở Việt Nam hiện nay: Thách thức và cơ hội". Chương trình được đồng hành tổ chức bởi Mạng lưới các cơ sở đào tạo luật tại Việt Nam và Trường đại học Văn Lang, với sự phối hợp tham gia của Trường đại học Công nghiệp TP.HCM, Trường đại Luật (Đại học Huế).

3 mô hình đào tạo luật

Theo ThS Trần Cao Thành (Trường đại học Luật, Đại học Huế), việc tổ chức đào tạo luật tại Việt Nam hiện có ba mô hình chủ yếu: trường đại học chuyên ngành luật, khoa luật trong các trường đại học đa ngành và bộ môn luật trong các trường đại học đa ngành.

Trong đó có 7 trường đại học chuyên ngành, 80 khoa luật trong các trường đại học đa ngành và khoảng 10 bộ môn luật trong các trường đại học đa ngành.

Như vậy hiện nay các trường đại học đa ngành đào tạo luật chiếm số lượng lớn trong khi các trường chuyên ngành có số lượng khiêm tốn. Nếu chỉ có trường chuyên được đào tạo luật, cả nước có 7 cơ sở đào tạo luật.

Với mô hình bộ môn luật thuộc trường đại học đa ngành, ông Thành đánh giá mô hình này có một số hạn chế về đội ngũ giảng viên, khả năng tiếp cận nghiên cứu khoa học, tiếp cận thực hành nghề luật, hoạt động khởi nghiệp, rèn luyện kỹ năng của sinh viên… khó khăn hơn nếu không được quan tâm đúng mức.

Xét chung các mô hình đào tạo luật, ông Thành nhận định bên cạnh những ưu điểm còn có không ít hạn chế. Trong đó ông nhấn mạnh tỉ lệ nghiên cứu khoa học đáp ứng nhưng có những cơ sở đào tạo nhiều lĩnh vực, có những lĩnh vực nghiên cứu khoa học và công bố quốc tế cao nhưng lĩnh vực luật lại rất thấp; chưa có điều kiện riêng về mở ngành và duy trì ngành, giảng viên cơ hữu mở ngành có thể không tham gia trực tiếp các hoạt động đào tạo hoặc phụ trách quá nhiều các học phần trong chương trình đào tạo...

Cũng chia sẻ về mô hình đào tạo luật, PGS.TS Bùi Anh Thủy - Trường đại học Văn Lang - cho hay trong số các trường đại học đào tạo luật hàng đầu ở Mỹ, Anh, Úc, Nhật, Hàn đều là những trường đào tạo đa ngành. 

Từ đó ông Thủy nêu quan điểm: "Đánh giá chất lượng đào tạo luật của trường đại học không thuần túy dựa vào danh tiếng, tên gọi, mô hình của cơ sở đào tạo mà điểm then chốt là chương trình đào tạo, chuyên ngành, đội ngũ giảng viên, cơ hội thực hành, thực tập, môi trường học tập, trải nghiệm để giúp phát triển toàn diện kỹ năng chuyên môn, tư duy pháp lý và năng lực của người học".

Chuyên ngành hay đa ngành?

Theo ý kiến các khách mời, nhu cầu nhân lực ngành luật hiện nay rất lớn. Từ đó ông Thủy cho rằng đào tạo luật trong trường đại học đa ngành mang lại lợi thế lớn khi sinh viên luật có cơ hội học tập cùng các ngành kinh tế, quản trị, công nghệ thông tin, truyền thông, y tế...

Trên cơ sở này, ông Thủy đánh giá mô hình đại học đa ngành là phổ biến. Ý tưởng "gom" việc đào tạo cử nhân luật chỉ trong trường chuyên ngành luật là không phù hợp với giáo dục hiện đại, tự chủ đại học, tự do học thuật.

Tương tự, PGS.TS Lê Minh Hùng - Trưởng khoa luật và khoa học chính trị Trường đại học Công nghiệp TP.HCM - nêu nhu cầu xã hội về luật rất lớn. Nếu gom việc đào tạo lại và đưa về một vài trường sẽ áp lực rất lớn cho các trường chuyên đào tạo luật. Điều này sẽ gây khó khăn cho rất nhiều bên liên quan.

"Vấn đề quan trọng là làm sao để làm rõ triết lý đào tạo luật: nên học khoa học trước rồi học luật sau hay học luật như một khoa học cử nhân muốn làm nghề thì học thêm về nghề như tòa án, luật sư, công chứng viên... Hiện yêu cầu học hết các kiến thức trong trường luật nên đôi khi có những kiến thức vừa thừa, vừa thiếu" - ông Hùng nói thêm.

Nói về chất lượng đào tạo, PGS.TS Lê Vũ Nam, Phó hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP.HCM), đánh giá thực tế chất lượng đào tạo luật hiện nay có khác nhau. Theo ông, chủ trương kiểm soát và nâng cao chất lượng đào tạo luật là đúng đắn, việc nâng cao chất lượng đào tạo là tối cần thiết. 

Tuy nhiên ông cũng bày tỏ quan điểm đa ngành có thế mạnh của đa ngành, chuyên ngành có thế mạnh chuyên ngành, điều quan trọng nhất là chất lượng đào tạo.

Trong khi đó, TS Nguyễn Gia Viễn - kiểm sát viên cao cấp, Viện KSND tối cao - cho rằng học là quá trình, học hỏi suốt đời, không nên quá tham vọng khi đào tạo đa lĩnh vực. Do đó nên tập trung vào những gì mình có cơ hội làm tốt nhất. Đào tạo xong sinh viên làm việc được ngay là tốt chứ không cần sinh viên ra trường thuộc lòng lý thuyết. Thực trạng trường nào cũng vướng đó là nhiều kỹ năng sinh viên rất yếu.

Trên cơ sở chất lượng đào tạo được đánh giá còn có sự khác biệt giữa các trường hiện nay, nhiều đại biểu cho rằng cần chuẩn hóa chương trình đào tạo ngành luật toàn quốc, giám sát điều kiện đảm bảo chất lượng, siết chặt đảm bảo chất lượng...

Trường y mới đào tạo bác sĩ, trường luật mới đào tạo cử nhân luật, người ủng hộ, người băn khoăn

Chủ trương trường y mới được đào tạo bác sĩ, trường luật mới được đào tạo cử nhân luật được đông đảo bạn đọc ủng hộ. Song cũng có những ý kiến góp thêm về vấn đề này.