Hàng xuất khẩu, gồm cả hàng xuất theo hình thức tiểu ngạch cũng phải đáp ứng các tiêu chí ra sao?

Bộ Công Thương vừa đưa ra dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung nghị định 14/2018 về hoạt động thương mại biên giới để lấy ý kiến các bộ ngành.

Theo đó, dự thảo đưa ra quy định nhập khẩu hàng theo hình thức trao đổi cư dân sẽ phải giảm số lần được miễn thuế, số tiền được miễn thuế từ 1-1-2025. Cùng thời gian này, hàng xuất khẩu, gồm cả hàng xuất theo hình thức tiểu ngạch cũng phải đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng, quy định về truy xuất nguồn gốc.

Từ năm 2025 xuất khẩu tiểu ngạch phải đáp ứng tiêu chuẩn

Năm 2027 dừng hẳn nếu chưa có thỏa thuận song phương.

Như vậy, chỉ cư dân khu vực biên giới mới được phép xuất khẩu theo hình thức trao đổi cư dân. Khi thực hiện mua bán, trao đổi hàng qua biên giới, cư dân phải có mặt để làm thủ tục xuất cảnh.

Bộ cũng đề xuất sửa đổi quy định là từ 1-1-2026 hàng xuất khẩu vào Trung Quốc theo chính ngạch được phép làm thủ tục xuất khẩu tại cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính (cửa khẩu song phương) và các cửa khẩu phụ, lối mở đạt thỏa thuận song phương về xuất nhập khẩu, trao đổi hàng hóa.

Tất cả các hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại các cửa khẩu, lối mở biên giới chưa đạt thỏa thuận song phương sẽ phải dừng giao thương từ ngày 1-1-2027.

Chỉ cho phép làm thủ tục tại các cửa khẩu, lối mở với các mặt hàng đã vào được Trung Quốc qua cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính từ ngày 1-1-2028.

Lý do khiến Bộ Công Thương đề xuất phải siết hoạt động giao thương ở tiểu ngạch là để đưa trao đổi, mua bán hàng của cư dân biên giới về đúng bản chất là trao đổi cư dân, chứ không cho phép lợi dụng hình thức này để buôn bán lớn.

Đồng thời, nâng cao điều kiện để hàng xuất khẩu dưới bất kỳ hình thức nào đều phải đáp ứng các điều kiện như xuất khẩu qua cửa khẩu quốc tế, chính ngạch.

Đặc biệt khi thời gian qua, hoạt động trao đổi giao thương tại tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc còn nhiều vấn đề. Ngoài hoạt động xuất nhập khẩu theo thông lệ quốc tế thì xuất khẩu theo hình thức trao đổi cư dân (tiểu ngạch) vẫn phổ biến.

Hiện hàng xuất tiểu ngạch qua Trung Quốc vẫn được hưởng các ưu đãi. Đơn cử như quy định về miễn kiểm dịch, không cần hợp đồng, không cần thanh toán qua ngân hàng và được miễn thuế nếu giá trị hàng trao đổi dưới 8.000 NDT/người/ngày.

Xuất khẩu tiểu ngạch bấp bênh nhưng doanh nghiệp vẫn chọn

Theo Bộ Công Thương, nhiều nông sản Việt chưa được phép nhập khẩu chính ngạch vào Trung Quốc, nhưng vẫn có thể vào nước này qua đường tiểu ngạch.

Doanh nghiệp Trung Quốc tận dụng hình thức trao đổi cư dân để buôn bán lớn, như lập danh sách cư dân, sau đó gom tiêu chuẩn miễn thuế để nhập khẩu các lô hàng lớn.

Chiếm một phần nhỏ trong tổng xuất khẩu sang Trung Quốc nhưng xuất khẩu tiểu ngạch giúp đưa hàng hóa Việt Nam sang nước bạn. Thậm chí, một số mặt hàng được phép xuất khẩu chính thức nhưng vẫn chuyển sang tiểu ngạch để xuất khẩu sang Trung Quốc.

Tuy nhiên, những năm gần đây Trung Quốc đã tăng quản lý, kiểm soát nhập khẩu tại biên giới, đưa ra các yêu cầu về tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật, vùng trồng, truy xuất nguồn gốc cao hơn với hàng hóa nhập khẩu đường tiểu ngạch, nhất là nông sản.

Đặc biệt là từ năm 2022, Trung Quốc đã áp dụng Lệnh 248, Lệnh 249, nên phương thức xuất hàng tiểu ngạch ngày càng bấp bênh, không bền vững và không còn nhiều cơ hội cho hàng nông thủy sản Việt Nam. Do đó, Bộ Công Thương cho rằng cần siết lại hoạt động mua bán hàng hóa của cư dân biên giới.

Nông sản qua Trung Quốc: Tiến tới thôi xuất tiểu ngạch

TTO - Không chỉ ùn ứ nông sản ở Lạng Sơn, ngày 22-12 phía Trung Quốc đóng thêm cửa khẩu ở Móng Cái (Quảng Ninh).