Người dân ở West Hollywood, California, giương biểu ngữ chia buồn với sự kiện ở Orlando - Ảnh: Reuters

“Vụ tấn công vào hộp đêm dành cho người đồng tính ở Orlando, Florida khiến hơn 100 người thiệt mạng và bị thương được thực hiện bởi một chiến binh Nhà nước Hồi giáo” - đây là dòng thông báo của IS đăng trên Hãng tin Amaq có liên hệ với chúng vào ngày 12-6.

Động thái “nhận trách nhiệm” này xuất hiện sau khi hàng loạt cơ quan truyền thông như NBC News, New York Times... đưa tin kẻ khủng bố Omar Mateen đã gọi vào tổng đài 911 để thề trung thành với IS trước khi ra tay. Cục Điều tra liên bang (FBI) xác nhận cuộc gọi này nhưng không tiết lộ nội dung.

Những mầm mống

Tạp chí Time nhận định vụ thảm sát ở Orlando tiêu biểu cho phong cách điển hình của IS: chúng tuyên truyền đến những kẻ ủng hộ, kêu gọi họ thực hiện các vụ tấn công (có thể có sự trợ giúp hoặc không), rồi sau đó đứng ra nhận trách nhiệm khi cuộc tắm máu đã hoàn thành.

Trong các vụ tấn công kiểu này, mối liên hệ giữa kẻ khủng bố với IS có thể chỉ “tồn tại” trong đầu hắn, dù hậu quả chúng gây ra không kém phần tàn khốc.

Tuyên thệ trung thành với IS và thủ lĩnh Abu Bakr Baghdadi đã trở thành một dấu ấn của một số cuộc thảm sát diễn ra trước đây ở Mỹ, trong đó bao gồm vụ San Bernadino đầu tháng 12-2015.

Một trong hai kẻ thực hiện vụ bắn giết ở Garland, Texas hồi tháng 5-2015 cũng từng công khai sự ủng hộ đối với IS trong một thông điệp viết trên mạng xã hội Twitter trước khi hắn ra tay.

Có lẽ không phải tình cờ mà vụ thảm sát hộp đêm Pulse ngày 12-6 xảy ra vài tuần sau khi một lãnh đạo cấp cao của IS kêu gọi tấn công khủng bố trên khắp thế giới trong tháng ăn chay Ramadan của người Hồi giáo, bắt đầu từ ngày 6-6.

“Hành động nhỏ nhất các bạn thực hiện trên mảnh đất của chúng hiệu quả hơn là các bạn đến với chúng tôi. Nếu ai trong các bạn muốn đến với Nhà nước Hồi giáo, chúng tôi ước gì được ở vị trí của các bạn để có thể ngày đêm trừng phạt bọn Thập tự chinh” - đây là thông điệp ngày 22-5 của một thủ lĩnh IS tên Abu Muhammad al-Adnani gửi đến những kẻ ủng hộ ở nước ngoài.

Hắn nhắm đến đối tượng “sói đơn độc” - tức những người được IS “truyền cảm hứng” nhưng không có mối liên hệ thật sự với tổ chức.

“Năm nay, có nhiều khả năng IS sẽ hành động để đảo ngược những thất bại chúng đang hứng chịu ở Iraq và Syria.

Bên cạnh đó, chúng muốn mở rộng các vụ tấn công chống lại thế giới không theo Hồi giáo để kích động một cuộc chiến tranh toàn diện” - báo cáo của Viện Nghiên cứu chiến tranh (Washington) nhận định.

Phát biểu từ Nhà Trắng trưa chủ nhật, Tổng thống Barack Obama thông báo vụ thảm sát Orlando đang được điều tra theo hướng khủng bố.

Còn thượng nghị sĩ bang Florida Bill Nelson nhìn nhận: “Cần phải rút ra những bài học cần thiết từ vụ này nhưng vào lúc này ta không thể quy chụp cho ai cả. Hắn là một con sói đơn độc và ta không thể ngăn chặn hoàn toàn dạng sói đơn độc”.

Hình ảnh được cho là của Omar Mateen tải trên tài khoản mạng xã hội mang tên hắn - Ảnh: Reuters

Omar đã bị “tẩy não”?

Theo một đoạn clip lan truyền trên mạng xã hội, ngày 29-3, trung tâm Hồi giáo Hesseini ở Sanford, phía bắc thành phố Orlando, đã mời Farrokh Sekaleshfar đến nói chuyện.

Farrokh Sekaleshfar là một nhà thần học Hồi giáo mà hồi năm 2013 từng tuyên bố gây chấn động tại hội nghị ở Michigan rằng những người đồng tính “phải bị trừng phạt bằng cái chết” và rằng “không nên có chút thương cảm nào với người đồng tính”.

Cho đến giờ cuộc điều tra chưa thể kết luận Omar, 29 tuổi, đã có gặp gỡ Farrokh hay chưa. Nhưng có những nhân chứng cho biết Omar thuộc dạng có “tâm thần bất ổn” (như lời kể của người vợ mà Omar từng cưới năm 2009 và ly dị năm 2011) và thuộc dạng “hiếu chiến, phân biệt sắc tộc” (như lời kể của một đồng nghiệp của hắn tại G4S - một trong những công ty an ninh lớn của thế giới).

Cơ quan FBI cũng từng gọi hắn lên thẩm vấn hai lần trong hai năm 2013 và 2014 vì những động cơ nghi ngờ có dính líu đến bọn khủng bố.

Các nhà điều tra vẫn đang tìm hiểu lý do vì sao Omar, một người sinh trưởng tại Mỹ và có bằng đại học về quyền công dân, lại lái xe suốt 200km từ nơi hắn đang cư ngụ ở Fort Pierce đến Orlando.

Nhưng địa điểm và thời gian hắn chọn lựa ra tay có thể cho thấy động cơ rất rõ ràng: Pulse là một điểm tụ tập người đồng tính nổi tiếng ở Orlando và lúc 2g sáng là thời điểm náo nhiệt nhất.

Sau nỗi đau, giờ đây người dân Orlando nói đến sự quyết tâm siết tay để giữ cuộc sống như vốn có. Hassan Shibly, một người phụ trách của Hội đồng quan hệ người Mỹ Hồi giáo ở Florida, tuyên bố: “Người Mỹ Hồi giáo chúng tôi cũng đau buồn như tất cả mọi người dân trên nước Mỹ.

Ở Florida chúng tôi có quan hệ tốt với mọi tôn giáo khác lẫn với cộng đồng đồng tính. Vậy nên phải chống lại sự thù hận, không ai có thể thắng được chúng ta ngoại trừ chúng ta; chúng ta chỉ thua khi chúng ta chia rẽ”.