Trong cuộc gặp tại Nhà Trắng ngày 7-11, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã trao cho Thủ tướng Hungary Viktor Orban quy chế miễn trừ hoàn toàn đối với các lệnh trừng phạt liên quan đến dầu và khí đốt Nga - một quyết định gây chú ý, trong bối cảnh châu Âu đang tìm cách cắt giảm phụ thuộc năng lượng vào Matxcơva.

Đổi lại, ông Orban dành nhiều lời ca ngợi vị Tổng thống và thể hiện lập trường gần gũi với Washington trong nhiều vấn đề chính trị, từ nhập cư đến triển vọng tổ chức một Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga tại Budapest.

Hungary trở thành "ngoại lệ" của Mỹ

Trong cuộc họp song phương tại Nhà Trắng, Thủ tướng Hungary nhấn mạnh việc quốc gia này không giáp biển khiến sự lệ thuộc vào dầu khí Nga trở thành điều không thể tránh khỏi, do phụ thuộc hoàn toàn vào hệ thống đường ống.

"Đây không phải vấn đề chính trị hay ý thức hệ. Đó là thực tế vật lý, vì chúng tôi không có cảng", ông Orban giải thích.

Theo Hãng tin Reuters, Tổng thống Trump đã bày tỏ sự cảm thông hiếm thấy cho nhu cầu năng lượng của Budapest, dù ông đang nỗ lực buộc các nước châu Âu giảm mua dầu Nga nhằm gây áp lực yêu cầu Matxcơva chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine.

"Chúng tôi đang xem xét vì tình thế của họ rất khác. Họ không có lợi thế về biển, cũng không có cảng", ông chủ Nhà Trắng nêu lý do.

Dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cho thấy trong năm 2024, Hungary phụ thuộc vào Nga tới 74% khí đốt và 86% dầu thô. Nếu Liên minh châu Âu (EU) cắt hoàn toàn khí đốt Nga, Hungary có thể mất hơn 4% GDP - một cú sốc quá lớn đối với nền kinh tế vốn đang trì trệ.

Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto gọi đây là "thành tựu lớn", mở đường cho đảm bảo an ninh năng lượng và là chiến thắng quan trọng cho ông Orban trước thềm bầu cử vào tháng 4-2026.

Quân cờ trong chiến lược chia rẽ EU của Mỹ?

Quan hệ giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Hungary từ lâu đã cho thấy sự thân thiết nhờ lập trường chống nhập cư và chính sách bảo thủ mạnh tay. 

Trong cuộc gặp ở Nhà Trắng, ông Trump khẳng định các lãnh đạo EU nên "tôn trọng ông Orban hơn", coi ông là "người có quan điểm đúng đắn về nhập cư".

"Ông ấy chưa từng mắc sai lầm trong chính sách nhập cư. Ông ấy được mọi người tôn trọng, và tôi thì vừa thích vừa tôn trọng ông ấy", ông Trump không che giấu quan điểm.

EU từng phạt Hungary 200 triệu euro vì vi phạm chính sách xử lý người di cư và áp thêm mức phạt 1 triệu euro mỗi ngày cho đến khi Budapest tuân thủ. Hungary cũng phản đối mạnh kế hoạch của Ủy ban châu Âu nhằm chấm dứt nhập khẩu khí LNG của Nga vào năm 2027.

Hãng tin AFP nhận định sự ủng hộ công khai của ông Trump được cho là "chiến thắng mang tính biểu tượng" cho ông Orban, khi nhà lãnh đạo Hungary phải đối mặt với thách thức lớn nhất trong 15 năm cầm quyền: kinh tế chậm lại, lạm phát cao, bất đồng với EU và sự trỗi dậy của phe đối lập.

"Hungary đang được lãnh đạo đúng hướng, và đó là lý do ông ấy sẽ rất thành công trong cuộc bầu cử sắp tới", ông Trump khen ngợi ông Orban.

Trong khi đó chính quyền ông Trump vừa rút lệnh trừng phạt đối với một phụ tá thân cận của ông Orban là Antal Rogan và khôi phục quy chế miễn thị thực cho công dân Hungary. Tuy nhiên thuế quan 30% mà ông Trump áp lên EU lại làm tổn thương ngành xuất khẩu ô tô - trụ cột của kinh tế Hungary.

Giới phân tích cho rằng ông Trump muốn tận dụng Thủ tướng Orban để gây chia rẽ nội bộ EU, đặc biệt trong vấn đề Ukraine và chính sách đối với Nga.

"Tôi cho rằng ông Trump sẽ trao cho ông Orban một chiến thắng để ông ấy có thể quảng bá trong nước, đồng thời củng cố vị thế của mình - trong bối cảnh chính quyền Mỹ đang hỗ trợ các lực lượng chính trị gây chia rẽ EU", ông Daniel Hegedus, Giám đốc phụ trách Trung Âu tại Quỹ Marshall của Đức, nhận định.

Quan điểm của Hungary về Ukraine cũng cho thấy sự khác biệt với phần lớn châu Âu, khi từ chối viện trợ quân sự cho Kiev và phản đối Ukraine gia nhập EU. Trong cuộc gặp với ông Trump, ông Orban cũng nhận xét rằng Kiev sẽ cần "một phép màu" để đánh bại Matxcơva.

Gói trừng phạt lớn của Mỹ với Nga 'mạnh' cỡ nào?

Danh sách được Bộ Tài chính Mỹ công bố cho thấy các biện pháp trừng phạt nhắm vào Rosneft và Lukoil cùng hơn 30 công ty con của họ.