Tư lệnh hạm đội Thái Bình Dương Mỹ Scott Swift - Ảnh: AFP

Ngày 9-8, ngay trên đất Trung Quốc, ông Swift dẫn các thông tin mới nhất về việc Bắc Kinh xây dựng các nhà chứa máy bay trên các thực thể tôn tạo mới ở Biển Đông mà phía Mỹ vẫn chưa rõ liệu có thể được sử dụng vào mục đích quân sự hay không. 

Theo báo USA Today, sau phán quyết của tòa Trọng tài ngày 12-7, Bắc Kinh đã tổ chức các máy bay chiến đấu Su-30 và máy bay ném bom H-6K tuần tra trên không, cũng như tuyên bố cân nhắc thành lập Vùng nhận diện phòng không (ADIZ) trên Biển Đông nhằm bảo vệ các hoạt động bồi đắp trái phép của nước này tại đây.

Không chỉ ở Biển Đông, Trung Quốc cũng tiến hành nhiều hoạt động rầm rộ của tàu cá, tàu chiến, tàu hải cảnh ở biển Hoa Đông đang tranh chấp với Nhật Bản khiến Tokyo vô cùng tức giận và đang đưa ra những quyết định mang tính cứng rắn hơn.

Tuy nhiên tư lệnh hải quân Mỹ cho rằng cần minh bạch quân sự trên Biển Đông để tránh làm bất ổn thêm tình hình, cho rằng Washington và Bắc Kinh nên tổ chức nhiều hoạt động trao đổi để xoa dịu căng thẳng.

Ngoài sự mập mờ của Trung Quốc trong việc xây dựng các nhà chứa máy bay, ông Swift cũng nhắc đến việc Bắc Kinh bất ngờ cho hủy vào giờ chót chuyến thăm Hong Kong của hàng không mẫu hạm USS Stennis hồi cuối tháng 4 vừa qua.

Tư lệnh Mỹ, đang có chuyến thăm Thanh Đảo (Trung Quốc), cũng chỉ trích việc Trung Quốc và Nga chọn Biển Đông làm địa điểm cho cuộc tập trận vào tháng sau có thể làm leo thang căng thẳng tại khu vực. 

Ngoài ra, ông cảnh báo ý định tuyên bố Vùng nhận diện phòng không (ADIZ) tại vùng biển chiến lược này “sẽ rất gây bất ổn định ở khía cạnh quân sự”. Ông khẳng định Hải quân Mỹ sẽ tiếp tục đi qua các thực thể nhân tạo mà Trung Quốc bồi đắp trái phép trên Biển Đông để thực thi quyền tự do đi lại theo Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển.

Ông Swift cho biết tất cả các bên liên quan đến tranh chấp trên Biển Đông đều rất kiên định với quan điểm của mình và không rõ các động thái gần đây của Trung Quốc nhằm vào mục đích cụ thể gì.

Trong khi đó, giới phân tích nhìn các diễn biến này như dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đã sẵn sàng bắt đầu gia tăng các hoạt động quân sự trên Biển Đông.