Theo báo South China Morning Post ngày 15-12, Bộ Ngoại giao Trung Quốc thông báo áp đặt lệnh trừng phạt đối với ông Shigeru Iwasaki, cựu Tổng tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (SDF), với cáo buộc ông đã "cấu kết với lực lượng ủng hộ độc lập Đài Loan".

Lệnh trừng phạt lập tức có hiệu lực vào cùng ngày.

Đây được xem là động thái chưa từng có nhằm vào một nhân vật quân sự cấp cao đã nghỉ hưu của Nhật Bản, trong bối cảnh quan hệ Bắc Kinh - Tokyo tiếp tục leo thang căng thẳng sau phát biểu của Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae ngày 7-11.

Cáo buộc cấu kết với lực lượng ly khai

"Tướng Shigeru Iwasaki công khai cấu kết với lực lượng 'Đài Loan độc lập', vi phạm nguyên tắc 'Một Trung Quốc' và làm tổn hại nghiêm trọng chủ quyền quốc gia", Bộ Ngoại giao Trung Quốc cáo buộc.

Theo tuyên bố, các biện pháp đối phó có hiệu lực ngay lập tức, bao gồm đóng băng toàn bộ tài sản của ông Iwasaki tại Trung Quốc, từ động sản, bất động sản đến các loại tài sản khác. Các tổ chức và cá nhân Trung Quốc cũng bị cấm giao dịch, hợp tác hoặc tiến hành bất kỳ hoạt động nào liên quan đến ông.

Ngoài ra, ông Iwasaki bị cấm xin thị thực hoặc nhập cảnh vào Trung Quốc đại lục, Hong Kong và Macau.

Ông Iwasaki từng giữ chức Tổng tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản - vị trí quân sự cao nhất của Nhật - từ năm 2012 đến 2014. Trong vai trò lãnh đạo SDF, ông chịu trách nhiệm thúc đẩy phát triển các chiến dịch tác chiến liên quân của Nhật Bản và phối hợp chặt chẽ với lực lượng Mỹ.

Tháng 3 năm nay, Trung Quốc đã gửi đi công hàm phản đối Nhật Bản, liên quan đến việc chính quyền Đài Loan bổ nhiệm ông Iwasaki làm cố vấn danh dự của Viện Hành chính, cơ quan hành pháp cao nhất của hòn đảo.

Quan hệ Trung - Nhật leo thang vì Đài Loan

Lệnh trừng phạt được đưa ra trong bối cảnh quan hệ Trung - Nhật rơi xuống mức thấp nhất nhiều năm vì vấn đề Đài Loan.

Bắc Kinh coi hòn đảo là một phần lãnh thổ không thể tách rời và tuyên bố sẵn sàng thống nhất bằng vũ lực nếu cần thiết.

Trong khi đó, phát biểu tại Quốc hội ngày 7-11, Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae nhấn mạnh rằng nếu quân đội Trung Quốc tấn công Đài Loan, tình hình có thể bị xem là "đe dọa sự tồn tại" của Nhật Bản - phát biểu ám chỉ khả năng Tokyo triển khai lực lượng quân sự hỗ trợ Đài Bắc.

Điều này lập tức khiến Bắc Kinh tức giận, nhiều lần kêu gọi Tokyo rút lại bình luận. Dù sau đó Thủ tướng Takaichi đã nhiều lần dịu giọng về vấn đề này, bà vẫn không rút lại phát biểu.

Đây là lần thứ hai Trung Quốc trừng phạt một công dân Nhật trong năm nay. Ba tháng trước, Bắc Kinh áp dụng các biện pháp tương tự với ông Seki Hei (Shi Ping), một nghị sĩ Nhật gốc Hoa, với cáo buộc "lan truyền quan điểm sai lệch" liên quan đến vấn đề Đài Loan, quần đảo Điếu Ngư/Senkaku, Tân Cương, Tây Tạng và Hong Kong, đồng thời công khai thăm đền Yasukuni - nơi vinh danh các tội phạm chiến tranh gây tranh cãi của Nhật Bản.

Trung Quốc, Nhật Bản và trò thách đố về Đài Loan

TTCT - Những lời qua tiếng lại và cả phản ứng thực tế gần đây giữa Tokyo và Bắc Kinh liên quan tới vấn đề Đài Loan cho thấy cả hai bên đều không coi lùi bước là một lựa chọn.