Theo báo South China Morning Post ngày 2-12, Đại sứ Trung Quốc tại Liên hợp quốc Phó Thông (Fu Cong) đã gửi lá thư thứ hai cho Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres, cáo buộc phát ngôn của bà Takaichi là "thách thức lớn nhất" đối với quan hệ song phương và kêu gọi Tokyo "ngay lập tức rút lại" lời nói.

Lá thư lần này được cho là nhằm đáp trả lại việc Đại sứ Nhật Bản Yamazaki Kazuyuki cũng gửi thư lên Liên hợp quốc vào tuần trước, chỉ trích Bắc Kinh "kìm hãm" các kênh tiếp xúc giữa hai nước, đồng thời khẳng định lập trường của Nhật Bản không vượt quá khuôn khổ chính sách quốc phòng sau Thế chiến 2.

Bắc Kinh đặc biệt phản đối phát biểu của Thủ tướng Nhật Bản ngày 7-11, khi bà Takaichi nói trước Quốc hội rằng bất kỳ cuộc tấn công nào vào Đài Loan - vùng lãnh thổ mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền - có thể được coi là "tình huống đe dọa sự tồn vong" của Nhật Bản.

Theo luật an ninh, cụm từ này cho phép lực lượng Tokyo sử dụng vũ lực.

Trong bức thư mới nhất gửi đi ngày 1-12, ông Phó Thông cảnh báo cụm từ "tình huống đe dọa sự tồn vong" mà bà Takaichi nêu ra "rõ ràng vượt xa cam kết về chiến lược phòng vệ thụ động" của Nhật.

Ông cũng nhắc lại lịch sử, nói rằng Nhật từng "mở rộng quân dưới danh nghĩa tự vệ", kêu gọi cộng đồng quốc tế cảnh giác trước việc Tokyo tăng cường quân sự. Phía Trung Quốc một lần nữa nhấn mạnh nếu Nhật không rút lại phát ngôn, Tokyo "phải gánh chịu mọi hậu quả".

Trong lá thư ngày 24-11, Đại sứ Yamazaki khẳng định lập trường của Nhật Bản vẫn "hoàn toàn phòng thủ", cho biết "một số nước đang mở rộng năng lực quân sự thiếu minh bạch" và "tìm cách đơn phương thay đổi hiện trạng bằng vũ lực hoặc cưỡng ép" - ám chỉ hành động của Trung Quốc đối với vấn đề chủ quyền của Đài Loan.

Ông cũng cáo buộc Bắc Kinh đang thể hiện "thái độ tiêu cực" với đối thoại cấp cao.

Căng thẳng ngoại giao đã lan sang quan hệ song phương rộng hơn. Trung Quốc gần đây hoãn hai sự kiện quan trọng với Nhật và Hàn Quốc - bao gồm hội nghị thượng đỉnh ba bên dự kiến diễn ra tại Tokyo vào tháng 1 - và hủy nhiều phim ảnh, buổi hòa nhạc và sự kiện văn hóa có nghệ sĩ Nhật tham gia.

Tuy nhiên, giữa bối cảnh đó, một số tổ chức lớn tại Nhật vẫn muốn duy trì kênh liên lạc với Trung Quốc. Hãng tin Kyodo cho biết Liên minh Nghị sĩ Hữu nghị Nhật - Trung đang xem xét cử đoàn sang Bắc Kinh ngay trong tháng tới. Chủ tịch Liên đoàn doanh nghiệp Nhật Bản Tsutsui Yoshinobu cũng bày tỏ sẵn sàng tổ chức đoàn doanh nghiệp thăm Trung Quốc.

Bà Takaichi đến nay vẫn từ chối rút lại phát ngôn, dù Bắc Kinh tiếp tục gây sức ép ngoại giao và kinh tế kéo dài nhiều tuần.

Trung Quốc triệu tập Đại sứ Nhật Bản, cảnh báo hậu quả sau phát ngôn của Thủ tướng Takaichi

Bắc Kinh cảnh báo mọi hậu quả sẽ do phía Nhật Bản chịu nếu không rút lại phát ngôn của Thủ tướng Takaichi. Trong khi đó, Tokyo khẳng định lập trường về Đài Loan không thay đổi và mong muốn giải quyết các vấn đề bằng đối thoại.