Sáng 14-11, các tờ Global Times và Tân Hoa xã đồng loạt đưa tin Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã triệu tập Đại sứ Nhật Bản tại Trung Quốc, ông Kenji Kanasugi, vào ngày 13-11.

Phía Trung Quốc cho biết động thái này nhằm thực hiện các biện pháp ngoại giao nghiêm túc, phản đối những phát ngôn của Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae liên quan đến Đài Loan.

"Nhật Bản sẽ chịu hậu quả" nếu không rút phát ngôn

Thứ trưởng Tôn Vệ Đông nhấn mạnh những phát biểu của Thủ tướng Takaichi có tác động "cực kỳ nghiêm trọng" đối với vấn đề Đài Loan. 

Mặc dù Trung Quốc đã phản đối mạnh mẽ và yêu cầu Nhật Bản rút lại các phát ngôn này, phía Nhật vẫn từ chối, dẫn đến sự không hài lòng và phản đối kiên quyết từ Bắc Kinh.

Ông Tôn khẳng định những nhận xét của bà Takaichi là sai lầm và nguy hiểm, vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế và các chuẩn mực cơ bản trong quan hệ quốc tế, phá hoại trật tự quốc tế hậu chiến.

Đặc biệt, phát ngôn đi ngược lại nguyên tắc "Một Trung Quốc" cũng như các văn kiện chính trị Trung - Nhật, làm tổn hại nền tảng chính trị trong quan hệ song phương, đồng thời gây tổn thương sâu sắc đối với tình cảm của nhân dân Trung Quốc.

Phía Bắc Kinh tái khẳng định vấn đề Đài Loan là lợi ích cốt lõi, là "đường đỏ" tuyệt đối của Trung Quốc, do đó nước này không cho phép bất kỳ sự can thiệp nào từ bên ngoài. 

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng chính thức yêu cầu Thủ tướng Takaichi rút lại các phát ngôn, đồng thời cảnh báo "mọi hậu quả sẽ do phía Nhật chịu" nếu không tuân thủ.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm nhấn mạnh: "Nếu Nhật Bản dám can thiệp quân sự vào eo biển Đài Loan, đó sẽ là hành động xâm lược và Trung Quốc sẽ đáp trả quyết liệt".

Nhật Bản khẳng định lập trường không thay đổi

Trước căng thẳng ngoại giao, Nhật Bản ngày 14-11 khẳng định lập trường về Đài Loan không thay đổi, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình và ổn định tại eo biển Đài Loan. 

Chánh Văn phòng Nội các Minoru Kihara tuyên bố: "Hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan không chỉ quan trọng với an ninh Nhật Bản mà còn với ổn định quốc tế. Chính phủ Nhật kiên định mong muốn các vấn đề liên quan được giải quyết hòa bình thông qua đối thoại".

Ông Minoru Kihara cho biết hiện lập trường của Nhật Bản vẫn đang phù hợp với Tuyên bố chung Nhật - Trung 1972 khi công nhận chính sách "Một Trung Quốc" của Bắc Kinh.

Ông Kihara cho hay Đại sứ Nhật Bản đã giải thích lại thông điệp của Thủ tướng Takaichi và lập trường của chính phủ, đồng thời bác bỏ các phát ngôn gây tranh cãi. 

Tuy nhiên phía Nhật Bản cũng yêu cầu Trung Quốc hành động thích hợp sau khi một Tổng lãnh sự Trung Quốc tại Osaka đã có lời lẽ "đe dọa" Thủ tướng Takaichi.

Tại Tokyo, một số quan chức đề nghị trục xuất Tổng lãnh sự Trung Quốc tại Osaka, ông Xue Jian. Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi gọi hành động của nhà ngoại giao này là "đáng tiếc" và nhấn mạnh Tokyo sẽ tiếp tục thúc giục Trung Quốc hành xử phù hợp, không làm ảnh hưởng đến quan hệ song phương.

Nhật Bản, Trung Quốc 'khẩu chiến' vì phát biểu liên quan Đài Loan

Nhật Bản và Trung Quốc cùng lên tiếng phản đối lẫn nhau liên quan đến bình luận của Thủ tướng Takaichi Sanae về khả năng Nhật Bản ứng phó nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan.