Các binh sĩ Triều Tiên thuộc lực lượng về hạt nhân tham gia duyệt binh tại Bình Nhưỡng - Ảnh: AFP

Theo báo Washington Post, tháng 8 năm ngoái, Washington gửi thông báo bí mật tới Cairo cảnh báo về một chiếc tàu bí ẩn đang di chuyển về kênh đào Suez.

Thông báo cho biết chiếc tàu lớn này có tên Jie Shun, mặc dù cắm cờ Campuchia nhưng lại khởi hành từ Triều Tiên. Trên tàu cũng có một thủy thủ đoàn Triều Tiên và chở lượng hàng hóa chưa rõ là gì được phủ bằng vải bạt chống nước.

Với nguồn tin mật báo, hải quan Ai Cập đã đón lõng khi tàu hàng này đi vào hải phận của họ. Sau khi ập lên tàu, họ phát hiện một lượng lớn gồm hơn 30.000 súng phóng lựu được che giấu bên dưới những thùng quặng sắt.

Vụ việc này sau đó được báo cáo của LHQ mô tả là "vụ thu giữ vũ khí lớn nhất trong lịch sử áp đặt các lệnh trừng phạt với CHDCND Triều Tiên".

Tuy nhiên ai là chủ nhân số vũ khí kỷ lục này? Bí mật cuối cùng của tàu Jie Shun rốt cuộc phải mất vài tháng sau đó mới được khám phá và có lẽ cũng là bất ngờ lớn nhất với tất cả mọi người: bên mua số vũ khí đó lại chính là những người Ai Cập.

Điều tra của LHQ đã phanh phui một kế hoạch thu xếp phức tạp mà trong đó các doanh nhân Ai Cập một mặt đã bỏ hàng triệu USD để mua tên lửa Triều Tiên cho quân đội nước họ, mặt khác cũng phải ra sức giấu giếm giao dịch này.

Theo các quan chức Mỹ và một số nhà ngoại giao phương Tây, mặc dù nhiều tình tiết liên quan vụ việc vẫn chưa được tiết lộ, nhưng thực tế này là một phần nguyên nhân phía Mỹ liên tục chỉ trích Ai Cập trong việc tiếp tục mua sắm thiết bị quân sự phần cứng bị cấm từ Triều Tiên.

Thực tế này cũng giúp hé lộ một phần trong bức tranh khôn lường của thị trường buôn bán vũ khí toàn cầu.

Tàu Jie Shun cho đến năm 2012 còn mang tên VELOX

Đại sứ quán Ai Cập tại Washington khẳng định nước họ luôn minh bạch và sẵn sàng hợp tác với các quan chức LHQ trong việc phát hiện và triệt phá hoạt động buôn lậu, thực thi nghiêm túc các nghị quyết của LHQ trừng phạt Triều Tiên.

Tuy nhiên giới quan chức Mỹ khẳng định vụ vận chuyển vũ khí trên tàu Triều Tiên chỉ bị triệt phá khi các cơ quan tình báo Mỹ phát hiện tàu này và cảnh báo nhà chức trách Ai Cập thông qua các kênh ngoại giao.

Theo lời các quan chức và giới ngoại giao cả đương nhiệm lẫn đã nghỉ hưu của Mỹ, trong vụ việc này về cơ bản phía Mỹ đã gây sức ép buộc Ai Cập phải hành động.

Giới chức Mỹ cho rằng vụ tàu Jie Shun chỉ là một trong nhiều thương vụ bí mật đã khiến chính quyền tổng thống Donald Trump hoặc đóng băng, hoặc trì hoãn khoản hỗ trợ quân sự gần 300 triệu USD cho Ai Cập trong mùa hè năm nay.

Chưa rõ phía Triều Tiên đã được thanh toán số tiền khoảng 23 triệu USD cho lượng hàng hóa trên tàu Jie Shun hay chưa. Tuy nhiên vụ việc này, trong mắt giới quan sát quốc tế, cho thấy một trong những thách thức chính mà các nhà lãnh đạo thế giới phải đối mặt khi muốn thay đổi tham vọng phát triển hạt nhân và tên lửa của Bình Nhưỡng.