Những người lính chống khủng bố chụp hình kỷ niệm với lá cờ IS sau khi tái chiếm Mosul ngày 9-7-2017 - Ảnh: Reuters

Chia rẽ trong nội bộ IS

Sau khi Mosul thất thủ, ở miền bắc Iraq vẫn còn hai cứ điểm quan trọng do IS kiểm soát. Đó là thành phố trung tâm hạt (huyện) Tal’afa (phía tây Mosul) và hạt al-Howayja ở phía nam thành phố Kirkouk.

Nhưng có lẽ quan trọng hơn cả là khu vực sa mạc hoang vu ở miền tây tỉnh al-Anba’r, gồm cả cửa khẩu quốc tế chiến lược al-Qa’im nối sang Syria, vẫn do IS chiếm giữ.

Thủ lĩnh nhóm IS ở al-Howayja là Abu Haytham al-Abeedi đã tách ra, kéo theo cả trăm tay súng ủng hộ, chiếm giữ một làng thuộc hạt này để chuẩn bị một cuộc chiến, tranh chấp với các đối thủ địa vị “al-Khaleefa” - thủ lĩnh IS mà al-Baghdadi bỏ lại.

Al-Abeedi không thuộc diện “lãnh đạo trung ương” cao cấp của IS, nhưng cũng ở hạng chỉ huy trụ cột của tổ chức này và có tiếng trong số các tư lệnh chiến trường.

Một chiến dịch truyền thông từ nội bộ IS ở Iraq đang bùng lên nhằm bôi nhọ cố thủ lĩnh Abu Bakr, dọn đường để chấm dứt truyền thống “cha truyền con nối” ngôi vị thủ lĩnh này trong dòng họ al-Baghdadi.

Mạo nhận “con nhà nòi”

Giai đoạn ISIR mới chỉ hoạt động trong lãnh thổ Iraq, sau khi Zarqawi chết, danh xưng “al-Khaleefa” (tiểu vương của các tín đồ) đều do người của dòng họ al-Baghdadi nắm giữ.

Trong số này có Abu Omr al-Baghdadi, Ibrahim Awad al-Bardi và Abu Abdulrahman al-Baghdadi - người được Zarqawi bổ nhiệm là chủ tịch Hội đồng Shoura của ISIR, rồi đến Abu Bakr al-Baghdadi.

Nhưng nhiều nhân vật cộm cán của al-Qa’eda Iraq, rồi ISIR cho rằng các yếu nhân thuộc dòng họ al-Baghdadi từng được tấn phong các địa vị thượng đẳng như al-Khaleefa đều không có tài năng xuất chúng, thậm chí ít ai biết đến.

Theo những người bất phục này, các nhân vật thuộc dòng họ al-Baghdadi được tấn phong ngẫu hứng và mạo danh người Baghdad trong khi họ không phải là dân gốc thủ đô.

Thậm chí tài năng và học vấn của al-Baghdadi cũng bị săm soi và phản bác.

Một thủ lĩnh thuộc nhóm Khorasan khẳng định rằng Abu Bakr al-Baghdadi thậm chí còn không có bằng tiến sĩ thần học như những tài liệu chính thức của IS tung ra, khi nhân vật này tuyên bố khai sinh “Nhà nước Hồi giáo” ở Mosul hồi cuối tháng 6-2014.

Nhân vật đã ly khai khỏi IS này mỉa mai: Ông ta không hề là một tiến sĩ giáo luật, chẳng phải là người thủ đô, cũng không thuộc hậu duệ của dòng tộc Qoraysh hay dính dáng gì tới gia phả của Hassan và Hussein (2 con của Imam Ali - người được coi là sáng lập dòng Shi’a).

Xác chết quân thánh chiến nằm ngổn ngang trên đường phố Mosul - Ảnh: Reuters

Nhập nhèm tấn phong Abu Bakr

Thủ lĩnh Abu Omr al-Baghdadi bị quân đội Mỹ tiêu diệt ngày 19-4-2010. Ngày 16-5 năm ấy, Hội đồng Shoura của các chiến binh ra tuyên bố “đã có một sự nhất trí cao” để suy tôn Abu Bakr al-Baghdadi - hậu duệ của dòng họ Hussein và dòng tộc Qoraysh - làm “Amee’r al-Mu’mineen” của ISIR.

Quyết định này đồng thời bổ nhiệm Abu Abdullah (cũng được giới thiệu là hậu duệ của Hussein và Qoraysh) làm phó thủ lĩnh.

Theo nhóm Khorasan: Việc suy tôn Abu Bakr là một mưu đồ bẩn thỉu được bày đặt bởi trưởng ban tổ chức - nhân sự của ISIR là Hajji Bakr.

Người này gửi văn thư riêng rẽ đến từng thành viên lãnh đạo của tổ chức, dựng chuyện rằng ông ta đã tham khảo ý kiến của những người khác và tất cả đều nhất trí tiến cử Abu Bakr thay thế Abu Omr.

Những người nhận thư đều không hề biết gì về Abu Bakr. Họ cứ tưởng đây là một nhân vật tiền bối, cựu trào, con nhà dòng dõi, một nhà truyền đạo chính ngạch, một người gốc thủ đô và là bạn chiến đấu thân thiết của Zarqawi...

Thế là tất cả đều tán thành suy tôn Abu Bakr, để rồi sau đó từng người một đều bị loại bỏ không thương tiếc!

Những thông tin nhằm bôi nhọ và hạ bệ Abu Bakr al-Baghdadi chưa chắc đã hoàn toàn chính xác, nhưng việc tung ra các thông tin loại này cho thấy bản thân thủ lĩnh của IS không được sự phục tùng tuyệt đối của thuộc hạ ở Iraq.

Hơn nữa, sự lan truyền các thông tin này khiến công luận tin rằng ít nhất thì địa vị thống lĩnh của Abu Bakr đã đến ngày cáo chung!

Ung nhọt khó nhổ tận gốc!

Dù thân thế, sự nghiệp của al-Baghdadi thế nào đi nữa thì danh xưng của y cũng là biểu tượng không thể phủ nhận của cái quái thai IS hoành hành ở Syria - Iraq suốt 3 năm qua và gieo rắc nỗi kinh hãi, khinh tởm bao trùm nhiều châu lục.

Dù thủ lĩnh của IS đã chết hay vẫn tồn tại trong bóng tối thì với việc Mosul thất thủ, cái thực thể tự xưng của y cũng đã chết lâm sàng tại Iraq và rồi sẽ kết liễu ở Syria không xa.

Nhưng thực thể IS bị xóa sổ trên bản đồ không có nghĩa là cái quái thai khủng bố cực kỳ tàn độc này đã bị loại bỏ ở Iraq - Syria, cũng như nhiều nơi khác trên thế giới.

Vấn đề không đơn thuần chỉ là vẫn tồn tại những khu vực rộng lớn mà IS còn kiểm soát ở Iraq và Syria.

Nghiêm trọng và nan giải hơn nhiều là sự tồn tại của hệ tư tưởng Hồi giáo cực đoan - nền tảng tư tưởng để IS, al-Qa’eda và các tổ chức thánh chiến nhân danh Hồi giáo khác ra đời và phát triển tại những khu vực đông đảo tín đồ Hồi giáo sùng đạo.

Rồi vẫn còn đó các thế lực quốc tế và khu vực bảo trợ, tài trợ và cưu mang các tổ chức và cá nhân cực đoan này để sử dụng chúng như công cụ.

Riêng tại Iraq - cái nôi phát sinh của IS, vẫn còn đó những nguyên nhân xung đột sắc tộc, tôn giáo, vùng miền làm nền tảng xã hội sâu rộng cho sự phục hồi cực đoan và khủng bố.

Trong khi đó, IS vẫn tồn tại mạnh mẽ cả về hệ tư tưởng và lực lượng phân tán trong dân dòng Suna.

Không biết bao nhiêu tay súng IS người Iraq đang hòa trộn trong dòng người thoát khỏi các vùng chiến sự, trở về trong sự cưu mang của gia đình - dòng tộc ở các địa phương và nương náu tại các trại tị nạn bên trong Iraq?

Nguồn tham khảo: https://www.alarabiya.net

Ứng viên thủ lĩnh mới của IS? Jalaluddin al-Tunisi - Ảnh: alarabiya.net Theo đài al Arabiya ngày 14-7, IS đã ra thông báo “cáo phó” về việc thủ lĩnh Abu Bakr al-Baghdadi “đã qua đời”. Thông báo này kêu gọi các chiến binh “đoàn kết để tồn tại và đảm bảo sự tiếp tục của tổ chức”. Sau khi phần lớn các nhân vật trọng yếu nhất của IS đã lần lượt bị tiêu diệt, dường như một trong số ít nổi tiếng nhất còn lại là Jalaluddin al-Tunisi - thủ lĩnh nhóm IS ở Libya. Tên thật của nhân vật này là Mohammed Ben Salem al-Ayiuni, sinh năm 1982 tại một tỉnh ven biển của Tunisia. Y di cư sang Pháp hồi thập niên 1990, có quốc tịch Pháp và trở về Tunisia trong “mùa xuân Ả Rập” năm 2011. Sau đó, al-Ayiuni sang Syria tham gia thánh chiến và gia nhập IS năm 2014. Sau khi căn cứ của IS ở Libya - tại thành phố Serte - bị xóa sổ hồi giữa năm 2016, al-Baghdadi bổ nhiệm al-Ayiuni làm thủ lĩnh IS ở Libya. Khi các trung tâm lớn nhất của IS ở Iraq - Syria đã và đang bị xóa sổ, Libya và khu vực kế cận thuộc các nước láng giềng Bắc Phi dường như phù hợp để trở thành thánh địa mới cho sự tồn tại, phát triển của IS. Với tình huống này, al-Ayiuni được coi là nhân vật có cơ may nhất để kế tục vai trò thủ lĩnh IS mà al-Baghdadi để lại.