Những suy giảm nhận thức này có thể ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày và năng suất làm việc, làm dấy lên lo ngại về tác động lâu dài của ô nhiễm không khí, theo Sci Tech Daily.

Tác động của ô nhiễm không khí đối với não bộ

Một nghiên cứu mới cho thấy tiếp xúc ngắn hạn với ô nhiễm không khí do bụi mịn (PM) có thể làm giảm khả năng tập trung và nhận diện cảm xúc của con người, khiến các hoạt động hằng ngày như mua sắm trở nên khó khăn hơn.

Các nhà khoa học phát hiện rằng ngay cả việc tiếp xúc ngắn với nồng độ PM cao cũng có thể làm suy giảm sự tập trung, tăng mức độ xao nhãng và ảnh hưởng đến hành vi xã hội.

Để nghiên cứu những tác động này, các nhà khoa học đã cho người tham gia tiếp xúc với không khí ô nhiễm, tạo ra từ khói nến, hoặc không khí sạch. Họ kiểm tra khả năng nhận thức trước và bốn giờ sau khi tiếp xúc, đo lường trí nhớ làm việc, sự chú ý có chọn lọc, khả năng nhận diện cảm xúc, tốc độ vận động tâm lý và khả năng duy trì sự chú ý.

Nghiên cứu - được công bố trên tạp chí Nature Communications - do các nhà khoa học từ Đại học Birmingham và Đại học Manchester thực hiện, cho thấy sự chú ý có chọn lọc và khả năng nhận diện cảm xúc bị ảnh hưởng tiêu cực bởi ô nhiễm không khí, bất kể người tham gia thở bình thường hay chỉ thở bằng miệng.

Đồng tác giả, tiến sĩ Thomas Faherty từ Đại học Birmingham, nhận xét: "Nghiên cứu của chúng tôi cung cấp bằng chứng rằng ngay cả tiếp xúc ngắn hạn với hạt bụi mịn cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực ngay lập tức đến các chức năng não bộ quan trọng đối với hoạt động hằng ngày, chẳng hạn như đi mua sắm hằng tuần".

Giáo sư Francis Pope, cũng từ Đại học Birmingham, cho biết: "Chất lượng không khí kém làm suy yếu sự phát triển trí tuệ và năng suất lao động, kéo theo những tác động kinh tế - xã hội nghiêm trọng trong một thế giới công nghệ cao vốn phụ thuộc vào trí tuệ ưu việt.

Năng suất giảm ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế, nhấn mạnh sự cấp bách của việc siết chặt các quy định về chất lượng không khí và thực hiện các biện pháp y tế công cộng để chống lại tác động tiêu cực của ô nhiễm đối với sức khỏe não bộ, đặc biệt là ở các khu vực đô thị có mức độ ô nhiễm cao".

Lo ngại lâu dài đối với các nhóm dễ tổn thương

Chức năng nhận thức bao gồm nhiều quá trình tinh thần quan trọng cho các nhiệm vụ hằng ngày. Chẳng hạn, sự chú ý có chọn lọc giúp đưa ra quyết định và thực hiện hành vi có định hướng mục tiêu, như ưu tiên các mặt hàng trong danh sách mua sắm trong siêu thị, đồng thời bỏ qua các sản phẩm khác và chống lại việc mua hàng theo cảm tính.

Trí nhớ làm việc đóng vai trò như một không gian tạm thời để giữ và xử lý thông tin, rất quan trọng trong các nhiệm vụ đòi hỏi xử lý và lưu trữ đồng thời, chẳng hạn như lập kế hoạch lịch trình hoặc xử lý nhiều cuộc trò chuyện cùng một lúc.

Nhận thức xã hội - cảm xúc, bao gồm khả năng phát hiện và diễn giải cảm xúc của bản thân và người khác, giúp định hướng hành vi xã hội phù hợp. 

Mặc dù đây là những kỹ năng nhận thức riêng biệt, nhưng chúng phối hợp với nhau để giúp hoàn thành công việc hiệu quả trong công việc và cuộc sống.

Nhìn chung, nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết của các nghiên cứu sâu hơn để hiểu rõ hơn về cơ chế mà qua đó ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến nhận thức, cũng như khám phá tác động lâu dài, đặc biệt đối với các nhóm dễ tổn thương như trẻ em và người cao tuổi.

Trên toàn cầu, ô nhiễm không khí là yếu tố rủi ro môi trường hàng đầu đối với sức khỏe con người, làm gia tăng tỉ lệ tử vong sớm. 

Tác động tiêu cực của chất lượng không khí kém đối với hệ tim mạch và hô hấp đã được công nhận rộng rãi, với các mối liên hệ với các bệnh thoái hóa thần kinh như đa xơ cứng, Alzheimer và Parkinson.

Ô nhiễm không khí ở Hà Nội, TP.HCM: Lo sợ trước 'tử thần' vô hình

Nhiều người lo lắng khi ô nhiễm không khí như 'tử thần' vô hình cứ âm thầm gây hại trực tiếp mỗi ngày.