Xe tự lái giúp con người không phải căng thẳng khi lái xe nữa - Ảnh: Erie Insurance

Thời gian gần đây, người ta hay thấy sự xuất hiện của một thiết bị tự lái tại khu Greenwich, đông nam thủ đô London (Anh). Đây là thiết bị tự lái dùng để vận chuyển thực phẩm cho cư dân của quận này với tốc độ 6,5km/h.

Ở Paris (Pháp) và Helsinki (Phần Lan), những chiếc xe buýt robot hằng ngày chuyên chở hành khách trên những tuyến đường cố định dành riêng, trong khi ở bang Colorado (Mỹ), một chiếc xe tải 18 bánh chở bia suốt quãng đường hơn 190km mà không hề có sự tham gia của tài xế.

Trên khắp thế giới, các dự án tương tự đang được tiến hành đế phát triển công nghệ xe tự lái. Tuy nhiên, một câu hỏi lớn được đặt ra: người đi bộ, người đi xe đạp hay những người lái xe khác được giữ an toàn như thế nào?

Với xe tự lái, việc giao tiếp bằng mắt sẽ không còn

Mặc cho những đánh giá về triển vọng của xe tự lái thì đến năm 2030, con số xe tự lái bán ra trên toàn thế giới sẽ chỉ vào khoảng 10 triệu chiếc. Đây là con số cực khiêm tốn so với hàng tỉ chiếc xe đang lưu thông trên đường.

Chiếc xe tự lái Nissan Leaf đang thử nghiệm ở đường phố London. Ảnh: BBC

Vì vậy, thách thức là làm sao tìm ra cách để cả những chiếc xe tự lái, xe đạp, người đi bộ hay xe có người lái cùng tham gia giao thông một cách an toàn. Sẽ phải mất hàng thập kỷ để công nghệ xe tự lái có thể giải quyết được mọi tình huống trên đường.

Hãy thử tưởng tượng một tình huống bình thường ở ngã tư, khi một chiếc xe ôtô có người lái tiến gần đến giao lộ, trong khi một người đi bộ đang chuẩn bị qua đường. Bình thường thì người lái xe ôtô và người đi bộ sẽ có sự giao tiếp bằng mắt, cử chỉ hay thậm chí là trực giác để có thể biết được ai là người nên nhường đường. Nhưng sẽ thế nào nếu đó là một chiếc xe tự lái?

Ở đây, chúng ta chưa nói đến các yếu tố khác như tình trạng thời tiết có thể làm giảm độ nhạy của cảm biến trong xe, hay những chiếc xe tự lái sẽ cần phải học là khi nào không cần tuân theo các quy tắc giao thông – ví dụ như nhường đường cho xe cấp cứu.

Xe tự lái phải được thử nghiệm hàng trăm tỉ km?

Nhiều chuyên gia đánh giá rằng để hoàn thiện công nghệ xe tự lái cũng như chứng minh rằng xe tự lái sẽ ít gây tai nạn hơn là xe có sự điều khiển của con người, sẽ phải mất hàng trăm năm thử nghiệm trên hàng trăm tỉ km đường.

Do đó, để đẩy nhanh quá trình này, các nhà chức trách đang cố gắng để đưa ra được các quy định về việc thử nghiệm xe tự lái ở khu vực công cộng.

Một chiếc xe tự lái của Google đang được thử nghiệm. Ảnh: BBC

Cho đến nay, vẫn chưa có các tiêu chuẩn quốc tế về an toàn nào đối với các xe tự lái, thay vì đó, mỗi quốc gia đều chủ động đưa ra các quy tắc riêng của mình.

Liệu bằng lái xe có biến mất?

Một vấn đề khác vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng là về các chuẩn mực đạo đức đối với các xe tự lái.

Nói một cách đơn giản, trong trường hợp sẽ xảy ra một vụ tai nạn không thể tránh khỏi giữa chiếc xe có 4 người ngồi bên trong với 2 người đang băng qua đường, liệu một chiếc xe tự lái sẽ được lập trình theo hướng lao ra khỏi đường để bảo đảm an toàn cho 2 người đi bộ (và đặt tính mạng của 4 người trong xe vào tình trạng nguy hiểm) hay lao thẳng về phía trước?

Nếu lái xe là con người, trong những trường hợp phải mang tính lựa chọn như vậy thì con người thường hành động theo bản năng và tùy trường hợp, do đó không hề có câu trả lời đúng cho trường hợp như trên.

Nhiều người đang đề xuất phương án chiếc xe tự lái sẽ tự điều khiển trong phần lớn trường hợp, nhưng vẫn cần người lái bên trong để xử lý những trường hợp nằm ngoài khả năng của hệ thống.

Cho đến khi chiếc xe tự lái có thể xử lý mọi tình huống mà không cần đến con người thì các nhà sản xuất vẫn còn phải để con người kiểm soát hệ thống lái và phanh.

Do đó, trong trường hợp này thì giấy phép lái xe vẫn là vật cần thiết vì người lái sẽ phải sẵn sàng để kiểm soát chiếc xe trong khoảng thời gian chiếc xe không tự xử lý được.