Tổng thống Rodrigo R. Duterte bắt tay đại sứ Trung Quốc tại Philippines Zhao Jianhua - Ảnh: Inquirer

Tổ chức xếp hạng tín dụng Fitch Ratings mới đây đưa ra cảnh báo chính sách đối ngoại “độc lập” của chính quyền Tổng thống Duterte không thể bị xem nhẹ vì nó có thể làm giảm đáng kể sức ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực.

Theo báo cáo công bố ngày 30-9, tổ chức Fitch nhận định sự chuyển biến rõ rệt trong chính sách đối ngoại của Tổng thống Duterte - từ Mỹ ngả sang Trung Quốc - có thể làm xói mòn ảnh hưởng địa chính trị của Washington ở châu Á và thời điểm căng thẳng giữa Bắc Kinh và các nước láng giềng đang gia tăng.

Động thái “tái cân bằng” trong chính sách đối ngoại - như cách gọi của một số bộ trưởng dưới quyền ông Duterte - được đánh giá là có lợi cho Trung Quốc.

“Một thay đổi lớn về địa chính trị ở châu Á dường như đã bắt đầu từ giữa năm 2016, khi ông Rodrigo Duterte trở thành tổng thống Philippines. Nó sẽ tác động xấu đến vị thế của Mỹ nhưng theo hướng có lợi cho Trung Quốc” - tổ chức Fitch nhận định.

Báo Washington Times của Mỹ nhận xét nhiều dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đang rất chào đón sự thay đổi mới này. Đại sứ Trung Quốc tại Philippines Zhao Jianhua tuyên bố Bắc Kinh và Manila đang cân nhắc khả năng nâng cấp quan hệ quân sự giữa hai nước.

“Tôi cho rằng chính vì sự khác biệt giữa chúng ta ở Biển Đông, quân đội hai nước cần đối thoại để nâng tầm sự tin tưởng lẫn nhau, tránh để xảy ra các vụ đụng độ. Cả Trung Quốc lẫn Philippines đều không muốn xung đột hoặc căng thẳng” - ông Zhao khẳng định.

Trung Quốc song song đó cũng đang tìm cách tăng cường quan hệ kinh tế với Manila. Đại sứ Zhao tuyên bố đầu tư Trung Quốc “sẽ rất tốt" cho phát triển kinh tế xã hội của Philippines. “Tôi cho rằng làm ấm quan hệ với Trung Quốc có những cái lợi của nó… Chúng ta sẽ thúc đẩy không chỉ tình bạn, sự hợp tác giữa hai nước, mà còn đóng góp cho sự phát triển của Philippines” - đại diện ngoại giao của Trung Quốc vuốt ve.

Đài CNBC của Mỹ bình luận nếu ông Duterte quả thật cắt đứt quan hệ quân sự với Mỹ, Philippines sẽ bất lực nếu Trung Quốc có hành vi xâm lấn. Mới cách đây vài ngày, Hiệp ước Quốc phòng tăng cường Mỹ - Philippines (EDCA) do cựu tổng thống Philippines Benigno Aquino III ký với Mỹ vừa bị ông Duterte dọa “nướng”.

Ông Ernest Bower, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Hãng tư vấn rủi ro chính trị BowerGroupAsia (BGA), cho rằng lịch sử đã cho thấy nếu không có sự hiện diện của quân đội Mỹ, Philippines có thể gánh những hậu quả nguy hiểm. Chẳng hạn sau khi nước này đóng cửa căn cứ Mỹ ở vịnh Subic và Clart năm 1991, Bắc Kinh ngay lập tức đứng lên đòi bãi cạn Scarborough và chiếm giữ được hồi năm 2012.

“Người dân không bầu ông Duterte vì đường lối đối ngoại. Luận điệu chống Mỹ có thể là cách làm chính trị tốt ở Philippines nhưng nếu ông ấy đuổi lực lượng Mỹ khỏi đất nước và mở cửa cho Trung Quốc, người Philippines sẽ phản đối và ông Duterte sẽ gặp rắc rối” - ông Bower cảnh báo.