Xuân nồng trên chái bếp nhà ngoại bao mùa Tết bếp than hồng đỏ lửa tí tách - Ảnh: QUÂN NAM

Cái rét căm căm của ngày đông tháng giá vừa hao hụt làn mưa phùn rây rây hạt cùng gió bấc thốc từng cơn xào xạc ngọn cây.

Mấy lớp áo dày trịch cởi dần để cái nắng cuối đông bất chợt vươn ra khỏi lớp mây dày hong khô tấm thân cùng cõi lòng hanh hao suốt mùa cuối cùng của năm.

Lòng tự hỏi lòng bao giờ xuân đến, bao giờ Tết mang niềm vui năm mới ùa về xua đi cái giá lạnh của không gian và nỗi buồn u lẻ của những tâm hồn hoang hoải vì nỗi lo dịch bệnh, nỗi buồn bao chuyện thế sự đổi thay.

Mang tâm trạng của kẻ đợi chờ, thời gian như khắc sâu từng bước dịch chuyển chầm chậm, rền rĩ…

Tết bắt đầu từ lúc mẹ mua các thứ về "xé nháp"

Sáng nay bước chân ra ngõ, mũi như bỗng chạm vào làn hương thơm lừng của nhà bên đang sên gừng. Mắt sáng lên, môi nở nụ cười và lòng hân hoan nhận ra Tết đang về, khe khẽ thôi nhưng vẫn ấm nồng hương - sắc - vị - tình!

Phố xá nhộn nhịp từ bao giờ, xe cộ giăng mắc hơn mọi khi. Tiếng động cơ rền vang hòa lẫn mớ âm thanh hỗn độn của muôn bước chân vội vã xôn xao một góc chợ quê… Những ngày giáp Tết bận rộn, hối hả, cuống cuồng xoay theo việc nọ việc kia cứ thế mà giăng mắc khắp nơi nơi.

Bọn trẻ hẳn là vui lắm đây bởi cảm giác đếm từng ngày đến Tết cứ xôn xao trong câu chuyện bên hành lang lớp học. Người lớn lại tất bật lo toan, vun vén cho dăm ba ngày Tết đủ đầy hơn một tí, ấm no hơn một tẹo.

Sau những ngày dài căng mình chống chọi với dịch bệnh lại kiên cường trụ lại giữa bão tố, lũ lụt triền miên, hẳn là lòng người đã chênh chao ít nhiều. Dẫu vậy, ai cũng như ai lại nhắc nhở nhau, động viên nhau "cày cấy" để Tết cũng đủ bánh trái, mứt hoa rồi sắm thêm bộ quần áo mới cho sắp nhỏ…

Mới nghĩ thôi mà lòng đã chộn rộn niềm vui dịu ngọt. Thẩn thơ ngồi bên hiên nhà ngắm người đi kẻ lại rộn ràng, thấy bóng mẹ về bên cổng, tôi nhanh chân chạy đến đỡ lấy túi xách căng phồng và ngạc nhiên nhìn lỉnh kỉnh đồ đạc, nào cà rốt, khoai lang, củ gừng, nào đường sên, đậu phộng rồi cả bếp than hồng…

Mẹ bảo năm nay mấy dì tụ họp về nhà ngoại sẽ làm bánh mứt các kiểu rồi thơm thảo chia cho đàn cháu nhỏ. Mẹ là con gái thứ lại vụng về nhất trong bốn chị em gái nên tranh thủ mua các thứ về làm ăn thử "xé nháp".

Tôi giấu nụ cười trên bờ môi bởi quá hiểu mẹ và hiểu mình. Cái tính vụng về có gen di truyền không mà sao tôi chẳng có chút khiếu nữ công gia chánh nào vậy? Hì hục phụ mẹ gọt khoai, cắt cà rốt, cạo vỏ gừng, tôi vừa lặng yên nghe mẹ kể về chái bếp nhà ngoại những ngày giáp Tết.

Nơi ấy có hai bếp than hồng đỏ lửa tí tách, có con mèo lười co cụm bên cạnh hong hóng hơi ấm từ đống tro tàn. Giàn bếp giăng đầy bồ hóng luôn chất đầy củi khô để dành ngày đông cháy bừng lên sắc màu ấm no, hạnh phúc.

Bếp than hồng đỏ lửa tí tách, có con mèo lười co cụm bên cạnh hong hóng hơi ấm từ đống tro tàn - Ảnh: QUÂN NAM

Chái bếp ngoại thơm gừng sên đường

Bàn tay khéo léo của ngoại thoăn thoắt đưa trên nồi niêu xoong chảo "hô biến" vô vàn món ngon ngày Tết. Giã gừng vừa "ăn" đường hạ xuống, hai o con gái lập tức mang găng tay bóc từng lát gừng đang uốn mình cong vẹo ra hình ra dạng.

Bên kia cô con gái út của ngoại tỉ mỉ gọt mớ khoai ngoại vừa thả vào ngâm nước để lát nữa thôi khoai lát lên chảo, sên đường và ngọt lịm! Chưa xong mấy giã mứt, bóng ngoại đã lúi húi bên góc sân ngâm kiệu, ủ dưa…

Xuân nồng trên chái bếp nhà ngoại bao mùa Tết mẹ chẳng thể nhớ hết. Gừng nồng cay, khoai béo ngậy, dừa ngọt dịu…

Những món mứt chỉ riêng dăm ba ngày Tết mới có dạo ấy là khát khao đến cháy lòng của bọn trẻ quanh năm đạm bạc cơm canh rau dưa. Chẳng lạ gì khi mẹ và các dì hồi còn bé tí ti cứ nhon nhón bốc lén từng miếng mứt cho vào miệng, nhắm tịt mắt mà thưởng thức vị ngọt thấm dần vào lưỡi.

Lớn hơn tí xíu, ngoại tập tành cho bốn chị em gái làm bếp. Khoai cắt lát thế nào để vừa miệng, dừa bào mỏng đến đâu sẽ giữ được độ giòn…

Mẹ bảo khó nhất là công đoạn sên đường. Lửa nhỏ riu riu, đường sôi ùng ục, tay đũa đảo đều và mắt phải ước lượng được độ chín của giã mứt để bắc xuống, rải thành từng lớp mỏng trên cái mẹt rộng và hong khô bằng thau than vùi tro âm ấm.

Giọng kể của mẹ nhỏ dần, nhỏ dần… Tôi biết mẹ đang rưng rức nhớ bà ngoại và những ngày xưa cũ. Tuổi thơ của mẹ ấm êm bên bóng ngoại, thời thiếu nữ của mẹ an yên trong vòng tay ngoại.

Rồi ngoại tiễn từng o con gái đi lấy chồng, xa tít tắp lẫn gần trong gang tất. Khoảnh khắc sum họp đủ đầy gái trai trong nhà chỉ có được mỗi dịp Tết. Nên chái bếp nhà ngoại chộn rộn hơn hẳn, đôi tay ngoại miệt mài không ngơi nghỉ chuẩn bị mứt bánh Tết cho con cháu.

Mấy dì xót cảnh mắt ngoại lem nhem, lưng khom và chân nhức nên bàn lui chuyện bày biện làm mứt Tết. Ngoại vẫn lặng lẽ đi chợ, gọt rau củ, sên đường, ngào khoai rồi chia nhỏ cho đàn con, đám cháu. Năm tôi lên lớp 6, ngoại đi xa…

Chái bếp của ngoại vắng một bóng hình nhưng vẫn đỏ lửa, nồng lên hương vị ngày xuân bởi bàn tay đảm đang của các mợ. Còn mấy o con gái của ngoại đã đem hương xuân nồng đượm thổi bùng lên hạnh phúc, ấm no, đủ đầy nơi chái bếp quê chồng.

Và mẹ tôi, dẫu còn lóng ngóng bên chảo mứt rồi phân vân hỏi con gái vụng về đứng bên "đường vậy được chưa con", "gừng vàng rộm chắc vừa chín"…, nhưng quả thật hương xuân đang nồng ấm quanh gian bếp dưới bàn tay mẹ! Cháu ngoại của mẹ sắp đi học về sẽ vui vui lắm đây!

Diễn đàn Tết xưa - Tết nay do báo Tuổi Trẻ tổ chức, với sự đồng hành của hệ thống bán lẻ FPT Shop và Hãng hàng không Vietjet Air.

Diễn đàn gồm các bài viết, bài dự thi của cuộc thi Tết xưa - Tết nay về những ký ức Tết xưa, khát vọng ngày xuân hay những khoảnh khắc sum họp, cảnh đẹp trên đường về quê đón Tết của bạn đọc.

Diễn đàn mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp, bài dự thi trên cả nước. Thời gian nhận bài từ ngày 15-1-2021 đến hết ngày 20-2-2021.

Cách thức tham gia:

Bài viết dự thi gửi đến theo 2 cách:

Gửi qua địa chỉ email: tet@tuoitre.com.vn

Gửi qua đường bưu điện theo địa chỉ: Báo Tuổi Trẻ - 60A Hoàng Văn Thụ, P.9, Q.Phú Nhuận, TP.HCM. Ngoài bì thư ghi rõ tham gia cuộc thi viết Tết xưa - Tết nay.

Bạn đọc vui lòng cung cấp địa chỉ, số tài khoản, số CMND để chúng tôi chuyển nhuận bút.

Các bài lọt vào vòng sơ kết sẽ được thông báo sau.

Cơ cấu giải thưởng:

• 1 giải nhất: 10 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Samsung A31 của FPT Shop; 02 vé khứ hồi G1 của Vietjet Air.

• 2 giải nhì: mỗi giải gồm 5 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Xiaomi Note 9 hoặc Oppo A53 của FPT Shop; 01 vé khứ hồi G1 của Vietjet Air.

• 3 giải ba: mỗi giải gồm 5 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Realme C12 hoặc VSmart Joy 4 hoặc Vivo Y20 của FPT Shop; mô hình máy bay Vietjet size lớn.

• 10 giải khuyến khích: mỗi giải gồm 2 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là sạc dự phòng UMETRAVEL 10.000 mAh của FPT Shop; mô hình máy bay Vietjet size nhỏ.

• 20 phần quà tặng dành cho bạn đọc trên mạng xã hội là: balô FPT Shop + voucher giảm 10% khi mua laptop tại hệ thống cửa hàng FPT Shop; gấu bông + túi du lịch Vietjet.

Lễ trao giải dự kiến diễn ra trước 28-2-2021.

Tết xưa - Tết nay: Sân chơi mùa tết chở tâm tư bạn đọc tới muôn phương

TTO - Báo Tuổi Trẻ tổ chức diễn đàn 'Tết xưa - Tết nay', một sân chơi mùa tết. Bạn đọc có thể gửi đến diễn đàn những tâm tư về ngày tết của mình, các bài được chọn đăng sẽ có nhuận bút, tổng kết diễn đàn sẽ có nhiều giải thưởng giá trị được trao.